Melam 4/11 (tui maong Paris), Thủ tướng Rajaei Phạm Minh Chính hu mbang taom gaok biak drut droi haong dom lambuak urang Việt daok di negar langiu bhum châu Âu, hu peih tabiak di jabat urang lambuak Việt Nam di France. Thủ tướng ndem lac, Đảng, Kanja tuk halei jeng ba mbuan lagaih di abih piah ka urang Việt daok di negar langiu rik daong dak padang saong cak rok patagok taneh ia. Gam haong nan, Thủ tướng brei mboh hatai caong bhap bini khik kajap, cak rok hatai anit ranam bangsa, yam tapa yaok kan kandah piah yam tagok, brei mboh bruk ngak di drei, rik daong pakhang talei pambuak bruk di Việt Nam saong dom taneh ia pak nan; padang raidiuk trei sir, haniem phul ka yaok urang, yaok baoh sang saong rik daong dak padang palei negar, jeng yau dak padang taneh ia bo drei daok hu mbaok.

  Ong Nguyễn Văn Hiếu, Yam ndoc  Sở pato megru Ban raya HCM brei thau, tui kuhria  akaok bilan  1/2022 dom sang bac di ban raya .HCM brei pato tapak gilac veik  . Tapa tuk vak pato song bac online, gah pato megru ban raya  mboh lac, bruk bac daa dok gaok rilo kan kandah, kayua labaih 1.3 triệu anek saih  đăng nhập tame sa tukvak haong gauk ba tal bruk quá tải hệ thống. Urak ni hu labaih  1.500 labik pato pakai hu pandar ngak labik brei dok karei  iek ruak COVID-19, dalam nan bahrau hu labaih  150 sang bac hu bayar veik piah pruh jru pametai anek ruak song ramik pasiam kuhria caga ka bruk bac tapak Tal bilan  11/2021, dom labik ni hu ngak salah bloh bruk bayar brei veik saong brei hu sa bilan piah rami ramik  pasiam veik.  

Ong Trần Quốc Nam – Akaok UBND tỉnh Ninh Thuận hu mbaoh tangin brei tapa angan dom huyện, bal njauk kan kandah di jit COVID-19 piah oh mek jien je ka dom baoh sang, urang pablei salih di dalam tỉnh.  Tui nan, abih dom sang, manuac urang pablei salih di dalam tỉnh Ninh Thuận meda hu miễn kak je jien mek tame di drei, jien je laba patagok, jien je pandar đặc biệt, jien je tài nguyên, jien je khik caga alam njauk kak tamuh tabiak meng bruk ngak mbang pablei salih di dom bilan dalam quý III saong quý IV thun 2021 tui Sarak ka 92 harei 27/10/2021 di Rajaei.

Jabat  An ninh điều tra - Mintri  Công an hu khởi tố ong Trương Quốc Cường, Thứ trưởng mintri  Y tế ka duas “kurang  caik hatai dalam bruk ngak di drei ba tal khat lahik trak”. Bruk khởi tố  ong Cường iek tui bruk pasang iek  vụ án hình sự: “Pablei salih pandap ja lac jru iek ruak hu angan ieu lac Health 2000 Canada; kurang  caik hatai dalam bruk ngak di drei ba tal khat lahik trak; Pagam pambak tame chức vụ, quyền hạn dalam tuk ngak bruk; rah tabiak di  TPHCM, dom tỉnh, ban karei song  Cục khik ramik jru – mintri Y tế”. Ong Trương Quốc Cường hu iek lac urang mbaoh tangin tame harak brei ka  VN Pharma blei meng negar langiu tame 200.000 pa-op  jru  H-Capita 500mg Caplet, tuk vak nan ong Cường lac Cục trưởng Cục khik ramik jru mintri  Y tế. 

Pambuak tal bruk ngak suan dalam klauk jru ka ranaih ala 1 thun di Bilai Y tế xã Yên Sơn, huyện Quốc Oai, Sở Y tế Hà Nội bahrau hu panuac khan camereip ka bruk ini. Tui nan, harei 03/11/2021, dalam tuk peih bruk klauk jru di Bilai Y tế xã Yên Sơn  hu rahtabiak bruk klauk meluk vắc xin caga Covid -19 di hãng Pfizer-BioNtech ka 18 uranaih meng umo 2 tal 6 bilan. Meng di tuk thau hu bruk nan, 18 ranaih nan hu ba nao tal sang iek ruak Đa khoa Xanh Pôn – lac labik dang akaok gah taong ruak ka ranaih di ban piah hu iek glang siam di abih. Urak ini, prein yava di dom ranaih jeng tani tanat, dom uranaih mboh pandiak, brah di labik klauk lac dom bruk bhian mboh hadei di tuk klauk jru; oh hu ranaih halei njauk hagait khang.  Huyện Quốc Oai hu tacei Pasak y tế huyện saong Bilai y tế xã Yên Sơn brei padieh bruk ngak ngan haong dom urang y tế hu pambuak tal bruk nan piah pasang iek bruk ngak saong brei pasang iek gilac bruk klauk vắc xin ka ranaih. Gam tui di nan hu pato tacei pasang iek gilac taong abih dom btuk klauk jru di Hà Nội.

Yaom lac vaccine hu klauk rilo, min dom menuac njauk COVID-19 bahrau yaok harei di châu Âu tagok 55% dalam 1 bilan tapa saong jaik samu dom tanut glaong abih dalam luac jit praong. Tapa nan meda ngak ka labaih 500.000 menuac metai meng ini tal bilan 2-2022. Harei 4/11, karka Anh brei thau lac taneh ia ini hu labaih 37.000 urang njauk COVID-19 bahrau dalam 24 mon, dalam tuk Đức hu labaih 34.000 urang. Ong Hans Kluge, yam ndok iek gah bhum châu Âu di Gah Y tế dunya (WHO), harei 4/11 hu panuac ieu rajaei dom taneh ia sahneng kuhria bruk brei pacadu atau brei klaak dom jalan pacang jit, kuhria gam dom taneh ia hu bruk klauk vaccine glaong. Tui WHO, dom taneh ia brei pacadu dom jalan pacang jeng hu mboh jit tamuh veik.

Jabat khik ramik jru tavao negar Anh  harei kabroi brei adat pandar jru asar hu angan ieu lac Mô-nu-pi-ra-vi (molnupiravir), kayua hãng jru Mếch (Merck) haong gah pambuak bruk Mỹ pambuak gauk cakrok patagok, piah taong ruak ka dom urang ruak COVID-19. Yau nan, Anh lac taneh ia camereip abih brei pandar janih jru ini dalam taong ruak kan kandah ini. Jabat khik ramik jru tavao negar Anh  hu panuac kakei lac jru Mô-nu-pi-ra-vi hu pandar ka dom menuac njauk COVID-19 meng njul tal mbiah saong pandar meng di tuk urang ruak dut iek mboh lac dương tính haong virus SARS-CoV-2 saong dalam 5 harei hadei di tuk mboh hu dom triệu chứng.

Tui roh duah brei thau di harei 4/11, dom khí CO2 tathuak tabiak angaok dunya mai veik jaik samu tanut dahlau di tuk hu jit praong, dalam nan dom khí tathuak tabiak meng dhang haong khí tự nhiên tagok glaong dalam dom gah ngak kong saong năng lượng. Urak ini, dom mbang khuah glai, rabuk, ia sua ngak brei menuac metai daok hu mboh rilo jang saong khang jang kayua biến đổi khí hậu./.

Urang lang: Thu Thảo & H.Pha – 5/11/2021