Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) daok di Việt Nam hu jao brei jaik 5.100 bộ pandap pandar brei Kapul urang ngak nong Việt Nam. Dom pandap nan hu Kapul urang ngak nong jao brei urang kumei saong uraniah mbuan gaok kateik greik, taong paoh kayua hatai pandiak meng kan kandah di jit praong COVID-19 di tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh haong ban raya Hồ Chí Minh- lac dom labik daok gaok kan kandah trak damak di abih. Bruk ngak nan piah khik caga prein yava jeng yau quyền di urang kumei haong uranaih kumei, patrun patakik bruk taong paoh, kateik greik, saong khik caga urang kumei haong uraniah kumei njauk gaok dom bruk oh siam meng srau kadau di jit ruak.

  Cty Cổ phần vaccine Việt Nam (VNVC) brei thau, tui kuhria meng bilan 7 tal, yaok adit hu 1 triệu mbang vaccine AstraZeneca mai Việt Nam. Ini lac dom vaccine daok dalam bruk sanya gauk blei 30 triệu mbang vaccine di Cty meng di tuk vaccine ini daok hu ngak iek angaok menuac mbang ka 2. Cty Cổ phần vaccine Việt Nam (VNVC) lac labik camereip abih ba labaih 176.000 mbang vaccine pacang COVID-19 AstraZeneca mai Việt Nam meng puac bilan 2. Tal puac bilan 5, hu 288.000 mbang vaccine daok hu ba mai Việt Nam. Taong abih dom vaccine ini hu ba brei Mintri Y tế piah duh ka bruk pacang jit tui jalan oh mek laba.

Piah patagok siam lagaih jang bruk khai báo y tế điện tử, meng harei 24-6, TPHCM peih bruk pandar khai báo y tế điện tử dalam ban raya. Sa bruk rahra njauk caik hatai thau lac drei hu quyền pilih ruah khai báo y tế điện tử tui jalan di Mintri Y tế atau di TPHCM. Taong abih 2 gah nan jeng hu pandar samu gauk. Njauk thau lac, rahra meyah dalam harei njauk nao rilo labik, taom gaok rilo jabat ye tok khai báo y tế sa mbang saong harak khai báo y tế hu pandar dalam 24 mon.

Cục Pablei salih điện tử haong Kinh tế số, Mintri Công thương bahrau tabiak panuac kakei lac: "rilo janih thực phẩm chức năng oh khik hu bruk siam mekre salamat daok hu pablei salih angaok darak pasar ảo". Hu thau, Cục Pablei salih điện tử haong Kinh tế số, Mintri Công thương bahrau taduan hu harak Công văn meng Cục Salamat pandap mbang menyum, Mintri Y tế, brei thau bruk lac rilo pandap njauk taong phạt, njauk mek veik Harak adat tut angan brei thau ka pandap panda haong Harak xác nhận asal kadha yaih khan, min daok hu ba tabiak pablei angaok dom blah website pabak bruk pablei salih online. Cục Pablei salih điện tử haong Kinh tế số hu panuac kakei bhap bini oh blei, oh pandar dom janih pandap ini saong khan brei jabat chức năng daok jaik abih thau meyah mboh kapul nyaom, menuac urang pablei dom pandap nan. Dom website pandar bruk pablei salih điện tử brei pasang iek saong taoh klaak dom janih pandap ngak suan nan.

Dom harei tapa, menuac sia di tỉnh Vĩnh Long biak pok meyaom, iek praong bruk ngak biak hu makna di sang ong Lê Văn Mười (daok di  Cái Vồn, ban sit Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long). Yaom lac daok pandik harao tuk pasang likei lahik, min hadei di tuk ngak ndam metai ka pasang likei di drei blaoh, muk Nguyễn Thị Sáu (diuk kamei di ong Lê Văn Mười) hu caik tabiak abih jien cruh jaik 300 triệu đồng rik tame kadung jien ngak pahla, daong ka dom sang kan kathaot, sang daok gaok rilo kan kandah dalam raidiuk. Ini jeng lac bruk bo ong Lê Văn Mười khin ngak saong hu kakei dahlau di tuk metai.

Rilo menuac bahrau hu klauk sa mbang vắc xin COVID-19  ye pacadu dom jalan pacang caga jit. Bruk ini rah tabiak rilo ngak brei dom urang ilamu Prang ieu ini lac "hội chứng di menuac hu klauk vắc xin blaoh" atau "hội chứng di mbang klauk camereip". Hội chứng ini rah tabiak tuk 1 urang hu klauk vắc xin blaoh min njauk njom virus kayua sahneng oh njauk, lac meda pacang hu anek ruak chip. Bruk njauk thau nan lac, hadei di 1 atau 2 mbang klauk vắc xin, yaok urang jeng brei khik bruk daok atah di gauk, kayua bruk khik caga di vắc xin oh tuk halei lac hu 100%, saong bruk pacang dom biến thể di vắc xin jeng ka oh thau cambaih.

Dom urang roh duah di sang bac Đại học Monash haong dom kỹ sư meng Cty BiVACOR di Australia hu pambuak gauk ngak tabiak baoh hatai menuac ngak, min ngak bruk biak siam camereip abih di dunya, peih tabiak jalan ka dom menuac caong hu pagam baoh hatai. Baoh hatai menuac ngak ini praong nde kacao tangin urang praong, meda pagam tame rup urang praong saong uraniah, piah pabak ginup darah. Urak ini, kapul roh duah daok pataom tame bruk pabak baoh hatai menuac ngak angaok darak pasar dalam 6 thun tal, ngan haong dom ngak iek angaok menuac hu peih tabiak ngak meng thun hadei. Suy tim lac makna ba tal metai dang ka 2 di Mỹ haong châu Âu. Dalam tuk nan, di Australia, yaok harei hu 118 urang metai kayua  suy tim.

Tui pasak roh duah Tin tức saong truyền thông di Đại học Quốc gia Australia, rahra Ô-xtrây-li-a (Australia) dak harei dak takik iek báo in, dalam tuk nan, menuac iek báo điện tử haong mạng xã hội dak harei dak rilo jang. Tok hu 4% dom menuac hu tangi sua brei thau lac iek tin tức tapa báo in saong 7% lac tapa rayo papar sap. Dalam dom mạng xã hội bo urang Australia pandar piah iek tin tức, Facebook daok dang akaok, hu tal 67% saong patui di nan, lac YouTube hu 61%./.

Urang lang: M.Phuong & A.Nghiem - 25/6/2021