Mata lac labik hu makna biak praong dalam yaok bruk ngak yaok harei. Dalam bac ta-a, ngak bruk, atau bruk hagait karei karei, jeng brei hu bruk maong mboh di dua gah mata. Kayua yau nan ye, khik caga, iek glang siam dua gah mata lac bruk oh klaak tapa hu meyah khin khik ramik siam mekre ka raidiuk.
Mala ini lac jalan ngak biak mbuan piah khik ka mata hu siam, hadah
K1.Bruk mbang huak:
Dua gah mata hadah siam brei hu pabak dom janih yau ye: acid béo omega-3, lutein, kẽm, vitamin C saong vitamin E meda daong pacang caga dom ruak gah mata pambuak tal umo thun taha yau ye sabil mata. Bruk mbang huak brei hu: njam hijao yau ye: njam takai ada, cải xoăn, cải hala, ikan hồi, ikan ngừ, saong dom janih ikan karei, baoh, dom janih asar, dom janih rataak, dom protein langiu athur, kam, kruac aik, hàu.
K2. Brei ka mata padang glaih, padeih padei hadei di tuk pandar phone tangin, komputer, ti vi
Meyah mata maong tame rilo pandap điện tử yau ye komputer, atau smarphone, tivi meda ngak brei lakhah mata, sabil mata, thu mata, pandik akaok, pandik takuai, pandik bara…. Nan ye njauk caik ka mata padang glaih, padeih padei, khik mata meng cuk camin mata. Caik màn hình habar ka mata maong samu haong tabung glaong di màn hình, piah tuk ngak bruk, mata maong trun. Plaih caik ka ia harei hadah meng pabah mbang marang tame ngak brei tanyak mata. Meyah mboh thu mata, njauk pagip mata rilo jang. Brei mata padang glaih yaok 20 minit sa mbang, maong atah dalam 20 giây. Dang tagok hadei di yaok 2 mon ngak bruk saong padeih padei dalam 15 minit.
K3. Plaih ia harei, pandar camin mata
Yaom lac langik pandiak atau oh, njauk cuk camin tuk tabiak langiu. Bruk ini biak njauk tuk hu tuyết saong labik jaik ia tuk hu ia harei hadah. Camin meta meda pacang hu 99-100% tia UVA saong tia UVB. Meda tuak muot praong jih.
Dalam ngak bruk, pahat rup, me-in thể thao, njauk cuk camin mata. Bruk cuk camin mata hu daong pacang mata njauk pandik harao, abih di nyu lac tuk ngak dom bruk hu hóa chất atau hàn, mộc,… mbuan ngak khut mata.
K4. Thau cambaih ka bruk dahlau daih di sang
Hu biak rilo ruak mata pambuak tal di truyền. Meyah thau ka ruak kik dahlau daih di sang, dom bác sĩ meda daong duah mboh hu aval ruak kik nan, yau ye patrun bruk maong atah kayua umo thun taha atau glocom.
K5. Khám mata yaok thun
Njauk nao khám mata yaok thun sa mbang. Tapa nan hu daong ka drei samar mboh dom ruak yau glocom saong hu taong ruak aval lac biak lagaih.
Meyah hu hagait par tame mata, brei rao chip meng ia sara lai mbrang, jhui mek tangin jali mata. Atau tuk pandik, cambaoh mata gam gam, brei nao khám mata piah hu tacei pato jalan iek glang.
Langiu di nan, pasram pahat rup gam gam meda daong patrun bruk mbuan njuak dom ruak mata bhian gaok yau ye sabil mata, thoái hóa điểm vàng kayua umo praong. Dom kadha pahat pasram lac siam ka tim mạch yau ye thể dục nhịp điệu meda daong patrun catang ka mata saong daong khik caga dom tế bào võng mạc./.
Viết bình luận