Bhumi
Dalam sang tuan di akaok mbon palei Akô Dhông, ban Buôn Ma Thuột, kreh hangin yuh rì rào, sap uranaih klao jua gauk, pang panuac khan akayat sử thi Êđê yau dui ba yau lipei ngan saong thaot binguk dom po yang, dom anh hùng gam không gian meng kan di urang Ê đê meng lavik rai…Nan lac hatai sahaneng di dom urang hu pang sa-ai Y Wôn Knul, ndih tapui thun 1981, pho akok mbon palei Akô Dhông daoh khan damnei ka urang likei dam Mdrong Dăm.
Tuk nan, mbaok meta hadah hadai di sa-ai yau brei mboh hatung hatai di urang dalam dalikan saong sap dak dalikan yau ru, biak anit ranam, njom tame dalam hatai baoh. Dom baoh panuac tuk tagok, tuk trun ladam ladam, gam saong sap talak đing puôt biak bingi pang, gam tui điệu bộ di urang nghệ nhân umo ranaih ngak brei urang pang yau mebuh. Yau thei jeng sahaneng mboh thaot binguk raidiuk, bruk ngak mbang pala drak, dam dara anit ranam gauk, mesruh metak, bruk nao man patauk athur glai, dalikan ka poyang ia, poyang ceik jeng yau dom bruk sinh hoạt ilamu bhap bini di urang bangsa Êđê meng kan… “ Dahlak biak patuah jamo ndih tapui dalam sa baoh sang hu ong, muk, amaik ame daok hadar ndom rilo dalikan meng kan, panuac khan, jeng yau dom hukum di urang bnagsa Êđê. Meng tuk daok sit dahlak hu pang akayat tapa panuac daok khan di ong muk yaok melam tuk tame ndih, miat miat njom tame tuk halei jeng oh thau…”, panuac khan biak tapak hatai oh kadauk hu dom hadah mbaok meta ka bruk anit ranam ilamu di baoh sang Y Wôn yau langyah brei mboh bruk hadar dom jaik abih panuac khan akayat sử thi nan lac biak takik mboh di dom ayut di sa-ai. Oh hu thei patao saong oh thei caik hatai, sahaneng bac ndom, min pang meng hatai, akaok sahaneng meng baoh sang di drei nan, tuk laumo labaih 10 thun, sa-ai hadar hur ilamu kadah daoh ket, panuac pandao, saong dom kadha daoh khan baik kan daoh bo ong muk bhian daoh brei pang.
“Urak ini takik urang daok dar saong daoh dak dalikan akayat sử thi. Dahlak damen miat kayua dom urang taha daoh khan biak bingi pang biak takre ye oh daok di dunya ini; daok dom rai rah dam dara ye oh thei patui veik. Dahlak hu mbaok tame dom mbang jum pataom, daok tamia ilamu bangsa, mboh kong chieng, daoh aray saong dom ilamu karei tra hu pamedeih veik, khik ramik, min ta-eng daoh sử thi ye baik takik, jaik abih oh thei thau daoh khan..”, pauc haduh hatai di sa-ai Y Wôn jeng lac dom sahaneng di dom urang roh duah, urang khik iek saong dom urang anit ranam ilamu bhap bini. Sa bruk biak haduh hatai, nan lac jaik abih dom mbon palei, oh daok labik piah daoh khan, dom urang daoh khan dak harei dak taha nao, oh daok di dunya ini, oh sumu patao veik ka anek taco. Tui duah thau, di 33 mbon palei di ban Buôn Ma Thuột ye urang nghe nhan daoh khan yaok akok tangin; dalam nan sa-ai Y Wôn salam takik baik takik urang nan. Y Wôn haduh hatai: “ Dahlak caong khin dom urang ranaih umo hu manuac takre patui daoh khan, piah panuac khan di ong muk drei juai lahik nao…”. Brei ngak tui jaln sahaneng nan, dom thun tapa, ngak hu hagait drei ngak, sa-ai Y Wôn kham merat jak ba dom dam dara dalam palei mbon tame sinh hoat bhap bini, daoh khan ka dom adei pang, daok ket patoa veik ka dom adei bruk takre, sahaneng khik ramik daoh khan, sa-ai khan lac: “ Dhalak meda ngak hu hagait ngak tui prein yawa di drei. Gaok tuk tavak bruk sang, oh ka ngak hu abih, tuk nan drei biak haduh hatai. Dahlak caong khin Karja , dom pakat, brei daong rilo jang bruk khik ramik, piah akayat sử thi hu pamedeih veik yau meng kan di dom mbon palei./.
Viết bình luận