“Urang anek di palei”, “Urang jakar di palei” – nan lac angan iew anit ranam bo bhap bani palei di huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh bhian iew Trung tá Triệu Vạn Thọ - sa urang bangsa Dao lac bộ đội cụ Hồ. Hu labaih 25 thun ngak bruk pak Ban Chỉ huy quân sự huyện, sa-ai ba abih drei ka bruk ngak, ka bhap bani palei.

Dalam hatai saneng di Trung tá Triệu Vạn Thọ, bhap bani palei sa-ai luac thun dang di pandiak raik di hajan piah ngak bruk duah jien diuk tapa harei. Sa-ai khan lac, Hoành Mô palei sa-ai sa xã bhum glaong tapen negar, dahlau diah kathaot ralo, kurang mbang, kurang cuk, dalam palei oh ka thei thau puac, thau vak cambaih. Jalan nao bac mbol ceik glaong biar, tuk trun tuk tagok yau pacang takai yam mai haong baoh akhar huroh.

Amaik lahik tuk sa-ai bak 9 thun, ame ngak lin nan ye oh hu ralo tukvak brei ka anek bhik. Yam tapa abih dom kan kandah, sa-ai kham merat bac megru ka biak siam ngan haong hatai caong khin hu jeng urang jakar di gah halei jeng hu, tok khin ba pren ranaih di drei rik daong dak padang palei pala. Lac sa dalam takik anek saih đậu tốt nghiệp pak sang bac Trung học phổ thông bangsa gam bac gam daok huyện tuk nan, sa-ai patui veik bruk bac katut harei saong hu mai ngak bruk pak ban chỉ huy quân sự huyện Bình Liêu. Jeng meng nan, sa-ai kham merat dalam bruk ngak di drei piah pabak hatai caong khin di drei saong daong ka bhap bani bhum glaong tabiak truh kathaot.

Daok di huyện bhum ceik ngan haong 96% lac bhap bani bangsa takik, sa-ai tuk halei jeng saneng mikva bangsa takik lac hatung pruac di drei. Saong dom angan “Urang anek di palei drei", "Urang jakar di palei drei" jeng tabiak rai meng ini. Nao pak halei sa-ai jeng kham merat daok taphia, taom gaik mikva dalam palei. Oh daok thei bo oh thau tal urang jakar bol bala bhian trun tal dom palei, pasiam veik sang danaok, pala padai, gaok tuk mai tok lac piah ndom klao haong mikva, ngak brei jaik gauk jang di urang jakar haong bhap bani. Ralo urang mong sa-ai yau  anek kamuan dalam sang, gaok kan kandah hagait ye mai sua tangi sa-ai. Ong Chìu Quang Ngằn, bản Nà Choong, xã Hoành Mô, khan lac: “Sa-ai Thọ trun tal puk palei, daong ka bhap bani, khan brei ka bhap bani ngak siam adat hukum di karja, sarak di Đảng; jaik taphia haong mikva. Sa-ai Thọ hu mong yau anek dalam sang, ngak hagait jeng siam, bhap bani biak bui sambai”.

Trung tá Triệu Vạn Thọ hu bac ginup abih dom sap bangsa Yuan, Tày, Sán Chỉ, Ngái, Hoa, Pặc Và… Meng thau ralo sap di bhap bini, sa-ai hu yaok rituh van pathau khan, jak ba jalan ngak, sarak di Đảng, hukum di Karja saong dom kadha pambuak pagam tal pacang khik an ninh bhum tapen negar tal bhap bani dom bangsa dalam huyện, abih di nyu lac dom puk, palei tapen negar, daong ka bhap bani paglaong akaok saneng, hu mbaok gam haong bộ đội khik caga bhum tapen negar di Taneh aia. Tui tacei pato di chỉ huy đơn vị, sa-ai jeng hu roh duah, biên soạn giáo trình pato sap Dao piah pato ka urang jakar, urang lin dalam jabat saong dom huyện karei dalam tỉnh Quảng Ninh. Tal urak ini, 98%  urang jakar, urang lin đơn vị hu thau ndom puac nao mai meng sap Dao. Sa-ai Thọ khan lac: “Ngan haong huyện Bình Liêu hu ralo bangsa adei sa-ai gam diuk rai, bruk bac sap dom bangsa dalam huyện hu daong ka drei daok jaik bhap bani, hu bhap bani jia saong anit ranam. Akaok sahneng di bhap bini oh ka samu gauk, daok biar, oh thau sap phổ thông nan ye bruk thau sap bangsa meda hu ralo mbuan laghaih jang dalam bruk daong mikva, pathau khan hu siam jang. Yaok bangsa hu ralo adat cambat tanarakun karei di gauk nan ye khin pathau khan njauk thau cambaih adat cambat di mikva piah hu mbuan lagaih jang.”

Oh lac ngak siam bruk haong mikva dalam palei, dalam gah chuyên môn, sa-ai tuk halei jeng  kham merat ngak siam bruk di drei tui njauk kế hoạch bo pakat angaok jao brei, saong sa-ai jeng lac urang Dao akaok meti di Bình Liêu Quảng Ninh lac sĩ quan quân đội bhap bani cấp tá, lac sa Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam hadah krah. Ong Nguyễn Bá Sơn, Phaok Chỉ huy trưởng huyện Bình Liêu, brei thau: “Sa-ai Thọ lac urang biak sami samar, abih drei dalam bruk ngak, ba drei tame haong ayut sahabat, tuk halei jeng ngak siam bruk hu jao brei; hu mikva puk palei anit ram. Sa-ai Thọ jeng yau khaol dahlak tuk halei jeng saneng lac mek bhap bani ngak asal, bac megru saong ngak tui jalan hadah krah siam mekre di Hồ Chí Minh”.

25 thun daok dalam bol bala, 25 thun umo Đảng, jeng lac 25 thun kak kajap haong bhap bani bhum tapen negar hu pathram ý chí, nghị lực ka urang lin bol bala bhap bani nan. Angaok bhum taneh palei drei, trung tá Triệu Vạn Thọ jeng daok kham merat piah brei mboh giá trị, phẩm chất di urang lin  bộ đội cụ Hồ, gam rik daong ngak meda ngak gheih, ngak jeng talei gul pataom khang kajap di bol bala saong rahra angaok bhummi palei negar./.