Meng kadung jien cakak trun, patak pataom cai pandar di kadung jien karja pakat negar thun 2021, Rajaei njauk hatai brei pandar  14.620 tỉ đồng piah duh ka bruk pacang caga jit COVID-19. Tui nan, ngan song sarak ka bruk ni, Rajaei njauk hatai brei tapa bruk pandar kadung jien cakak trun, patak pataom cai pandar di kadung jien karja pakat negar piah pabak brei kadung jien khik piah trung ương thun 2021, pataom tame  pabak ka bruk pacang caga jit COVID-19 yau panuac likau di mintri jien padai.   

Harei 9/9, di mblang radaih miền Đông klak haong mblang radaih miền Tây, ban raya HCM, dom tỉnh Phú Yên, Bình Định, Cà Mau, Bà Rịa - Vũng Tàu hu pambuak bruk haong ban raya HCM piah ba menuac di tỉnh drei nao palei plaih jit tui hatai caong khin meng hu bruk daong di Cty Phương Trang. Ta-eng tỉnh Bình Định, langiu di radaih Phương Trang, daok hu menuac hu nao meng kapal haok. Hu thau, meng mbang jit ka 4, hu 33 tỉnh, ban tut angan ba menuac di TP.HCM nao veik palei labaih 35.000 urang. Tal urak ini, hu 31 tỉnh, ban pambuak bruk haong TP.HCM piah ba jaik 30.000 menuac tỉnh drei nao veik palei.

Meng harei 8 tal  15-9, gah chức năng Đồng Nai peih bruk pacang veik, mek mẫu dut iek klauk vắc xin ka 1.560 sang trọ song 110.334 urang di 5 huyện, ban dalam nan hu Biên Hòa, Long Thành, Nhơn Trạch, Trảng Bom song Vĩnh Cửu. Ni lac dom labik pataom rilo urang ngak prong abih di Đồng Nai. Jalan ngak ni piah peih ngak samu gauk dom bruk pacang caga jit di dom sang trọ hu urang njom COVID-19. Tui nan, taong abih sang trọ hu urang njom hu iek lac sruh jit njauk  pacang veik abih gah, taong abih urang dok pak ni patagok bruk mek  mẫu dut iek PCR 2 harei sa mbang; 80% urang umo labaih 18 thun  di labik sang trọ hu klauk vắc xin takik di abih lac sa mbang.

Tui UB bhap bini tỉnh Bình Dương, meng harei 10/9, dom sở, ngành, puk, palei iek tui bruk pacang caga jit COVID-19 piah padang ngak dua bruk haong gauk lac: gam pacang caga jit hu siam lagaih, gam patagok bruk ngak mbang, kinh tế, ba dom bruk   hu ngak veik yau dahlau. Daok bruk nao jalan, tok brei adat urang halei hu klauk takik di abih lac 1 mbang vaccine pacang COVID-19 hadei di 14 harei hu nao mai angaok jalan, kakei urang taha hu ruak dalam rup saong uraniah oh tabiak jalan tuk oh hu bruk hagait. Bình Dương oh ka brei adat ka menuac saong radaih meng “bhum bhong meriah” nao tame “bhum hijao”, lingiu dom bruk hu adat brei nao.

Di Bình Thuận, meng harei 8/9, ban Phan Thiết brei pacadu bruk paatah di gauk  meng sarak  16 trun sarak 15. ban Phan Thiết brei padeih dom bruk pataom gauk ginum biai, dom bruk pataom rilo urang, rahra takik tabiak gah langui, oh tabiak truh sang meng 20 tuk harei dahlau tal 5 tuk harei hadei, oh kuhria dom bruk praong njuak nao; tong abih dom labik padeih padei oh taduan tuia meng dom tỉnh ban dok hu jit; dom labik mbang huak hu adat peih pabah mbang, min brei pablei ba nao sang … 

Yaom lac mboh hu siam veik min dom menuac metai kayua Covid-19 di Mỹ haong châu Âu daok tagok rilo dalam tuk dom biến chủng bahrau di virus SARS-CoV-2 hu rilo salih karei jang daok ngak ka bruk mesruh pacang jit di dunya dak kan kandah jang. Sa dalam bruk daok ngak brei duh hatai, lac bruk njom mbak di 2 biến chủng bahrau lac B.1.621, daok ieu lac biến chủng Mu haong biến chủng C.1.2 hu mboh di Nam Phi di bilan 5, nyu njaom mbak samar jang 2 mbang duk haong dom biến chủng karei hu thau bloh di dunya. Gah Y tế dunya (WHO) daok tui iek biến chủng Mu, tamuh tabiak di Colombia di bilan 1 saong ba tal bruk njaom mbak khang mbang ka 3 di taneh ia ini.

Rajaei ban ine Phnom Penh di Campuchia bahrau tabiak adat brei dui atah dom bruk hành chính song brei padeih dom bruk ngak mbuan si njom mbak COVID-19 di tanut glong 14 harei tra , meng harei  9/9 tal harei 23/9. Dom labik pato megru công song tư oh ka hu peih pabah mbang gilai veik; dom bruk pablei salih, kalup kapul yau karaoke, kuan bar, labik chat, bein bia alak, labik main mbia jeng dok kreik pabah mbang;  Mintri Y tế Campuchia harei kabroi brei thau , tong abih urang metai kayua jit  COVID-19 di negar ni yam tapa tanut  2.000 urang tuk  24 mon tapa  hu 20 urang metai.

Menuac di Liên Hợp Quốc ka bruk Ápganixtan - amuk Đê-bô-ra Ly-ông (Deborah Lyons) harei kabroi hu panuac lac, bruk kreik veik yaok tỷ đôla Mỹ(USD) drap ar di Ápganixtan piah khik ka nyu oh laik tame tangin Taliban meda ba tal bruk kadun likuk, laik trun biak khang gah kinh tế,  jhul yaok triệu menuac Ápganixtan laik tame eik lipa, kathaot rambah. Urak ini drap ar yaom 10 tỷ USD di gilang pariak karja Ápganixtan hu payua di negar langiu. Nga haong Trung Quốc oh pachreih tui bruk kreik drap ar ini./.

Urang lang: H.Pha & M.Phuong -10/9/2021