PATAGOK CAGA, PASANG IEK NJAOM MBAK RUAK SỞI
Thứ năm, 00:00, 22/08/2024 M.Phuong: Minh Kiên M.Phuong: Minh Kiên
CHAM.VOV.VN: Ruak sởi lac sa ruak njaom mbak samar drah saong meda mbuan jeng jit ruak. Tuk gaok ruak meyah urang ruak oh hu taong ruak njauk tui pato tacei ye biak mbuan ka ba tal dom kan kandah. Bruk njauk haduh hatai lac ruak sởi oh njauk lac tok hu mboh di uranaih, uranaih oh ka ginup thun umo klauk jru caga bo daok hu mboh di menuac praong. Kadha “Urang iek ruak” harei ini, da-a mikva saong taong abih gauk duah thau bruk caga, taong ruak sởi.

Sởi lac ruak njaom mbak mbuan ba tal ruak, pambak tapa jalan langik kayua virus sởi ba mai. Ruak bhian hu mboh di uranaih umo ala 5 thun haong dom kadha hu mboh dahlau mek ruak yau pandiak, ndaih baoh, haok ia idung, patuk, meta bhong…Ruak sởi yaom lac takik ngak metai min jeng meda ba tal rilo ruak karei yau: pandik tangi kreh, pandik jantung, craoh aih, thu saluah meta saong gaok tuk mai ngak pandik glo hadei di ruak sởi, abih di nyu nan lac di uranaih lavang lavaih…

Tui dom urang ilamu y tế, 90% dom menuac taom gaok urang ruak meda njaom mbak sởi meyah oh ka hu klauk jru caga. Ruak sởi njaom mbak tapa jalan suak yava tuk urang ruak patuk, dhung phal, ndom biai.

Ruak sởi lac ruak njul min meyah oh thau saong taong ruak samu ye mbuan ba tal dom kan kandah. Klauk vắc xin caga sởi lac jalan ngak siam di abih (vắc xin janih sa atau janih pambuak Sởi - Pok baok – Rubella atau Sởi – Rubella). Brei klauk jru caga ginup dua mbang tui pato tacei di gah y tế: mbang 1 tuk uranaih bahrau 9 bilan saong mbang 2 tuk uranaih hu 18 bilan.

Jalan pacang caga ruak di menuac urang:

          - Paglaong pren caga di rup pabhap meng bruk mbang huak hu ginup dinh dưỡng, pabak njauk dom vitamin saong janih khoáng, abih di nyu nan lac vitamin A.

          - Khik hacih sa-at rup pabhap yaok harei, bhian rao tangin meng sabon.

          - Bhian ngak hacih gilaong idung, tarakaong, meta meng dom ia jru taong pametai anek ruak, abih di nyu nan lac dom menuac taom gaok haong urang ruak (daok sa sang, raong urang ruak,…)

          - Plaih bruk uak tangin tame meta, idung, pabah  

- Takik taom gaok haong urang ruak atau mboh yau gaok ruak. Tuk taom gaok haong urang ruak brei pabang mbaok saong dom kaya caga.

        - Oh brei ka uranaih pandar kaya pandap haong gauk, kaya pandap me-in atau kaya pandap mbuan njaom mbak ia parah tabiak meng idung, tarakaong.

        - Bhian ngak hacih kaya pandap me-in, kaya pandap medhil njaom ia parah tabiak meng idung, tarakaong di urang ruak meng sabon, atau dom jru rao karei haong ia hacih.

        - Uak sang, gai pan di bambang, lan can kanyal sang, mbaok paban, kik daok, labik daok dang haong gauk atau pandap medhil gaok ia parah tabiak meng idung, tarakaong di urang ruak meng sabon, atau dom jru rao haong ia hacih meng 1-2 mbang dalam sa harei.

            Ruak sởi oh ka hu jru taong ruak, taong ruak rilo meng lac piah caga njaom mbak praong saong dom ruak karei trak jang kayua ruak sởi. Nan ye, bruk sangka ka uranaih lac sa bruk hu makna biak praong. Tuk mboh yau ruak sởi, brei nao tal labik y tế puk palei piah pasang iek ruak, taong ruak saong hu tacei pato ka bruk sangka uranaih. Meyah ruak njul ye meda taong ruak pak sang.

           Menyum jru patrun pandiak, bhian tanjaoh meta meng ia sara sinh lý atau jru tanjaoh meta chloramphenicol 0,1% meng 3-4 mbang dalam sa harei. Mbang ginup pandap mbang mbuan ralai, rilo dinh duong, menyum ginup ia piah paglaong pren yava, plaih lavang lavaih saong ruak karei kayua sởi.

          Ngak hacih rup pabhap, meta, tagei cambuai ka uranaih saong khik laneing lahei labik daok, plaih angin yuk. Urang sangka uranaih hu bhian rao tangin meng jru pametai anek ruak atau rao tangin meng sabon, pabang mbaok. Brei khik uranaih pak sang piah plaih njaom mbak ka uranaih karei saong urang dalam sang.

           Tuk uranaih hu mboh dom bruk oh yau bhian, pagap yau abih pandiak blaoh pandiak gilac veik, oh trun pandiak hadei di tuk menyum jru, patuk rilo jang saong hu labar, kan thuak yava, uranaih mboh yau tanrak meta atau nao njul drei hu mboh karei…ye brei ba nao tal dom labik y tế piah taong ruak samu./.

M.Phuong: Minh Kiên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023
KADHA DAOH “DHAR  PHOL AMAIK”

KADHA DAOH “DHAR PHOL AMAIK”

CHAM.VOV.VN - Kadha daoh “Dhar phol amaik” kayua Aruah rapaneh Đàng Năng Quạ paneh tabiak, tui sap daoh di Thập Ariya hu ngak brei druat druai baoh hatai rilo menuac saong thaot binguk amaik rambap rambeip, tuk pasang plang lahik, sa drei raong anek praong jeng menuac jeng urang.

20/10/2024

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)