Kaya nong parang pablei dalam darak pasar 

Dalam thun 2019, darak pasar rilo janih kaya nong oh tani tanat kayua pambak meng bruk mesruh gauk gah pablei salih di dom taneh ia praong, abih di nyu lac dom janih kaya nong praong pablei tabiak taneh ia lingiu. Dalam bruk pablei tapa Trung Quốc, rilo janih kaya nong gaok kan kandah meng dom quy định bahrau nyu catang jang. Ong Nguyễn Quý Dương, Phaok Cục Khik caga phun pala (Bộ NN&PTNT) ndom lac: Oh njauk lac kol drei ngak piah pablei tapa Trung Quốc saoh bo daok pablei tapa dom taneh ia karei tra. Ini jeng lac jalan peih tabiak ka kol drei salih jalan ngak pandap siam mekre piah khik kajap bruk pablei nao dom taneh ia.

Ndom ka dom kan kandah di gah ngak nong, meda mboh cambaih, meng dom bilan akaok thun, ruak jit tả pabui Châu Phi rah tabiak khang saong samar patuh tabiak di taong abih 63 tỉnh, ban di T.Ư ba tal khat lahik trak ngan saong jaik 6 triệu drei pabui njauk am cuh klaak, ngak brei sản lượng ralow pabui trun jaik 9%. Ini lac sa khat lahik biak praong. Ong Nguyễn Xuân Dương - Akaok Cục Raong glang (Bộ NN&PTNT) brei thau: Meda lac oh ka tuk halei gah raong glang gaok rilo kan kandah yau thun 2019, oh lac urang raong glang saoh bo Kadung jien karja jeng brei buh tabiak rilo di abih piah daong ka urang raong glang.

Yaom lac gaok rilo kan kandah yau nan, min jien mek tame meng bruk pablei tabiak negar lingiu dom janih kaya nong, kaya glai, kaya ikan thun 2019 tui kuhria hu labaih 41,3tỷ USD, rilo jang 3,5% dut saong thun 2018. Piah hu yau nan, gah ngak nong hu dom tacei pato biak sami samar piah pacang padam jit ruak, pasang iek catang tapon pajaih piah raong veik. Daok gah kaya ikan pablei tabiak taneh ia lingiu, Hoa Kỳ hu công nhận Việt Nam samu haong gah pasang iek an toàn thực phẩm ngan saong ikan pra, peih tabiak jalan praong piah ka dom doanh nghiệp daok patui bruk pablei tame Mỹ.

Danak dak bruk ngak negar padang ngak palei pala bahrau hu ngak jeng mbaok meta bahrau ka dom puk palei. Tal urak ini, dalam taneh ia hu 4.806 xã mek hu chuẩn palei pala bahrau, kuhria rah tapa dalam taneh ia hu 15,66 tiêu chí 1 xã, oh daok xã ala  5 tiêu chí, ngak hu salah bruk 10 năm (2010 - 2020) dahlau jang 1,5 thun.

Daok bruk ngak padai, dalam thun 2019, Mintri NN & PTNT hu tacei pato dom tỉnh, ban salih yaok ratuh rabau ha padai mbuan njauk pandiak bhang, kurang ia salih tapa phun pala karei. Gah padai brah Việt Nam daok khik hu bruk patagok năng suất, sản lượng, “Angan asar brah Việt”, dak harei dak brei mboh angan je di dunya yau ye: Brah hữu cơ Quảng Trị; brah ST25 mek hu giải “Brah bingi abih di dunya”... Ong Trần Xuân Định – dahlau daih ngak Phó Cục trưởng Cục pala drak– Bộ NN&PTNT, urang hu rilo thun kak kajap haong gah pajaih phun pala brei thau: Ini lac jak jeng biak praong di gah pajaih saong daok brei mboh angn je di asar brah Việt Nam...

Yaom lac gaok biak rilo kan kandah, min dalam thun 2019, kaya glai pablei tabiak taneh ia lingiu jeng tagok khang, rilo di abih kuhria meng dahlau mai, hu labaih 11 tỷ USD. Rilo janih pandap daok hu peih praong, pablei tapa hu dom darak pasar praong kan tame, ngak jeng bruk patagok khang kajap. Abih di nyu lac, Hiệp định Đối tác tự nguyện ka peih ngak Hukum glai, khik iek glai saong pablei sdalih kaya glai di Việt Nam song EU lac jalan peih tabiak praong piah ka dom pandap kayau meng Việt Nam tame dalam darak pasar EU saong dom taneh ia. Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn brei thau: Hiệp định ini hu makna biak praong di dunya dalam bruk pablei salih kayau kaya glai, piah patagok kaya glai khang kajap. Nan jeng lac jalan peih tabiak siam lagaih jang ka dom doanh nghiệp.

Meda lac, dalam thun 2019 gah ngak nong jeng daok cak rok, rami veik gah ngak nong pamaong tal patagok khang kajap, paglaong yaom pandap panda pamaong tal bruk pablei tabiak taneh ia lingiu daok nao njauk jalan. Min dom cuang kandah caik tabiak ka gah ngak nong jeng oh lac sit dalam dom thun anak tal./.

Urang lang: Musa Phương