Tui adat cambat di urang Cơ Tu, yam tame bilan pala drah barau dalam thun, mikva peih ngak adat thau dhar phuan glai. Adat ini hu mbang tame dalam ralo darah akaok sahaneng di urang bhapbini saong jeng ilimo di urang Cơ Tu. Mesruh metak ngak tayah tayaic, adat thau dhar phun glai di urang Cơ Tu jeng klaih meteh dhi saong dak harei dak var nao. Mbang akaok mereip, hadei di rilo thun lihik nao, huyen Tay Giang, tỉnh Quảng Nam hu padang veik “adat peih thun dhar phun glai” pachreih hu rilo bhapbini Cơ Tu mai pataom mbaok. Kadha vak “Urang Cơ Tu dhar phuan glai” di Đình Thiệu, urang vak di rayo sap ndom VN daok di bhum kreih negar vak di labik ngak adat dhar phun glai di urang Cơ Tu akaok thun ini.

-Biak livik paje, bhapbini bangsa Cơ Tu di huyen bhum ceik Tây Giang, tỉnh Quảng Nam meng hu ba gauk tame sa rija roya praong abih dalam thun – adat peih thun dhar phun glai. Meng dah page, rilo taha palei, akaok bản saong rilo bhapbini Cơ Tu di dom bản palei atah bayah, bhum glaong huyen Tây Giang pataom gauk di palei sinh thái inem krung Pơ mu di xã A Xan piah ngak adat. Hadei di tuk ngak adat dhar phun glai dalam praong prang di glai Pơ Mu, urang bui sambai ba gauk tamia ragu tung tung da dá ccaong khin sa thun barau ngak padai hu padai ngak tangei hu tangei.

-Taha palei A Lăng Đàn, daok di palei A Rớt, xã A Nông cuk tagok rup drei blah ao hu ngak meng kanduh phun glai yaih lac: urang Cơ Tu meng kan mai diuk pagam pambak tame glai, meng kaya mbang tal kaya cuk jeng lac kaya glai. Blah ao, khố cuk jeng ngak meng kanduh phun. Harei ini taha cuk ao ini piah khik veik kaya ngui cuk mengkan di urang Cơ Tu, pahadar rairah ranaih harei ini tuk halei jeng thau dhar phun glai. Piah hu ao kanduh phun ini, taha njauk tame glai laok mek kanduh phun ba mai jar, pambu thu, hak tabiak jeng talei sit blaoh pak jeng blah ao abih sa adit.

-Taha palei A Lăng Đàn brei thau, adat paling glai atau daok ieu lac dhar phuan glai di urang Cơ Tu hu mengkan mai. Dahlau di tuk tame bilan pala barau, dalam yaok sang, yaok plaei jeng ngak adat. Salao paling hu ché alak, drei menuk, ikan, ndiuk, baoh traoh,…pok tagok yang glai. Pabe lac drei athur oh kurang dalam adat dhar phun glai. Dom thun taneh ia mesruh metak, adat dhar phuan glai gaok klaoh meteh dhi saong dak harei dak lihik nao. Harei ini, huyen padang veik rija ini biak praong, taha palei A Lăng Đàn saong bhapbini Cơ Tu biak bui sambai : Dhar phun glai, hu meng livik paje. Ông amuk  drei mengkan jeng ngak drei kubao daa yang ceik glai saong suan thap anek menuac peih bruk kết nghĩa. Peih bruk kết nghĩa oh ngak ka drei ruak kik, jum pataom gauk khik caga phun Pơ mu.

-Palei sinh thái inem krung Pơ Mu di palei Arầng 1, xã Axan, huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam daok di kreih thung lũng hu vil tom dhar lac glai tamo Pơ mu labaih 2000 phun hu brei angan lac phun inem krung, rilo phun praong yaok rabau thun. Libik glai tamo Pơ Mu  daok di độ glaong 1500 mét duk saong mbaok ia tasik praong labaih 450 héc ta hu urang bhapbini randap ieu lac Vương Quốc Pơ Mu. Ini lac glai tamo quý hiếm daok kandon veik di bhum Đông Nam Châu Á. Hu glai ini, bhapbini Cơ Tu di 2 xã A Xan saong Tr’hy biak iek praong saong  sangka khik caga. Urang Cơ Tu maong glai lac sang, phun lac anek – anit glai yau anit sang, ranam phun yau ranam anek.

-Tuk mek janih hagaiyt meng glai, urang jeng sahaneng lac njauk likau dom po yang. Kaoh sa phun glai yaom lac praong atau sit jeng likau, jeng ginum haong urang bhapbini saong njauk ngak adat paling yang bloh meng hu kaoh ba mai. Saai Pơ Loong Plênh, urang Cơ Tu di xã Lăng biak thau cambaih ka ilimo bangsa drei brei thau, glai Pơ mu di Tây Giang kak kajap saong dalikan di urang Cơ Tu. Mengkan dom ông, dom taha mboh phun kayau halei siam lac urang pagam tame nan sa po yang. Pơ Loong Plênh lac meyah kaoh phun ye njauk pô yang ngak ruak, gaok palei phạt, kayua yau nan ye rilo glai quý hu khik ramik mbiah tal harei ini:  Saai caong ngak sang lac njauk tanyi taha palei. Blaoh kaoh yau habal oh ngak jhak ka phun anek, livik livik harei jeng bruk ilimo khik glai. Jah tak glai ngak puh lac oh tuk halei urang gaok tame glai gireih, glai akaok halau, glai tamo.

-Ông Bh’riu Liếc, Bí thư Huyện ủy Tây Giang, tỉnh Quảng Nam tuk halei jeng sahaneng duah jalan piah padang veik, piah khik ramik dom rija roya mengkan di bangsa drei. Tui ông Bh’riu Liếc, tui adat cambat mengkan di urang Cơ Tu, meyah akaok thun oh ka peih adat dhar phuan glai lac urang bhapbini oh brei pablei salih haong gah lingiu, oh brei pala drah vụ barau, abih bruk njauk likau pô yang, yang  glai. Hatai sananeng nan nyu mbang tame dalam glo akaok di urang bhapbini Cơ Tu, luac rai kak kajap saong ceik glai. Ông Bh’riu Liếc mboh lac, bruk padang ngak veik, khik ramik adat peih thun dhar phuan glai piah khik ramik ilimo bangsa Cơ Tu.

-"Anek Cim angaok lingik glaong caong hu glai hijao, anek ikan ala kraong caong hu ia jangaih, anek menuac Cơ Tu caong hu amaik glai pacang ba, ka bhapbini palei drei caih menek, ka bilan ngak di drei tuk halei jeng hu kein laba, ka urang Cơ Tu grauk libik hu daok hamiet…” Kadha daoh lý ini di urang Cơ Tu daok tapeng Trường Sơn pato ka anek taco luac rai thau dhar phuan saong khik caga glai. Glai lac labik pabak ka raidiuk, lac libik pacang dom rairah bhapbini palei./.