Sóc Bombo,urak ini lac thôn Bombo, xã Bình Minh, tỉnh Bình Phước lac agan sa bhum taneh bhian randap haong khaol drei. Ini lac labik mikva bangsa S’tiêng oh huac glaih glar piah caga padai brah ka bộ đội dalam tukvak mesruh metak pacang cakak Mỹ. Bruk urang S’tiêng harei melam thaok brah raong lin hu aruah nhạc sĩ Xuân Hồng  paneh tabiak kadha daoh daneiy angan “Sap thaok brah angaok sóc Bombo”. Hồng Hải, urang vak di rayo sap ndom Việt Nam hu kadha vak “Sắc xuân angaok sóc Bombo”.

Jalan tame Bombo thun bahrau ini bui ralo. Phum sóc kathaot rambah meng kan urak ini jeng kaya meda, sang tak kiak, sang kayau khang kajap. Mikva S’tiêng gaok gauk ye ndom klao ka vụ padai puac thun ngak njauk, asal pa-aok bleit, cà phê pablei hu yaom. Mai pak ini harei ini yaom lac takik daok pang ma-hit sap thaok brah raong lin di mikva S’tiêng yau dahlau diah min pabak veik, khaol drei hu mehit sap mac xay padai, sap jamriak chreih chrai abih buôn, sóc. Mboh yau suan yava di bilan xuân daok mai grauk bhum taneh Bombo.

Di anak sang hu mblang prong pambu bak asal pa-aok bleit, asal cà phê, taha palei Điểu Lên daok menyum ia tea, njuk pakao hala palao thak. Ong dahlau daih lac sa urang jakar cacvh1 mang5 dalam palei, jeng lac sa urang taha ngak nong meng lavik mai hu ralo ilamu di puk palei. Taha palei daok bui hatian, kayua lac dalam thun sang ong mek tame hu labaih dua rituh triệu đồng meng padai, bein pa-aok bleit, bein cà phê. Taong abih 9 urang anek di ong urang halei jeng hu taneh piah ngak mbang pala drakm padang ngak sang karei, hu dom drei limo, kubao, oh ka ndom tal njam patam, menuk ada. Taha akaok palei chreih chai bui sambai ndom lac:Rai diuk di mikva S’tiêng urak ini salih bahrau biak ralo. Mikva oh daok jah tak glai tra bo kham merat pala pa-aok bleit, cà phê saong hasit cao su. Meng kan daok pak ini dom thun, daok pak diah dom thun rai diuk kan kandah ralo. Urak ini mboh tani tanat paje, sang danaok khang kajap, hu sang bac, balai y tế, anek bhik hu nao bac megru, jaik jalan, jaik sang  bac, jaik balai iek ruak.“

       Taha akaok palei ndom lac, mikva S’tiêng di Bombo thei thei jeng chreih bui kayua lac thun ini, oh ta-eng hagait phun pa-aok bleit, bo cà phê jeng hu yaom. Taha brei thau: Asal pa-aok bleit hu jaik 32 ribau đồng sa ký, cà phê jeng tagok 42 ribau đồng sa ký, pablei chip pak bein ka urang mai blei; sang halei tok hu dom  ha taneh pala pa-aok bleit, cà phê nan lac hu jien tame jien tabiak paje. Oh ndom hagait tal dom baoh sang raong pabak menuk ada, ikan saong pala njam patam, hu pandap mbang pandap huak yaok harei, patagok jien mek tame.                 

Tui jalan di ong amuk amaik ame, ralo dam dara S’tiêng jeng kak kajap haong bhum taneh di muk kei, buh ralo pren yava ngak mbang pala drak, ba pajaih bahrau tame ngak piah patagok năng suất saong chất lượng, ba mai ralo kein laba. Điểu Mon, sa urang dam S’tiêng daok di tổ 2 thôn Bombo bahrau labaih 30 thun min hu ralo thun kak kajap haong hamu apuh di palei, mong iek labaih 6 ha pala phun pa-aok blaih di sang. Sa-ai đầu tư kĩ thuật, khak drak, pala pablak phun cà phê ala phun pa-aok bleit, oh ka ndom tal njam patam,, raong limo, kubao, menuk ada yaok thun sa-ai mek hu jaik 200  triệu đồng. Bhrau labaih 30 thun min sa-ai hu mikva saong dom urang đảng dalam palei jia saong pok ngak Phaok Bí thư Chi bộ palei. Sa-ai brei thau: “Sang dahlak urak ini duk haong dahlau diah mboh siam jang. Dom thun dahlau sang dahlak daok kurang, urak ini rai diuk hu tanit tanat . Urak ini jien mek tame di mikva meng phun cà phê, pa-aok bleit, njaum patam baoh raoh. Abih thôn Bombo mboh kaya jang paje, sang kathaot daok takik, sang dahlak jeng patak pataom hu saong padang ngak hu sang siam gheih jang dahlau”.

Kayua lac bhum taneh mbon ceik pablak haong kraong craoh ngan haong mblang taneh pala phun labaih 500 ha, mikva Bombo jhul pakhang bruk ngak mbang pala drak tui jalan pambuak pagam bein – danao – van ro, xen canh, tăng vụ, đầu tư phun pala janih raong hu yaom kinh tế glaong. Jalan ngak ini laghaih haong puk palei, ba jien tame tani tanat ka mikva. Kinh tế cakrok patagok ngak brei hạ tầng kĩ thuật saong xã hội di xã Bombo nao tagok tui. Dalam thun tal xã kham merat patagok jien mek tame kuhria tui akaok menuac 22 triệu đồng sa urang, 90% dom sang hu pandar điện saong aia hacih, peih prong mblang taneh pala drak, jhul pakhang bruk padang ngak palei pala bahrau.       

Jien mek tame ralo, mikva hu paglaong rai diuk, raong anek bhik mbang bac, blei pandap pandar dalam sang, blaoh daok patak pataom hu piah caga tuk daok cang yuak tra. Sa-ai Tô Hoài Nam, Akaok Ủy ban bhap bani xã Bình Minh brei thau: "urak ini mikva S’tiêng hu thau pandar ilamu kĩ thuật tame bruk ngak mbang pala drak, pala dom janih phun công nghiệp hu pren khang yau cao su, pa-aok bleit, cà phê lagaih haong haluk taneh di puk palei. Khaol dahlak daong gah ka cơ sở vật chất yau jalan mbak, điện truac hadah saong daong jien padang ngak sang ka mikva. Khaol dahlak daok kuhria ka mikva hu mbang tết treik sil, bui sambai, patak pataom.”

   Tết ini, mikva Bombo sang halei jeng chreih chai nao blei pandap, ramik sang danaok; blei khan ao bahrau; caga dom ché tapai, dom cồng chiêng piah uan vụ padai puac thun, uan Tết meng kan di bangsa; taphia di nan, uan công trình Khu khik ramik Ilamo bangsa S’tiêng sóc Bombo hu ngak blaoh vaktu 1, prong jaik 39 ha ngan haong phun jien buh tame yaok pluh tỷ đồng. Công trình  hu padang ngak dalam pasak thôn Bombo, labik dahlau diah lac sóc Bombo daneiy angan ngan haong bruk thaok brah raong lin peih paha taong kaol khamang.

Khu khik ramik ngan haong sang parang iek, sang atah, mblang lễ hội saong khu  palei ngak ndung bak ilamu urang S’tiêng nan meda lac “mblang ma-in” ka mikva S’tiêng ngan haong dom kadha ma-in bhap bani yau cuh haning, thaok brah dua urang, gui aia piah brei mboh veik bruk ngak mbang, ngak huak saong ilamu urang S’tiêng. Urak ini, khu khik ramik padang hu kapul daoh tamia saong danak dak nghệ thuật dalam nan hu dom tiết mục cồng chiêng, daoh tamia ndung bak asal bhap bani urang S’tieng. Ragu daoh, ragam tamia lai tame sap nhạc ndung bak suan yava khang kadang di ceik glai hu pachreih tuai damuai mai rivang ma-in pak Bombo. Meyah tuai damuai caong khin, kapul urang ngak mbang huak di khu khik ramik meda ngak dom janih pandap mbang di puk palei yau cơm lam, canh thục, canh bồi, dom pandap am cuh, dom kaya mbang hu ngak meng hala nhíp – sa kaya mbang biak karei di ini; gam tui nan lac alak patei glai Bombo, tapai. Sa-ai Nguyễn Ngọc Lương, Akaok Khu Khik ramik Ilamo bangsa S’tiêng sóc Bombo lac: “Anak tal khaol dahlak meda ba dom sang daok ranaih tagok ini brei dom baoh sang dalam labik khik ramik,  padang dom palei ilamo S’tiêng. Khaol dahlak gam brei ka dom adei mbang ndih, sinh hoạt dalam khu khik ramik gam tapa dom adei ba tuai damuai mai rivang ma-in dalam dom baoh sang di drei dalam labik khik ramik. Khaol dahlak peih ngak dom danak dak giao lưu,  pathram daoh tamia saong sinh hoạt lửa trại dalam bhap bani urang S’tiêng, tapa nan padang ngak veik dom bruk  ilamo daoh tamia urang S’ tiêng saong bruk ini meda hu peih ngak dalam harei car yaok adit”.

    Blaoh hadei ini,  Khu khik ramik Ilamo bangsa S’tiêng sóc Bombo meda hu palei ilamo – palei ngak ngan haong dom baoh sang urang S’tiêng piah cakrok patagok  du lịch homestay. Tuai mai mong iek meda mong mboh hu dom nghệ nhân S’tiêng ngak iek bruk đan lát, menyim jih dalah, nghề rèn, ngak tapai, meda blei hu pandap piah ngak kỷ niệm. Labik ini jeng hu pambuak haong dom khu thắng cảnh, inem mek ilamo dalam bhum Đông Nam bộ piah duh ka tuai damuai. Tuk nan, rai diuk di bhap bani S’tiêng meda hu hadah hadai jang.

     Khaol dahlak nao tui jalan Xuân Hồng – jalan angan di aruah nhạc sĩ paneh kadha daoh daneiy angan “Sap thaok brah angaok sóc Bombo” – bahrau hu tuh menyek tagok rivang dom hạng mục di Khu bảo tồn Ilamo bangsa S’tiêng daok si ngak blaoh. Pak halei nan yava tagok panuac daoh bhian randap:“Sap ndom  ríu ra, panuac daoh trong vắt,  mong dalam baoh meta jeng mboh manuac urang, sa cambuai klao jia tame harei hadei… hu pang sap thaok nhịp nhàng angaok sóc Bom Bo.”