Pathau mikva saong taong abih gauk! Oh ka tuk halei taneh pala phun kanyik (đông y ieu lac Khương Hoàng) di Đăk Lăk hu labik dang praong yau tukvak ini. Tok hadei di dom thun hub a tame pala chuyên canh, kanyik meblah hu yaok ribau ha taneh di tangei, di bei, jeng phun pala barau di urang nông, jeng phun siam daong ka dom bhum pala phun yaok thun oh hu kein laba saong ngak brei ralo urang nông jeng kaya meda. Tuấn Long, urang vak di rayo sap ndom VN daok di Tây Nguyên hu khan tal kein laba saong siam lagaih anak tal di phun kanyik di huyện Krông Pách, tỉnh Đăk Lăk,daa mikva saong taong abih gauk tui pang:

Taneh puh 26 ribau m2 di sang ong Huỳnh Văn Tuấn, palei 9, xã Krông Búk, huyện Krông Pách thun ini oh daok mboh phun tangei halei. Salih tame nan lac sambo hajao di dom phun kanyik daok dalam tukvak tabiak kanyik. Ong Tuấn brei thu, thun bloh, bahrau salih meteh taneh puh ini tapa pala kanyik, 9 bilan hadei buac hu 35 tấn kanyik that, pablei hu labaih 270 triệu đồng, laba labaih 210 triệu đồng, ralo jang 6 mbang pala tangei. Thun ini, ong salih taong abih, saong bein kanyik daok tamuh siam. Ong Tuấn biak chreih chrai jia lac hu sa bilan pala njauk tra.

 “Thun ini, hajan pandiak siam lagaih nan ye urak ini bein kanyik tamuh siam, dahlak saneng, nang suất thun ini glaong jang thun bloh. Taneh meriah di labik ini lagaih hong kanyik, oh cang pandar ralo khak yau dom janih phun karei”.

Jeng biak jak jeng hong phun kanyik, vụ dahlau sang ong Hoàng Đức Tiến, daok di palei  9, xã Krông Búk, huyện Krông Pách pala 1 ha meteh saong buac hu 40 tấn kanyik, laba labaih 250 triệu đồng. Ong Hoàng Đức Tiến khan lac, kanyik nan janih phun pala mek akaok nan ye bruk praong abih bo phun caong nan lac taneh tasoh. Bo di Đăk Lăk, meda lac labik halei jeng hu taneh ini, nan ye thei pala jeng mbuan mek hu năng suất glaong. Taphia di nan, tukvak pala di phun kanyik dalam 9 bilan min, bo Đắc Lắc hu tal 6 bilan bilan hajan, nan ye bruk iek glang jeng mbuan jang. Phun oh cang pruh ia bo tamuh siam. Ong Tiến brei thau: 

“Bhum halei oh thau min Tây Nguyên ye pala siam lo. akaok praong ralo. Tame bilan hajan lac drei pala, blei pajaih mai ủ mbao bloh tuk phun pacah meta lac ba nao pala. Khak drak, dahlau tuk pala ye brei halok hasit lân, hadei di tuk kanyik hu sa bilan ye drei buh lân NPK ginup dinh dưỡng lac hu”.

Maong mboh siam lagaih meng dom taneh puh di Đăk Lăk, dom doanh nghiệp hu mai tal, pambuak bruk hong urang nông. Sang saai Trần Văn Long, daok di palei kan kathaot Kon Wang, xã Ea Yiêng, huyện Krông Pắch lac sa dalam yaok rituh sang hu mbaoh tangin pambuak bruk pala kanyik ngak jru ka sa doanh nghiệp di Hà Nội. Saai Long brei thau, doanh nghiệp hu buh brei ahlau jien iek glang, pajaih, khak vi sinh, jru chế phẩm sinh học. Tuk thu hoạch, công ty blei yaom 7 triệu meteh sa tấn kanyik that. Saai Long lac: “mikva buh pren, taneh piah công ty pah. Pah taneh tui hợp đồng ye công ty bayar 15 triệu sa ha yaok thun; 250 urang ngak dalam yaok ha sa vụ. Gam saong nan urang hu daong pajaih, khak, công kỹ thuật hadei ini thu hoạch bloh drei meng bayar veik phun jien đầu tư khak hong pajaih ka công ty. 

Bhap bini di Đăk Lăk mboh hu kein laba di phun kanyik di labik mbuan pala, yaom glaong saong dom siam lagaih dalam talei pambuak bruk hong doanh nghiệp. Daok doanh nghiệp, ye mboh hu dom kein laba praong jang tuk janih phun jru ini hu pandar piah ngak jeng Curcumin, janih jru hu pablei ralo di dunya, nyu pacang hu viêm, pacang ôxy hóa khang, iek ralo janih ruak. Tui amuk Nguyễn Thị Thạo, Công ty Solavina Hà Nội, doanh nghiệp bhian buh jien pala phun jru hong ngak dom pandap: Solavina iek Tây Nguyên lac labik praong piah pala phun jru, dahlau di abih lac phun kanyik.  

Min, salih ka bruk nao blei hadei di yaok mùa vụ, Solavina daok padang dom bein kanyik di drei, piah hu kanyik ngak jru mek hu chuẩn GMPO; pambuak hong nan lac padang sang mac ngak Curcumin di bhum pala kanyik, jhul pakhang bruk pablei Curcumin pak di  khu vực, gam haong peih praong darak pasar dalam taneh ia saong pablei tabiak negar langiu. Amuk Nguyễn Thị Thạo brei thau: “peih praong bhum pala daok hu tani tanat, bruk ba tabiak ka mbang 2 lac công ty brei padang ngak dom sang mac sơ chế duh ka sang mac ngak Curcumin. Urak ini, tác dụng di Curcumin Việt Nam hu Viện hóa chứng nhận jak jeng nan ye công ty daok peih bruk pablei tabiak negar langiu. Urak ini công ty taduan hu ralo harak pambuak bruk pablei tapa Thái Lan, Ấn Độ, Nhật Bản, Mỹ saong taong abih dom dông ty ngak jru dalam taneh ia”.

Taneh riya siam lagaih min ralo thun tok having akaok saong dom phun pala yaok thun hu kein laba biar, nan lac bruk rah tabiak dalam yaok pluh thun tapa di ralo puk palei di Tây Nguyên, jeng yaudi  Đăk Lăk. Phun kanyik ngak jru gam saong công nghệ chiết xuất nano Curcumin, lac janih pandap hu darak pasar praong, daok peih talaih kan kandah, tuk camereip ba mai kein laba kinh tế glaong. Doaanh nghiệp hu mbaok tame chuỗi sản xuất, pambuak saong bhum nguyên liệu, pambuak chế biến saong padang angan je, daok padang jalan khang kajap ka gah sản xuất ini./.