Thu tuong Rajaei birau patabiak Công điện ka 789/CĐ-TTg ka bruk ngak tui jalan pacang caga jit Covid-19 saong patagok kinh te, ngak gam dua bruk. Cong ndien tacei tabiak cambaih: Dom tinh, ban ngak tui dom jalan pa-atah di gauk dalam xa hoi piah pacang jit Covid-19 ka oh siam, ka oh lagaih, ngak kan kandah tal bruk ngak mbang pablei salih, mbuan ba tal klaih klaoh bruk pabak pandap, ngak tabiak pandap praong rilo. Thu tuong caong khin dom Akok mentri, dom urang dang akaok dom jabat sumu mentri, jabat di Rajaei, UB bhap bini dom tỉnh, ban di T.Ư patui bruk tacei pato, peih ngak hu siam lagaih tui dom tacei pato pacang caga jit, peih ngak “gam dua bruk” di Thường trực Ban Bí thư saong dom tacei ba di  Rajaei, Thủ tướng Rajaei, di Mban tacei jalan pakat negar  pacang caga jit COVID-19 saong dom tacei pato di Mentri Y tế.

Ban Hà Tĩnh pa-atah di gauk  tui sarak 16 meng mon 12 harei ni  8/6, hadei di tuk dalam tỉnh gam gam hu dom urang njom nCoV. Abih rahra hu panuac ieu brei dok di sang, tok tabiak gah langui tuk hu bruk njauk nao, yau ye: blei brah, pandap mbang, jru tavao, cấp cứu...Kuhria meng harei 5/5, Hà Tĩnh hu  9 urang njom nCoV dalam bhap bini , jeng gam tal duik pasang mai meng Bình Dương.

Adit bloh, Vietnam Airlines hu daong pajeng ba vaccine oh mek jien ka rilo đơn vị di angaok dom mbang par nao mai di Ha Noi saong Ban raya HCM, Nha Trang, Buôn Ma Thuột. Dom pandap panda dalam nan hu jaik 819.000 jru vaccine AstraZeneca, 582.000 jarum klauk jru saong 7.000 pa-op pandap hacih sa-at. Kuhria abih tih pandap panda nan labaih 7 tấn. Tukvak anak tal, hãng daok hu daong pajeng ba vaccine meng kapal haok rik daong jhul pasamar bruk klauk jru vaccine saong khik caga prein yawa ka bhap bini anak jit ruak praong.

Thau cambaih bruk “pacang jit yau pacang khamang”, urak ni, Bộ đội biên phòng Kiên Giang hu padang tagok song khik catang 144 bilai, 24 kapul nao mai, 15 ghe, kapan, hu mbaok di jiak 1.000 urang jakar, urang lin. Daok angaok palao Phú Quốc, urak ni, Bộ đội Biên phòng Kiên Giang jeng hu padang 30 bilai pasang iek  pacang caga jit Covid-19 song  8 kapul nao mai. Kuhria meng akaok thun  2021 tal urak ni, dom đồn, dom kapul di Biên phòng tỉnh Kiên Giang hu peih 388 mbang pasang iek khik caga siam mekre bhum tapen negar, labik drei khik iek...Meng sami samar, kham merat, pagam pambak tame pren khang di bhap bini, kuhria meng akaok bilan 1-2021 tal ni, BĐBP Kiên Giang hu duah mboh, chap khik labaih 40 bruk gam tal 230 urang tame negar suan hukum tapa jalan tapen negar.

Tui pathau khan di Mentri Công thương, rilo doanh nghiệp jhik menyim dalam negar hu blaoh đơn hàng tal abih quý III saong luac thun. Bruk nan cagar veik saong thun dahlau tuk Covid-19 bahrau tamuh tabiak, dom doanh nghiep jik menyim tok hu đơn hàng tui yaok adit.  Đơn hàng jhik menyim hu rilo kayua bruk blei pandap pandar yau ( khan ao, takhaoh, kalik juah…) di urang blei pak dom darak pasar praong di negar langiu yau Mỹ, EU, Nhật Bản...tagok tuk jit ruak daok pasang iek hu, kinh tế pasiam veik saong dak harei dak hu rilo labik peih ngak bruk veik. Đơn hàng  rilo, min ngan saong doanh nghiep ngak tabiak pandap yau jik menyim dalam mbang ka 4 jit ruak rah tabiak ini, tui Vũ Đức Giang - Akok Hiệp hội jhik menyim Việt Nam (Vitas) lac mbuan si laik tame kan kandah. Ong brei thau, tal tuk ini hu takik abih 45 DN jhik menyim brei padeih ngak bruk meng labaih 2 adit ini mai.

Ngoại trưởng Mỹ Blinken brei thau negar ni meda ngak salah bruk klah rabha  80 triệu mbang vaccine Covid-19 daok labaih ka dunya di puac bilan hadei.  Ngoại trưởng Blinken ndom lac: "jaik 75% dalam 25 triệu mbang vaccine Covid-19 camereip hu parabha  tapa  COVAX, 25% mbang dok veik meda kayua khol dahlak ba nao tapak labik, khik kajap bruk ilamu khoa học song bruk caong pandar. Tong abih dom bruk ni jeng ngak tui jalan  ilamu khoa học, samu gauk song oh hu kein laba chính trị yau dom negar karei karei".   

Cảnh sát Canađa birau brei thau, bruk urang umo 20 thun ginuh radaih tame tame sa baoh sang urang Islam ngak brei 4 urang metai saong 1 urang njauk rambuac di ban Luân Đôn (London), Tây Nam Ôn-ta-ri-ô (Ontario), Ca-na-đa melam 6/6 meng blaoh lac bruk hu sahaneng dahlau, jhak hatai. Urang nan angan  Na-than-ni-en Veo-man (Nathaniel Veltman) njauk canh sat chap mek, urak ini daok dang anak 4 duis pametai manuac pakat 1 saong 1 duis khin pametai manuac. Urang jakar ngak praong di Canađa jeng daok pasang iek bruk lac khủng bố ngan saong urang likei dam ini.

Bilan hè thun ni, rilo anek saih di Mỹ mai veik sang bac  hadei di labaih sa thun bac  online, kuhria meng di tuk jit prong Covid-19 tamuh tabiak di akaok thun 2020. Ni lac tuk piah ka dom adei hu taom gaok auyt sahbah, cei gru anai gru, saong hu bac pabak dom ilamu dok kurang tuk bac online tapa Zoom. Bruk pachreih dom adei tal sang bac dalam bilan hè hu jhul pakhang hadei di tuk negar Mỹ peih ngak samar dom mbang klauk vaccine Covid-19 dalam negar. Rajaei jeng khin dong ka anek saih samar tani tanat hatai sahneng dahlau di tuk yam tame thun bac bahrau./.

Urang lang: H.Pha – A.Nghiem - 8/6/2021