Njauk di harei ini 60 thun dahlau, harei  8/10/1961, ndom nyai di  nyaom biai pataom iek veik bruk jak ba pambuak bruk ngak nong  patagok bruk pala drak, pambuak bruk ngak salah bruk salih bahrau di bhum ceik, Chủ tịch Hồ Chí Minh hu panuac kakei: “urang jakar Kinh brei dong ba adei saai urang jakar pak ni, min brei ngak habar ka urang jakar pak ni patagok, piah adei saai eng drei khik iek bruk di pak ni, oh lac pacang urAng ngak brei”. Harei hadei nan, mbao Nhân Dân, ka 2757, hu ba tagok kadha ndom nyai ni di Wa.

Kapul Oxfam di Việt Nam pambuak bruk haong Đại sứ quán New Zealand saong Đại sứ quán Thụy Sĩ bahrau brei thau yaom jien daong ngak pahla jaik 1,3 tỷ đồng piah daong dom menuac meng labik karei mai ngak bruk di ban raya HCM, daong ka urang yam tapa kan kandah meng jit praong COVID-19. Dalam 3 bilan tal, labaih 700 urang ngak meng labik karei mai gaok kan kandah, abih di nyu lac urang kumei, daok di dom quận njauk jit ruak trak abih di ban raya HCM (quận 4, 6, 9, 7,11, 12 haong Bình Thạnh) meda taduan hu pok jien daong yaom 1,5 triệu đồng piah blei pandap mbang huak haong jru tavao. Dahlau di nan, Thụy Sĩ jeng hu daong ka Việt Nam dom pandap iek ruak yaom 5,5 triệu USD (samu 126 tỷ đồng).

Harei 7/10, hadei di labaih 3 thun ngak harak hồ sơ tut angan khik caga tacei pato địa lý di Japon, Mintri ngak nong, ngak glai – ngak kaya ikan Japon (MAFF) hu brei Bằng khik caga tacei pato  địa lý ka thanh long Bình Thuận. Ni lac pandap kaya nong ka 2 di Việt Nam hadei di vải thiều Lục Ngạn hu brei Bằng tacei pato địa lý di Japon. Tacei pato địa lý thanh long Bình Thuận hu khik ramik di Japon  meda lac yau "harak passport" piah tame drak pasa Japon song dunya,  peih tabiak rilo jalan ka bruk pablei tabiak negar langui, pablei thanh long Bình Thuận di rilo drak pasa karei di gauk, abih di nyu nan lac di dom drak pasa kan tame (Châu Âu, Hàn Quốc, New Zealand…)

Biar harei 7/10, Grab Việt Nam khan lac, GrabCar hu peih veik di ban raya HCM piah duh ka bruk nao mai di bhap bini. Tui nan, Grab Việt Nam samar brei peih GrabCar Protect haong taong abih dom radaih hu daning pacang urang peih radaih haong tuai nao radaih piah trun bruk taom gaok gauk. Siam di nyu, tuai njauk bayar jien tapa ví điện tử atau thẻ gilang pariak. Yaok urang peih radaih pajeng tuai dalam tuk ini jeng hu klauk ginup 2 mbang vắc xin caga COVID-19 (takik abih lac ginup 14 harei hadei di tuk klauk jru), brei dut iek samar mboh âm tính yaok 7 harei sa mbang. Langiu di nan, radaih brei hu mã QR saong hu Sở jalan mbak pajeng ba brei adat, radaih tok hu brei adat pajeng tuai nao mai dalam ban raya HCM.

Sở Y tế Đà Nẵng song Sở Y tế tỉnh Quảng Nam bahrau njauk gauk ka dự thảo tacei pato bruk tame tabiak ngan song menuac di 2  tỉnh.Tui nan, menuac di  2 tỉnh hu nao mai oh cang hu harak dut iek  âm tính song COVID-19 meyah klauk ginup  2 mbang vắc xin min brei hu harak sinya ngak njauk dom jalan pacang caga jit , hu harak brei thau lac menuac di tỉnh atau harak di jabat daok di  Quảng Nam atau Đà Nẵng brei thau lac oh tabiak truh tỉnh dalam  14 harei. Daok dom urang oh ka klauk vắc xin ginup,  2 tỉnh ni brei pacadu tuk vak pandar harak  dut iek âm tính tagok sa adit salih ka 3 harei yau urak ni.

Kuhria tal mon 8 mesup 8-10, dunya hu jaik 237.515.400 urang njaom COVID-19, dalam nan hu 4.848.569 urang metai. Piah khik prein yava menuac sia, Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres hu panuac ieu daong 8 tỉ USD piah klauk vaccine ka 40% menuac sia dunya mbiah tal puac thun ini, dalam tuk Gah Y tế dunya (WHO) ba tabiak bruk klauk vắc xin COVID-19 ka 70% menuac sia dunya tal kreh thun 2022. Ong Guterres ndom lac meyah oh hu jalan taom gaok samu gauk saong hu parabha brei, bruk trun menuac njaom COVID-19 di sa taneh ia halei jeng oh hu khik veik tui thun bilan.

  Mintri Y tế Israel harei  7/10 brei thau danak dak ngak iek bruk dut iek  PCR piah duah tabiak ruak COVID-19 tapa janih ia pabah, salih ka pandar tăm bông mek dịch dhung ngak ka rilo urang oh takre yau urak ni. Bruk dut iek COVID-19 bahrau jeng brei thau samar jang, tok dalam 45 minite. Dalam tuk roh duah, dom  chuyên gia y tế mek mẫu tui 2 jalan, dịch dhung song ia pabah, hadei di nan duk iek kết quả song gauk tui dom tanut. Hadei di nan, jabat chức năng pasang iek blaoh tabiak panuac lac njauk pandar jalan ngak bahrau salih abih ka jalan ngak klak halei oh.

Tui harak khan brei thau di Nhà Trắng harei kabroi, Tổng thống Mỹ Joe Biden brei dui atah tukvak samar drah pakat negar ngan saong Syria 1 thun tra dahlau di tuk abih tukvak di harei 14/10 tal. Dalam harak nan, Mỹ taong yaom bruk dalam saong langiu Syria, abih di nyu lac dom bruk taong tame meng phao ndao di  Thổ Nhĩ Kỳ labik gah đông bắc Syria daok ngak brei trun prein khang piah taong janeh kol IS. Tui nan, bruk srau kadau di Syria jeng daok rah tabiak, daok mbuan ba tal metai lahik ka rahra, palai pajoa sron mbon, tani tanat dalam bhum, dalam tuk ba tabiak dom srau kadau oh thau dahlau saong abih di nyu lac ngan saong bruk sron mbon taneh ia saong sarak đối ngoại di Mỹ./.

Urang lang: H.Pha & M.Phuong – 08/10/2021

TRANG TIN TỐI  THỨ NĂM 7/10/2021( Hanipha)

(Hồng Thủy biên tập)

1 # Sa asar kadha prong hu Trung ương ginum biai, brei panuac di Mbang nyaom  mbang ni, nan lac bruk pasiam veik, pabak  hukum ka 47 thun 2011 di  MBan Chấp hành Trung ương ka dom bruk bo urang Đảng viên oh ngak hu. Brei panuac di mbang nyaom Trung ương 4 (mbang 13), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng ndom lac dom hukum ka dom bruk  bo urang đảng oh ngak hu cơ bản dok lagaih, min dom kadha di anak meta ka oh ginup cambaih laih, hu asar kadha kan pandar ngak kan kandah tuk pasang iek bruk ngak suan di urang  Đảng brei pabak, pasiam veik. Tapa 10 thun peih ngak sarak Trung ương 4 mbang  11 song mbang 12 brei thau dom bruk suy thoái, tiêu cực di urang jakar, urang đảng, công chức, viên chức ngak suan njauk hu mong mboh song hu jalan langyah. Ni lac jalan ngak piah ka Trung ương duah thau, palih ruah dom bruk ngak cụ thể piah pabak tame hukum ka 47 pabak bruk padang ngak , paglong chất lượng kapul urang jakar,  urang đảng dalam tuk vak bahrau

1 # Một nội dung quan trọng được Trung ương thảo luận, cho ý kiến tại Hội nghị lần này, đó là việc sửa đổi, bổ sung Quy định số 47 năm 2011 của Ban Chấp hành Trung ương về những điều Đảng viên không được làm. Phát biểu tại Hội nghị Trung 4 (khóa 13), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh những quy định về những điều đảng viên không được làm cơ bản còn phù hợp nhưng có một số điều trong thực tiễn chưa đủ rõ, có nội dung khó áp dụng gây khó khăn khi phải xem xét vi phạm của Đảng viên cần được bổ sung, sửa đổi. Thực thế qua 10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa 11 và khóa 12 cho thấy các biểu hiện suy thoái, tiêu cực của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức vi phạm đã được nhận diện và có chế tài xử lý. Đây là cơ sở để Trung ương tìm kiếm, lựa chọn những biểu hiện cụ thể để bổ sung vào Quy định số 47 đáp ứng yêu cầu xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên trong tình hình mới.

3 # Mintri  Y tế bahrau brei thau tui pathau khan di dom tỉnh ban meng akaok thun tal ni  dalam negar hu  50.473 urang ruak pandiak tabiak drah  , dalam nan hu 18 urang metai. Glong abih lac Bình Phước  hu  6 urang metai. Dut song tuk vak thun  2020, urang njom trun, min urang metai tagok  5 urang. Mintri  Y tế khan lac urak ni dok lac tuk jit ruak pandiak tabiak drah. Urang njom yaok adit hu patagok, abih di nyu nan lac di Hà Nội song dom  tỉnh ban gah merong. Cục Y tế khik ramik (mintri Y tế) hu pandar sở y tế dom  tỉnh, ban di trung ương pataom tame tacei ba bruk pacang caga jit ruak pandiak tabiak drah pak di labik , oh caik ka jit rah tabiak, pambak khang, dui atah, patrun patakik rilo di abih urang metai.

3 # Bộ Y tế vừa cho biết theo báo cáo của các địa phương, từ đầu năm đến nay cả nước ghi nhận 50.473 trường hợp mắc sốt xuất huyết, trong đó có 18 trường hợp tử vong. Cao nhất là Bình Phước  với 6 trường hợp tử vong. So với cùng kỳ năm 2020, số mắc giảm, tuy nhiên số tử vong tăng 5 trường hợp. Bộ Y tế cảnh báo hiện nay đang là thời điểm mùa dịch sốt xuất huyết. Số mắc hằng tuần có xu hướng gia tăng, đặc biệt tại Hà Nội và một số tỉnh khu vực miền Nam. Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) đề nghị sở y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tập trung chỉ đạo công tác phòng, chống sốt xuất huyết tại địa phương, không để dịch bùng phát, lan rộng, kéo dài, hạn chế tối đa số mắc và tử vong.

5 # Yaom lac dok huac kanda min rilo drah pasa prong jang yau drah pasa meng kan  di ban raya HCM patagok pandap blei tame song peih pambah mbang raok tuai. Dahlau di nan UBND TPHCM song Sở Công thương hu harak tacei ba, kakei dom quận, huyện duah jalan peih veik drah pasa dalam tuk taduan bruk khik iek siam mekre dalam bruk pacang caga jit Covid-19. Urak ni, dom balik  kinh tế quận, huyện song ban Thủ Đức dok samar ngak salah bloh  bruk khả thi tui tanut  tiêu chí song hu panuac ieu  tiểu thương khik ramik song tut angan piah samar ba dom drah pasa meng kan  peih ngak gilac veik dalam tuk  “yau dahlau deih” meng harei  10-10.  

5 # Dù còn e dè nhưng nhiều chợ đầu mối cũng như chợ truyền thống ở TPHCM đã bắt đầu tăng lượng hàng nhập về và mở cửa đón khách. Trước đó, UBND TPHCM và Sở Công thương đã có văn bản hướng dẫn, đôn đốc các địa phương lên phương án mở lại chợ trong điều kiện phải chịu trách nhiệm đảm bảo an toàn phòng chống dịch Covid-19. Hiện các phòng kinh tế quận, huyện và TP Thủ Đức đang ráo riết hoàn chỉnh phương án khả thi nhất theo Bộ tiêu chí và kêu gọi tiểu thương đảm bảo điều kiện đăng ký để sớm đưa các chợ truyền thống trở lại hoạt động trong trạng thái “bình thường mới” từ ngày 10-10.  

7 # Thụy Điển song  Đan Mạch harei kabroi brei thau brei padeih bruk  klauk vắc-xin pacang  COVID-19 di kalup jru tavao  Mô-đơ-na (Moderna) ka nyaom dom urang ranaih umo kayua dom tác dụng phụ. Jabat y tế Đan Mạch brei thau padeih bruk klauk  vắc-xin ka dom urang umo ala  30 thun kayua dữ liệu brei thau hu bruk patagok viêm cơ tim song viêm màng ngoài tim di dam dara song urang ranaih umo hu klauk jru pacang. Jabat ni brei thau hu pagam cambaih laih, abih di nyu  hadei di mbang klauk vắc-xin Mô-đơ-na mbang ka 2, lac mbuan si biak takik. Urak ni, 2 taneh ia ni hu panuac kakei klauk  vắc-xin Phai-dơ Bai-ô-en-tếch (Pfizer/BioNTech) salih ka nyaom urang ni ./.

7 # Thụy Điển và Đan Mạch hôm qua cho biết sẽ dừng việc sử dụng vắc-xin ngừa COVID-19 của tập đoàn dược phẩm Mô-đơ-na (Moderna) cho nhóm những người trẻ tuổi do một số tác dụng phụ. Cơ quan y tế Đan Mạch thông báo sẽ dừng việc sử dụng vắc-xin cho những người dưới 30 tuổi do dữ liệu cho thấy có tình trạng gia tăng viêm cơ tim và viêm màng ngoài tim ở thanh niên và thanh thiếu niên được tiêm phòng. Cơ quan này cho biết có sự liên quan rõ ràng, đặc biệt sau liều tiêm vắc-xin Mô-đơ-na thứ 2, mặc dù nguy cơ là rất nhỏ. Hiện hai nước này khuyến nghị sử dụng vắc-xin Phai-dơ Bai-ô-en-tếch (Pfizer/BioNTech) thay thế cho nhóm người này.

Đã duyệt

TRANG TIN TỐI  THỨ TƯ 6/10/2021

(Hồng Thủy biên tập)

1 # Pagam tal harak gar di ban raya.HCM mek panuac tangi sua piah ka urang ngak nao mai  Đồng Nai ngak bruk, harei  5-10, Sở jalan mbak song pajeng ba tỉnh Đồng Nai brei thau dom gah  hu ginum biai njauk hatai peih bruk pajeng ba urang ngak, chuyên gia meng radaih ôtô. Urang ngak, chuyên gia tuk nao mai brei pabak hu lac urang njom  COVID-19 hu tong abih ruak  ala 6 bilan atau  hu klauk vắc xin COVID-19 takik di abih sa mbang  hadei di  14 harei. Hu dut iek COVID-19 âm tính, labaih 7 harei sa mbang . Ngan song bruk pandar radaih cá nhân, dom gah hu panuac pandar  tỉnh Đồng Nai hu tangi sua ban raya  .HCM hu peih ngak tuk  tỉnh brei padeih bruk paatah di gauk. Dalam tuk nan, dom tỉnh Đông Nam Bộ njauk hatai tui jalan ngak peih bruk ka urang ngak nao mai di ban raya  .HCM song dom  tỉnh yau Long An, Tây Ninh.

1 # Liên quan đến văn bản của TP.HCM lấy ý kiến để cho người lao động qua lại Đồng Nai làm việc, ngày 5-10, Sở Giao thông vận tải tỉnh Đồng Nai cho hay các ngành dự họp chỉ đồng ý tổ chức vận chuyển công nhân, chuyên gia bằng ôtô. Công nhân, chuyên gia khi di chuyển phải đáp ứng điều kiện là người mắc COVID-19 đã khỏi bệnh dưới 6 tháng hoặc đã tiêm vắc xin COVID-19 ít nhất 1 mũi sau 14 ngày. Có kết quả xét nghiệm COVID-19 âm tính, định kỳ 7 ngày/lần. Đối với phương án sử dụng xe cá nhân, các ngành kiến nghị tỉnh Đồng Nai có ý kiến với TP.HCM chỉ thực hiện khi tỉnh ngưng giãn cách xã hội. Trong khi đó,một số tỉnh Đông Nam Bộ cơ bản thống nhất theo phương án tổ chức cho người lao động di chuyển giữa TP.HCM và các tỉnh như Long An, Tây Ninh.

3 # Bộ Tư lệnh ban raya HCM brei thau hu mbaok ba rahra di ban raya  khin mai palei . Tui nan, Bộ Tư lệnh ban raya .HCM hu panuac ieu rahra  khin mai palei  njauk pambuak bruk song  tổ dân phố, UBND phường - xã – ban sit labik drei dok  piah tut angan. Tuk ginup số lượng song labik halei khin mai palei di rahra, Bộ Tư lệnh ban raya pambuak bruk song dom tỉnh ban piah peih bruk taduan mek.  Urang halei khin tacei ba hagait meda ieu tal jalan talei pandiak piah urang jakar, urang lin  gah tapon nyaom  ban raya .HCM brei thau khaw tin tapa laik phone: 069.652.401 và 02866.822.000.  

3 # Bộ Tư lệnh TP.HCM cho biết sẽ tham gia đưa người dân tại TP có nhu cầu về quê. Theo đó, Bộ Tư lệnh TP.HCM đề nghị người dân có nhu cầu về quê hãy liên hệ với tổ dân phố, UBND phường - xã - thị trấn nơi mình đang tạm trú để đăng ký. Khi có số lượng và địa điểm địa phương nơi về của người dân, Bộ Tư lệnh TP sẽ phối hợp với các địa phương để tổ chức đón tiếp.  Trường hợp người dân cần được hướng dẫn thêm có thể gọi đường dây nóng để cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang TP.HCM thông tin qua số: 069.652.401 và 02866.822.000.  

5 # Beir 5/10,  Mintri Chỉ huy urang lin Biên phòng tỉnh Bình Thuận hu jao harak pok meyaom di mintri Tư lệnh urang lin Biên phòng ka Trung úy Nguyễn Văn Hòa, Akaok kapul pacang caga jru phiel song tội phạm, Đồn Biên phòng Tân Thành (huyện Hàm Thuận Nam) – urang ngak bruk dũng cảm dong duah urang njauk palung ia  di bhum tasik Kê Gà.  Dahlau di nan, harei 25/9, dalam tuk hu mbaok haong kapul pasang iek pak di labik  di labik  du lịch Biển Đá Vàng, Trung úy Nguyễn Văn Hòa mboh saai Thạch Ngọc Trình (umo 18 thun), dok di ban sit Tân Nghĩa, huyện Hàm Tân ieu preo njauk ia ba theik tabiak atah.  Meng di tuk nan, Trung úy Hòa jack trun tasik , yam tapa dom riyah khang dong ka urang gaok bala. Tuk jiak gaok song urang njauk bala ye takai hanuat di saai njauk  chuột rút. Min, mong mboh urang njauk bala dok biak jiak song mboh dok haduik, yau nan ye saai kham dui urang gaok bala tame boh taneh. Jiak tal boh taneh bhap bini hu tabiak dong, ba urang gaok bala tame sang iek ruak tỉnh cấp cứu. Urak ni saai Thạch Ngọc Trình hu pasiam veik song gilac mai sang.

5 # Chiều 5/10,  Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Bình Thuận đã trao Bằng khen của Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng cho Trung úy Nguyễn Văn Hòa, Đội trưởng đội phòng chống ma túy và tội phạm, Đồn Biên phòng Tân Thành (huyện Hàm Thuận Nam) - người đã có hành động dũng cảm cứu nạn nhân bị đuối nước tại vùng biển Kê Gà.  Trước đó, ngày 25/9, trong lúc đang cùng Tổ tuần tra kiểm soát địa bàn tại khu  thuộc khu du lịch Biển Đá Vàng, Trung úy Nguyễn Văn Hòa phát hiện anh Thạch Ngọc Trình (18 tuổi), ngụ thị trấn Tân Nghĩa, huyện Hàm Tân kêu cứu khi bị nước cuốn ra xa.  Ngay lập tức, Trung úy Hòa lao xuống biển, vượt qua các con sóng lớn cứu người. Khi gần tiếp cận được người bị nạn thì chân phải anh bị chuột rút. Tuy nhiên, nhìn thấy người bị nạn đã ở rất gần và vẫn còn dấu hiệu sống nên anh  cố gắng  kéo nạn nhân vào bờ. Gần đến bờ, người dân bơi ra hỗ trợ,  chuyển  nạn nhân đi bệnh viện tỉnh cấp cứu. Hiện anh Thạch Ngọc Trình đã bình phục và xuất viện.

Sau đây là một số tin thế giới:

7 # Mintri Y tế Singapore brei thau hu 3.486 urang njom song  9 urang metai kayua COVID-19 dalam harei  5/10. Ni lac tanut glong di abih meng di tuk jit prong tamuh tabiak  di Singapore. Dalam tuk nan, rah tabiak bruk menuac urang duah tal balik iek ruak tư klauk mbang ka 3. Tuai tal klauk rilo meng lac urang prong thun  hu klauk  2 mbang vắc xin Pfizer atau  Moderna. Rilo urang jia lac jalan pambuak bruk ni dong patagok pren khang.

7 # Bộ Y tế Singapore ghi nhận 3.486 ca mắc và 9 ca tử vong vì COVID-19 trong ngày 5/10. Đây là mức cao nhất trong ngày kể từ khi đại dịch bùng phát tại Singapore. Trong lúc đó, xuất hiện tình trạng người dân tìm đến phòng khám tư tiêm mũi 3. Khách đến tiêm chủ yếu là người lớn tuổi đã được tiêm 2 liều vắc xin Pfizer hoặc Moderna. Nhiều người tin rằng sự kết hợp này sẽ giúp tăng số lượng kháng thể.