Nao tui jalan Hồ Chí Minh meng brak tal abih tỉnh Quảng Nam bloh tal huyện Đăk Glei, tỉnh Kon Tum nan lac tal labik daok di urang Giẻ- Triêng. Meng nan nao  gah meraong tui jalan taphia negar Việt – Lào tal huyện Ngọc Hồi ye gaok palei di urang Giẻ- Triêng daok tapen dua gah jalan saong peih praong tal labik jaik taphia negar.

Meng kan mai, urang Giẻ- Triêng daok pataom gauk jeng palei. Taha palei lac urang dang akaok saong tacei pato dom bruk di palei. Nan lac urang hu angan je, thau adat cambat tanarakun, hu ralo ilamu dalam bruk pala drak saong bhian lac urang buh pren tabiak padang palei. Talei rohim pambuak bruk dalam palei bhian khang kajap.

Yau ralo bangsa takik di Tây Nguyên, urang Giẻ- Triêng kakuh yang mebhang. Kayua yau nan ye Giàng hu iek praong di abih. Meng hatai jia hu ralo yang mebhang bo nyu tamuh tabiak ralo adat cambat dalam palei jeng yau dalam yaok baoh sang, yau adat paling Giàng, adat paling sang rông, adat huak lisei barau… Langiu di nan daok hu dom adat cambat pacang veik bruk yam tagok di yaok urang saong bhap bini. Tui tukvak, urang Giẻ- Triêng klak hu dom adat oh siam yau adat “táng treo” atau palei hu urang metai ye 10 harei oh tame glai, oh nao ngak mbang atah. Ong A Bê, palei Đăk Răng, xã Đăk Dục, huyện Ngọc Hồi, brei thau:

 “Dahlau daih bangsa Triêng kiêng ralo janih, sau menek jeng kiêng cữ, urang metai jeng kiêng cữ, baoh sang halei gaok bala ni daih jeng kiêng cữ, tal kabau limo metai, urang metai mblung ia ye tok hu menuac dalam sang nan nao dar, urak ini klak ye, bộ đội tame jak ba urak ini klak ye”

Meng thun 1991, tuk tỉnh Kon Tum hu padang veik meng neh tỉnh Gia Lai- Kon Tum, rai diuk di urang Giẻ- Triêng dak harei dak hu salih barau. Taphia di nan lac tuk jalan HCM hu ngak slah bloh daong ka tỉnh Kon Tum palagaih dalam bruk pablei salih di bhum urang Giẻ- Triêng daok. Urak ini mikva oh lac thau pala bei, ngak padai bo daok naih ngak padai ia, iek glang dom janih phun công nghiệp hu pren khang di Tây Nguyên, yau cao su, cà phê. Urang Giẻ- Triêng urak ini oh daok bruk mbang var mesup kuhria ka var biar harei, sang halei jeng hu pandap mbang pandap mepiah caga tuk bilan pala oh njauk.   

Dalam bruk salih barau di sa bangsa, meda lac biak kurang meyah oh ndom tal dom urang anek gheih ghang. Urang Giẻ- Triêng daok di bhum cực Bắc Tây Nguyên hadah mbaok meta kayua hu sa urang anek di bangsa drei hu ngak phaok akaok QH; sa urang lac Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy saong 2 Thiếu tướng dalam bol bala. Lac sa dalam dom urang anek gheih ghang di bangsa Giẻ- Triêng, Thiếu tướng Đinh Hồng Đe, dahlau daih lac phaok  tư lệnh Bộ đội biên phòng Việt Nam ndom yau ini: 

 “Dalam mesruh metak dahlau daih jeng yau dalam dak padang taneh ia urak ini, urang Giẻ- Triêng nao tui Đảng, tui cách mạng. Mikva sa hatung hatai tui Đảng, tui cách mạng. Bangsa Giẻ- Triêng urak ini tiến bộ ralo. Dom rai ranaih  anek kamuan jeng thau saneng lac meyah oh bac daa ye oh thau hagait nan ye dom kamuan bac daa biak siam”. 

Gam saong bruk patagok kinh tế paglaong rai diuk. Urang Giẻ- Triêng biak thau khik ramik, patagok dom yaom glaong ilamu meng kan di bangsa drei. Gam saong bruk daong ba di karja saong dom kapul nyaom puk palei, Palei Giẻ- Triêng halei jeng hu sang rông meng kan ngak labik taom gaok, ginum biai. Rilo adat cambat tanarakun saong rija, roya siam mekre hu khik ramik pak dalam rai diuk yaok harei di bhap bini.

Meng hatai thau khik ramik ilamu bangsa “lai tame bo oh ralai lihik”, gam saong bruk ndom naih sap phổ thông, urang Giẻ- Triêng urak ini jeng daok pandar sap ndom Môn – Khmer saong khik ramik akhar vak hu ngak meng haroh La Tinh. Gam saong nan dalam mbang ngui daok dang yaok harei, taphia dom baoh sang hu padang ngak tui jalan bahrau, dom janih pandap yau ô tô, radaih máy, tu li-ar, bếp ga… mikva jeng daok takre dom baoh sang ton hacih saat, laneng lanoi, khik ramik ging pui di ong muk, gheih pak dom blah phui, baoh yot, rami ramik ka dom paok njuh hứa hôn njauk tui ilamu meng kan di urang Giẻ- Triêng…  Saong daok hu ralo bruk gheih mekre karei tra ka bangsa Giẻ- Triêng bo tok di mai tal labik ini ba drei tame rai diuk yaok harei saong bhap bini meng thau hu ginup./.