Salih janih phun pala di puk palei dak harei dak mboh cambaih, tapa dom jalan ngak biak siam hu gah ngak nong huyện peih ngak yau  dong brei, pachreih ba urang nong khang hatai buh jien tabiak patagok sản xuất. Sa dalam dom kadha ba tal jak jeng lac Ban Thường vụ Huyện ủy patabiak Sarak 03-NQ/HU, harei  26-7-2016 ka patagok bruk pal akaok peih bruk salih janih phun pala lagaih song langik thu lagu  tuk vak  2016-2020. Piah ngak brei cambaih laih sarak, dom phòng, ban chuyên môn meng  huyện tal pakat  xã oh padeih patagok bruk ngak , trách nhiệm, tagok bruk pathau khan, tacei pato bhap bini di dom puk palei, palih ruah dom janih phun pala abih takik ia, tamuh hu siam dalam langik biak pandiak thu. Abih di nyu nan lac, tapa ieu pataom song pandar siam dom phun jien dong brei, hu daong palagaih ka urang nong thau dom jalan ngak bahrau, patrun phun jien buh tabiak ngak, paglaong jien mek tame angaok mblang taneh.

Tapa tuk vak peih ngak, tal urak ni, bruk salih janih phun pala hu tame dalam rai duik song dok patagok siam lagaih. Pagap yau xã bhum ceik Phước Hà, meng lavik mai mik va bhain randap song bruk ngak padai, min , jaik abih mblang taneh ngak padai rilo meng mbang tui ia langik, hu vụ njauk padeih ngak kayua pandiak bhang. Piah plaih bruk klaak saoh taneh, xã hu khan brei dom boh sang thau ka bruk pandiak bhang, saong pataom tame pasang iek yaok labik caga hu ia piah parabha phun pala ka nyu lagaih. Dalam tuk salih nan hu rilo mbuan lagaih meng bruk sangka di gah  chức năng dong  ka urang nong pajaih ratak naih, hareik, tangei lai. Saai  Ô Rai Học, palei Rồ Ôn, khan lac:  hu dong 15 kg pajaih, sang saai salih  3 sào taneh padai tapa pala tangei hu jiak 2 thun ni mai, hadei di yaok  sa vụ jeng hu năng suất glaong, jien mek tame glong jang 2 mbang dut song ngak padai.  Saai Tạ Yên Thị Cam, Chủ tịch Ubbhap bini  xã Phước Hà, brei thau: Meng bruk sangka dong ba  di karja dalam tuk vak tapa nyu daong ka mik va paglaong jien mek tame, ngan song dom mô hình salih lagaih , 25 ha taneh klaak saoh, thu lagu dahlau deih hu pasiam veik. 

Langui di bruk salih dom phun pala katut harei yau tangei, ratak naih, hareik rong glang, dalam huyện dok ngak jeng bhum pala phun mbang boh prong , ngan song 46 ha kruac bung klik hajao, mãng cầu, panaht, li –u , ba jien tame biak rilo ka dom sang urang ngak nong. Oh lac peih ngak samu gauk dom jalan salih phun pala, huyện

dok sangka jak ba urang nong pambuak bruk song  doanh nghiệp dalam bruk sản xuất, pablei salih pandap panda. Pagap yau  Công ty Cổ phần pajiah phun pala Nha Hố hu mbaok tame pabak pajaih, blei abih ratak naih , tangei hadei di tuk paik, Công ty Cổ phần Saradang  Biên Hòa-Phan Rang buh brei dahlau  vật tư, khak drak song blei tabau di urang nong  xã Nhị Hà, ngan song sản lượng labaih  600 ribau tấn/sa thun. Bruk njauk biai nan lac, huyện dok hu ieu pataom pren khang meng bhap bini pasiam veik dom ribong dalam mblang hamu, tapa nan taong abih dom ribong hu tuh  bê-tông, atah abih tih jiak 119 km, pabak ka bruk peih prong taneh pala drak, paglong bruk pandar taneh.

Meng sarak njauk saong jalan ngak siam,Thuận Nam mek hu dom jak jeng dalam bruk salih janih phun pala. Tal urak ni, tong abih mblang taneh salih meng taneh padai tapa phun pala takik ia hu jiak 310 ha, dom bhum taneh salih jeng hu jien mek tame glong, dong ka urang nong ngak kaya meda meng bruk ngak nong tui jalan parilo janih phun pala song rik dong prong dalam bruk patrun kathaot di puk palei. 

Ông Trần Quốc Hoàn, Trưởng Phòng ngak nong song patagok palei pala  huyện, brei thau: Piah khik kajap bruk salih janih phun pala tui njauk jalan ba tabiak song patagok khang kajap, tuk vak anak tal, lingiu di bruk quy hoạch dom bhum pala praong, huyện daok brei patagok, peih prong dom janih phun pala rilo di bhum taneh lagaih, saong khik ramik talei pambuak bruk song dom doanh nghiệp dalam bruk pala drak tui chuổi giá trị./.

Thuận Nam đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng thích ứng với biến đổi khí hậu

            Tình hình nắng hạn diễn ra gay gắt trong thời gian qua gây ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện Thuận Nam tỉnh Ninh Thuận. Nhằm khắc phục tình trạng, địa phương không ngừng triển khai các giải pháp chuyển đổi cơ cấu cây trồng thích ứng với biến đổi khí hậu. Bài viết sau đây của Hồng Lâm đăng trên báo Ninh Thuận mới đây phản ánh những nỗ lực của huyện Thuận Nam trong việc đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng để thích ứng với biến đổi khí hậu:

Chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên địa bàn từng bước được khẳng định rõ nét, thông qua những giải pháp tích cực được ngành Nông nghiệp huyện triển khai như hỗ trợ, khuyến khích nông dân mạnh dạn đầu tư phát triển sản xuất. Một trong những yếu tố quyết định thành công chính là Ban Thường vụ Huyện ủy ban hành Nghị quyết 03-NQ/HU, ngày 26-7-2016 về tăng cường sự lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chuyển đổi cơ cấu cây trồng thích ứng với khí hậu khô hạn giai đoạn 2016-2020. Để cụ thể hóa nghị quyết, các phòng, ban chuyên môn từ huyện đến cấp xã không ngừng phát huy vai trò, trách nhiệm, tăng cường công tác tuyên truyền, hướng dẫn người dân ở các địa phương lựa chọn những loại cây trồng tiết kiệm nước, có khả năng chống chịu tốt trước thời tiết cực đoan. Đặc biệt, thông qua việc huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn vốn hỗ trợ, đã tạo điều kiện cho nông dân tiếp cận các phương pháp sản xuất mới, giảm chi phí đầu tư, nâng cao thu nhập trên đơn vị diện tích.

Qua thời gian triển khai thực hiện, đến nay, chủ trương chuyển đổi cây trồng đã thực sự đi vào cuộc sống và đang phát huy hiệu quả tích cực. Điển hình như xã miền núi Phước Hà, lâu nay bà con chỉ quen với việc canh tác lúa, tuy nhiên, hầu hết diện tích trồng lúa chủ yếu dựa vào nước trời là chính, có vụ phải ngưng sản xuất vì nắng hạn. Tránh tình trạng bỏ hoang đất, xã đã thông báo đến các hộ về tình hình nắng hạn; đồng thời, tập trung rà soát từng khu vực chủ động nước để bố trí cây trồng hợp lý. Quá trình chuyển đổi gặp nhiều thuận lợi với sự quan tâm của ngành chức năng trong việc hỗ trợ nông dân giống đậu xanh, cỏ, bắp lai. Anh Ô Rai Học, thôn Rồ Ôn, chia sẻ: Được hỗ trợ 15 kg giống, gia đình chuyển 3 sào đất lúa sang trồng bắp gần 2 năm nay, sau mỗi vụ thu hoạch đều cho năng suất khá, thu nhập cao gấp đôi so với trồng lúa. Chị Tạ Yên Thị Cam, Chủ tịch UBND xã Phước Hà, nhìn nhận: Nhờ sự quan tâm, hỗ trợ của nhà nước trong thời gian qua đã tạo động lực cho bà con địa phương có điều kiện nâng cao thu nhập, với những mô hình chuyển đổi phù hợp, 25 ha đất hoang hóa, cằn cỗi trước đây đã được hồi sinh.

Ngoài chuyển đổi một số cây trồng ngắn ngày như bắp, đậu xanh, cỏ chăn nuôi, trên địa bàn huyện còn hình thành vùng cây ăn quả quy mô tập trung, với trên 46 ha bưởi da xanh, mãng cầu, mít, dừa, tạo ra khối lượng sản phẩm dồi dào, mang lại thu nhập đáng kể cho các nông hộ. Không chỉ thực hiện đồng bộ các giải pháp chuyển đổi cây trồng, huyện còn chú trọng vận động nông dân thực hiện mô hình liên kết với doanh nghiệp trong sản xuất, bao tiêu sản phẩm. Điển hình như Công ty Cổ phần giống cây trồng Nha Hố tham gia cung ứng giống, bao tiêu toàn bộ đậu xanh, bắp sau khi thu hoạch; Công ty Cổ phần Đường Biên Hòa-Phan Rang cho ứng trước vật tư, phân bón và thu mua mía của nông dân xã Nhị Hà, với sản lượng đạt trên 600 ngàn tấn/năm. Đáng chú ý hơn, huyện còn huy động nguồn lực từ người dân nâng cấp, sửa chữa kênh mương nội đồng, với 100% tuyến kênh được bê-tông, tổng chiều dài gần 119 km, đáp ứng nhu cầu mở rộng diện tích sản xuất, nâng cao hệ số sử dụng đất.

Từ chủ trương hợp lý cùng cách làm hiệu quả, Thuận Nam đã thu được những kết quả nhất định trong thực hiện chuyển dịch cơ cấu cây trồng. Đến nay, tổng diện tích chuyển đổi từ đất lúa, vùng gò đồi chuyển sang cây trồng tiết kiệm nước đạt gần 310 ha, các khu vực chuyển đổi đều mang lại thu nhập cao, giúp nông dân làm giàu từ sản xuất nông nghiệp theo hướng đa dạng hóa cây trồng và góp phần quan trọng vào quá trình giảm nghèo tại địa phương.

Đồng chí Trần Quốc Hoàn, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện, cho biết: Nhằm đảm bảo chuyển đổi cơ cấu cây trồng theo đúng kế hoạch đề ra và phát triển bền vững, thời gian tới, bên cạnh thực hiện quy hoạch các vùng sản xuất chuyên canh tập trung, huyện tiếp tục ưu tiên phát triển, mở rộng các loại cây trồng chủ lực bố trí trên vùng đất thích hợp; đồng thời, duy trì mối liên kết với các doanh nghiệp trong sản xuất theo chuỗi giá trị./.