Ngak bruk rilo oh padeih padei mbuan si ba tal ruak đột quỵ 

Đột quỵ (daok ieu lac tai biến mạch máu não) lac bruk gloaw akaok njauk tổn thương kayua darah nduac tagok glaow akaok suai damuai. Ruak rah tabiak tuk drak darah  glaow akaok nyu nduac oh hu atau pacah. Urang njauk đột quỵ biak mbuan si metai, meyah daok diuk bhian njauk dom  di chứng trak damak ngak jeng naong trak ka sang song  xã hội.

Đột quỵ hu parabha jeng 2 janih: Đột quỵ kayua kurang darah  não cục bộ song  đột quỵ xuất huyết não. Bruk đột quỵ xuất huyết não hu takik  (labaih  15% dom urang njauk  đột quỵ) min nyu mbuan metai jang dut song  đột quỵ kayua kurang darah glaow akaok  cục bộ.

Lingiu di ruak meng tiền sử gia đình saong umo thun, ye njuk pakao, cholesterol dalam darah, tagok darah, saradang dalam darah glong kayua pacang  insulin atau meeik saradang , viêm rak darah … lac dom makna ba tal mbuan si njauk ruak tim mạch. Ruak tim mạch ngak brei sit, khang saong pacang darah nduac, oh pabak ginup oxy tal glaow akaok song dom labik karei dalam rup pabhap. Meng nan, ngak ka dom  labik dalam rup ngak bruk suai damuai, ngak khut dom bộ phận ba tal metai.

Makna ba tal ruak đột quỵ dak harei dak hu rilo di dam dara urang daok ranaih umo lac meng jalan diukrai kurang khoa học yau: medeih lavik melam, kurang ndik, bhian căng thẳng, takik nao mai, pandar rilo chất kích thích… Dom  dấu hiệu piah thau lac njauk đột quỵ avar hu : having akaok, var drei, tê yếu tangin takai……

Urang ruak song gauk gar  dalam sang  njauk thau ka  “tuk vak meh”. Nan lac tukvak ngak brei darah nduac veik siam di abih , trun takik di abih  dom kan kandah ka urang ruak. Yaok sa minite tapa nao meda hu  2 triệu tế bào não lahik nao, tui nan urang ruak njauk suy giảm atau  lahik abih  chức năng di dom  bộ phận. Dom jalan iek ruak meng jru dahlau deih ngan song đột quỵ oh siam rilo, urak ni dom  cơ sở y tế hu peih dom bruk  can thiệp nội mạch bahrau yau  tiêu sợi huyết (klauk jru ralai darah gar) tok ngak hu dalam  4 - 5 tuk camereip , meng di tuk hu triệu chứng đột quỵ akaok meti ; urang ruak gar rak darah  prong  brei caik  stent meng pha tagok labik rak darah nyu gar piah mek darah gar tabiak dalam 6 tuk camereip ; ngan song  xuất huyết não, dok hu jalan ngak bahrau tra nan lac ba  lò xo tame labik rak darah nyu praong tabiak piah mek darah chip.

Dom chuyên gia ba tabiak dom panuac kakei piah pacang, plaih ruak tim mạch song đột quỵ, nan lac:  Ndom oh haong palao hala, alak mbia, khik teik trak di rup pabhap,  pasram thể thao lagaih song pren yava; mbang huak siam , mbang takik lamek ,menyek cuk, plaih  căng thẳng; pasang iek pren yava định kỳ, bhian dut darah piah thau song iek ruak chip meyah lac njauk ruak tagok darah, me-ik saradang, tim mạch./.

Urang lang: Hanipha -16/1