Ung thư vòm họng lac ruak bhian mboh dalam 10 janih ung thư bhian gaok di abih. Urang njauk ruak ung thư vòm họng dalam bhum dịch tễ bhian hu meng 20-50/100.000 menuac. Việt Nam lac 1 dalam dom negar daok dalam bhum dịch tễ ini. Oh ka hu panuac brei thau cambaih laih ka makna  ba tal ung thư vòm họng. Ralo panuac ndom lac ung thư vòm họng meda hu khả năng di truyền kayua ralo sang hu 2-3 adei sa-ai gam njauk ruak. Kadha “Urang iek ruak” harei ini, da-a mikva saong taong abih gauk duah thau ka ruak ini.

Dom urang hu ralo darah haong urang njauk ruak ung thư vòm họng bhian mbuan njauk ruak ralo jang dut saong urang oh gauk gar. Kayua yau nan ye, bruk di truyền hu lac makna ba tal ung thư vòm họng.

Lingiu di nan daok ralo makna karei ngak brei patagok janih ruak ung thư ini.

Virus EBV 

EBV (Eptein Barr Virus) lac sa janih virus ngak brei "ruak patagok bạch cầu đơn nhân nhiễm khuẩn", daok hu angan ieu lac "bệnh nụ hôn", tui jalan pambak ruak meng urang ini tapa urang daih. EBV duah mboh dalam ia pabah, kayua yau nan ye nyu njom mbak tapa cum gauk, pandar 1 hanuai haong gauk, pandar pandap haong gauk…

Oh njauk lac urang halei njauk ruak “nụ hôn" kayua njom EBV jeng ba tal ruak ung thư vòm họng. Tok hu takik menuac saong tui rup pabhap di yaok menuac  nhạy cảm haong njom EBV ye rilo thun hadei di nan meng meda ngak ka ruak jeng ung thư. Njauk khik haci hacih rup pabhap, klung pabah meng ia sara pandao, pasram rup pabhap miat, mbang ralo janih njam patam baoh kraoh saong khik piah pandap mbang siam piah paglaong pren pacang caga ruak.

Bruk bhian randap

Hu dom bhum, bhap bini bhian randap khik piah pandap mbang meng bruk pandam sara atau ta-ơ pui (xông khói) yau ikan pandam sara, rilo ta-ơ ( xông khói), nyu meda menek tabiak 1 chất sinh ung lac Nitrosamine  ngak brei ung thư vòm họng. Pandar ralo gilau, trầm hương, vàng mã, tinh dầu thực vật… jeng meda ngak brei patagok bruk mbuan ba tal ung thư vòm họng.

Môi trường

- Nerak alam môi trường, njom hóa chất.

- Taom gaok haong thak (thak jamriak, thak njuh cuh, thak khuah glai…).

- Taom gaokhaong thur mur./..