Urang ruak mboh phổi jhak 

Yaok thun dunya hu labaih 400 triệu urang njauk ruak phổi tắc nghẽn mãn tính (iew katut lac COPD).Di Việt Nam, tapa dom roh duah dịch tễ học, dom menuac njauk ruak COPD nan lac 4,1% dalam dom urang umo labaih 40 thun saong dak harei dak tagok glaong kayua bruk njuk pakao hala saong kayua njom nerak alam môi trường dak harei dak tagok.

Angaok dunya, kuhria rah tapa dalam 10 giây hu sa urang ruak COPD metai. Di Việt Nam, dom menuac metai kayua COPD daok glaong jang dom menuac metai kayua bala angaok jalan mbak. Dom kadha brei thau lac njauk ruak COPD oh mbuan thau.

Tuk camereip, urang ruak mboh patuk gam gam, patruac tabiak labar, bhian di nyu lac labar mbong dui atah gam haong kan suak yava, rup pabhap glaih glar. Dom kadha nan bhian hu urang ruak klaak tapa, bo njauk di nyu lac brei nao tal dom labik y tế piah hu pasang iek ruak samar drah.

Anak meta mboh lac, rilo urang ruak bhian nao iek ruak tuk ruak nyu trak jang. Tuk ini, urang ruak njauk iek ruak suai lavik saong rilo urang ruak njauk iek ruak luac rai. Ndom ka makna, ruak COPD mai meng gar dom jalan ba khí dalam phổi; rah tabiak tuk rup pabhap bhian hít njauk dom janih oh siam ka pren yava dalam tukvak atah. Sauk pakao, sauk apui cuh ging, langik tasik njom nerak, hóa chất, dhul mul atau bruk nhiễm trùng jalan suak yava... jeng patagok  bruk mbuan njauk ruak COPD.

Dalam nan, njuk pakao hala, hít sauk pakao hala meng urang karei njuk lac makna ba tal ruak prong di abih. Dom triệu chứng di COPD meda hu siam jang tuk urang ruak padeih njuk pakao hala, pandar jru tui tacei pato di bác sĩ atau pasiam veik chức năng phổi.

Njauk klaak pakao hala. Bruk suak yava di urang ruak COPD trun tapa yaok thun, yau sa sruh radaih daok nduac trun dốc saong klaak pakao hala nyu yau sa gai dui radaih dang veik, lac jalan ngak siam di abih dalam bruk iek ruak  COPD.

Jalan siam di abih piah plaih njauk ruak lac daok dalam labik siam, haci hacih, oh hu thak pakao hala saong dhul mul, njauk bhian ma-in padhih siam ka hala phổi. Caik hatai tal bruk pasang iek prein yava tui định kỳ piah samar mboh ruak, daong ka bruk iek ruak mbuan sanang jang saong siam mekre jang./.

Urang lang: Jasi- 25/2