Glai pala dak harei dak rilo 

Bruk daok pamaong ngak di Danak dak “Bein - Glai” lac daong pacang caga njom nerak, patrun patakik bala meng langik tasik, khik ia haong khik taneh. Danak daok hu pambuak bruk haong dom urang ilamu gah ngak nong daong ka urang nong pala drak tui jalan hữu cơ, piah hu jien mek tame tani tanat saong kak kajap suai lavik haong bruk “bein - glai”.

Oh njauk lac sa mbang nao iek tapak piah pala glai, dahlau di tuk ba tangin tame bruk, dom dam dara hu mbaok tame danak dak daok hu duah thau ka langik tasik, taneh riya piah pala janih phun ka nyu lagaih. Dom dam dara nan daok haong urang ngak nong piah thau dom bruk, meng pabam phun anek tal pala phun trun haluk bein, mbon ceik… Mbang camereip hu mbaok tame danak dak pala glai, hu thau dom bruk piah pala 1 phun hijao, Trúc Nguyên (umo 19 thun, daok di quận Bình Thạnh, TPHCM) brei thau: “Ini lac mbang camereip di abih adei thau jalan pabam phun, pala phun. Kayua ka oh randap nan ye tuk ngak biak glaih glar, min adei haong dom adei sa-ai karei thei jeng kham merat, oh njauk lac pala ka nyu ginup, oh njauk lac ngak meng ngak”.

Taphia bruk pala phun, dom urang halan hatian hu ravang iek bruk “Bein - Glai” saong pang dom panuac khan meng ong Trần Quang Đông, urang ilamu gah ngak nong hu 20 thun hu mbaok di trang trại măng cụt Gia Ân, tỉnh Đắk Nông (lac labik mek hu Harak Global GAP). Tukvak pala glai hu kapul pilih ruah lac bilan hajan dalam thun piah patrun bruk pruh ia saong takik iek glang. Nao mai saong bruk ngak biak glaih glar, min rilo dam dara jeng biak takre. Đặng Khải An (umo 21 thun, daok di quận Phú Nhuận, TPHCM) khan lac: “Dahlak hu thau rilo danak dak hijao saong pala glai min daok sahneng kuhria, ka oh pataom mbaok tame, kayua dom danak dak ini tok ngak tapa sa mbang saong oh ka hu jalan ngak suai lavik, oh ka hu bruk tui iek phun anek. Mbang ini, dahlak pataom mbaok tame kayua tapa ini, hu rik daong tame bruk pala pabak phun glai saong tapa nan, dahlak daok hu bac megru jalan ngak bein, pala phun biak chreih chrai”

Kapul “pala 1 triệu phun glai 1 thun” padang tagok hu jaik 1 thun. 15.000 phun glai hu pala di tỉnh Đắc Nông dalam thun 2020 saong urak ini phun glaong labaih 2m, daok tamuh siam, phun metai biak takik, jaik 1% min. Sa-ai Hồ Thắng (daok di quận Bình Tân, TPHCM), urang sahneng mboh saong padang tabiak kapul, khan lac: “Thun 2021, kapul meda pala hareik Vetiver di dom mbon kalu, hu gha mbang dalam saong kapal tame haluk. Lingiu di khik taneh, janih hareik ini daok ngak brei ia hajan tame dalam haluk saong pabak độ ẩm ka phun pala”.

Piah ngak hu saong cakrok danak dak pala glai hu khang kajap, bruk ngak “bein - glai” pambuak haong bein phun saong ba mai kein laba, meng nan urang nong khik ramik saong pambak praong.

Dom janih phun hu pilih ruah piah pala lac Gõ đỏ, Giáng hương, Đười ươi... pala pablak dalam bein di urang ngak nong. Sa-ai Thắng daok brei thau lac: “Oh njauk lac phun anek halei ba pala tame haluk lac jeng glai, hu bruk daong meng Bein pakat negar Bù Gia Mập, kapul duah thau cambaih, pilih ruah phun lagaih haong yaok bhum taneh piah pala, yau nan phun anek meng tamuh siam saong tagok jeng glai hu”,.

Jak ba ayut sahabat blaoh tabiak panuac ieu daong angaok mạng xã hội, min kadung jien piah kapul khik bruk ngak, lac meng bruk daong dom dam dara padang mbang ngui meng bruk ngak nong, pablei kaya nong hacih saong kaoh tabiak meneing jien laba piah blei phun pajaih. Tuk tangi sua ka bruk padeih veik taong abih bruk ngak di 1 urang lập trình piah pataom tame ka bruk pala glai, ka dom danak dak du lịch bhap bini, sa-ai Thắng klao lac: “Dahlak tok caong rik hasit prein yava di drei pabak phun hiajo ka bhum taneh Tây Nguyên, pabak veik mblang hijao lahik nao meng bruk jah tak glai piah ngak puh”./.

Urang lang: Mousaphuong -6/2