Ro Cham Tih song hatai takre ragam ragu meng kan
Thứ hai, 00:00, 20/07/2015 Hanipha Hanipha

Pathau mikva song tong abih gauk! Meng hatai takre ilamu meng kan, rilo nghe nhan bangsa takik dok di Tay Nguyen hu caik rilo tuk vak piah roh duah, khik ramik ilamu di bangsa drei. Dalam nan, ong Rơ Chăm Tih (bangsa Jarai) dok di palei Jút, xã Ia Dêr, huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai lac sa urang yau nan. Urang vak Công Bắc dok di Tây Nguyên hu kadha vak “Rơ Chăm Tih saong hatai takre ragu ragam meng kan”,  yaih khan ka nghệ nhân ranaih umo ni.  

         

Mai rivang sang nghệ nhân Rơ Chăm Tih daok di palei Jút, xã Ia Dêr, huyện Ia Grai meda mboh hu bruk chreih chrai kayua lagu di dom janih alat meng kan yau capi T’rưng, Ting Ning, Klông Pút…yava tagok pablak song sap ndom kalao di dom tal anek saih mai bac megru. . Nghệ nhân Rơ Chăm Tih bhian pahadar anek saih dom labik dok kurang. Gru song anek saih biak takre dom janih alat ragam meng kan, ngan saong dom chi tiết di mbaik capi T’rưng, Ting Ning, Klông Pút … njauk pasiam veik piah njauk sap di nyu. Caik hatai sangka tal dom động tác di nghệ nhân, tui pang yaok lagam lagu, saai Siu Tết dok di palei  Jút 1, xã Ia Dêr brei thau:

 

 “Hulin bac Ting Ning hu 6 bilan ye. Gru tacei pato ka hulin biak cambaih laih, hulin thau hu rilo. Hulin cong khin bac piah khik ramik ilamu meng kan.  Mikva urang J’rai tuk halei jeng khik ramik saong patagok ilamu meng kan di drei.

Nghệ nhân Rơ Chăm Tih khan lac, hatai takre ragu ragam meng kan nyu njom tame rilow darah ong meng tuk daok sit. Tapa dom bilan raji roya di puk palei, tapa thun bilan tui iek dom urang taha dalam palei vót dom nding kreim, la-a ngak capi, tal umo 12 thun Rơ Chăm Tih ngak hu dom alat lagu sit. Bloh 12 thun hadei, angan je saong bruk naih gheih ka alat ragam bangsa di Rơ Châm Tih hu rilo urang thau tal. Nan lac dalam bilan he thun 1997, dalam harei patom ilamu nghệ thuật bhap bini pakat negar di Huế, urang biak takre saong pok meyaom bruk ngak song main alat ragam bangsa biak naih gheih di Rơ Châm Tih, ba mai baoh Huy chương meh ka kapul Gia Lai. Thun nan, umo bahrau labaih 40 thun min dom baoh huy chương di ong biak njauk iek praong, ngan song 10 Huy chương meh song 1 Huy chương pariak dalam dom mbang patom ilamu nghệ thuật bhap bini. Nghệ nhân Rơ Chăm Tih lac:

“Tuk dok sit hulin biak takre alat ragam meng kan, tuk lahaiy hulin nao tal labik dom nghệ nhân piah pang, piah iek nghệ nhân ngak alat ragam. Tuk nan, hulin takre lo.

Tui nghệ nhân Rơ Châm Tih, sa alat ragam ginup abih di urang Jarai atau Bana brei ginup 15 janih, min ong ngak  hu 14 janih meng kreim la-a, daokg cồng chiêng njauk nao blei. Dahlau deih, urang taha ngak sa mbaik capi T’rưng abih rilo tuk vak, pren yava. Kreim tak di glai ba mai tram dalam gluh danao tal 3 thun meng ba tagok piah ngak capi. Urak ni, yaom lac tukvak katut panak jang, min jeng ngak biak công phu. Kreim tak mai, cambu pandiak 3 bilan, bloh ba nao tuk, hadei di nan ba nao bluh thu di angaok ging. Dom nding kreim taha, tapak song kajap meng ngak hu capi.

   Hadei di dom mbang parang main di dom labik, hu rilo urang takre, khin blei mbaik capi T’rưng di nghệ nhân Rơ Chăm Tih. Ong biak uan tabuan saong mboh hadah mbaok meta, kayua ragu ragam di bangsa drei dok hu rilo urang takre, brei duah jalan piah patagok song yaih khan praong. Meng nan nghệ nhân padang Hợp tác xã ngak pandap mỹ nghệ Tây Nguyên, saong peih tal pato pasram ka rai rah ranaih umo. Nghệ nhân Rơ Chăm Tih biak bui sambai, kayua pandap di hợp tác xã ngak tabiak tal halei, tuai damuai blei abih tal nan, anek saih tui bac dak harei dak rilo.

 “Hu pasak pachreih cong peih tal  ngak capi  T’rưng song dom alat ragam meng 5-6 thun ye. Tuk nan hulin thau nyu hu yaom glong. Tuk nan hu labaih 40 urang min hu 2-3 urang takre nan lac uan tabuan ye. Bloh livik harei harei hu rilo menuac takre jang

 

Meng hatai takre ragu ragam meng kan, nghệ nhân Rơ Chăm Tih hu ba bruk ngak mbang bahrau saong yaom jien duah hu tani tanat ka rilo urang, gam rik dong khik ramik, patagok song yaih khan hu ilamu meng kan di bangsa drei./.

 

 

 

Hanipha
Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023
KADHA DAOH  “VUI MUA LUA MOI - UAN PADAI BIRAU”

KADHA DAOH “VUI MUA LUA MOI - UAN PADAI BIRAU”

CHAM.VOV.VN - Kadha daoh “Vui Mùa Lúa Mới” hu radaoh Thanh Pháp vak tui ragu daoh di urang J’Rai. Kadha daoh ini mek hu yai B, mbang pakacah kadha daoh ndom ka huyen Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận dalam thun 2020.

24/11/2024

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)