Sa-ai Nguyễn Hoàng Việt tỉnh Tiền Giang padang mbang ngui hu jak jeng haong bruk raong hươu sao 

Sa-ai Việt brei thau hatai sahneng padang mbang ngui meng hươu tamuh tabiak dalam dom mbang nao duah thau darak pasar di dom tỉnh bhum kreh negar tuk sa-ai daok lac akaok jabat marketing di sa Cty ia tasau. Tuk mboh dom tapon hươu sao hu raong di dom sang piah mek takaiy meda, sa-ai duah thau ka janih hươu, jalan iek glang, pandap mbang… saong mboh lac janih athur ini meda diuk siam haong langik tasik, taneh riya dom tỉnh miền Tây.

Hadei di tuk duah thau cambaih laih, thun 2019, sa-ai Việt tabiak Hà Tĩnh blei 10 drei mai raong. Meng var ro klak di sang, sa-ai Việt ramik pasiam veik ngak jeng trại raong hươu meng bruk pandar papan kayau pacang veik jeng dom labik praong 2m2. Piah khik hacih sa-at labik raong, sa-ai Việt mek kam srau haong xơ dừa piah ngak blah tauk ka dom labik hươu daok hu hacih sa-at; tabung var ro glaong piah laneing, lahơi. Hadei di 5 tal 6 bilan, blah tauk hu salih sa mbang.

Trại hươu daok dalam bein kruac bung di sang nan ye khik hu lahơi ka tapon hươu dalam bilan Hè pandiak pa-uh di Nam Bộ. Sa-ai Việt brei thau, piah ka tapon hươu praong siam, urang raong brei pabak pandap mbang hijao ka nyu lagaih haong hatai takre di hươu gam haong pandap mbang tapung. Pandap mbang hijao di hươu lac dom janih hareik, hala drum, hala panat, hala tabau…; daok pandap mbang tapung lac haleik brah, tapung tangei, tapung bei plom.

Hươu jeng takre mbang hareik lamen (lac janih hareik bo urang nong di miền Tây pala brei ka limo mbang) nan ye sa-ai Việt pala hareik labaih 0,2ha taneh saong pandar mac jamriak chai ka nyu klik. Meyah raong hươu mek takaiy meda, tuk hươu tano daok tamuh takaiy meda, urang raong sangka brei hươu mbang rilo jang (pabak rilo jang tapung tangei) piah takaiy meda ginup trak saong hu yaom glaong.

Meng 10 drei tuk camereip, tal harei ini, tapon hươu di sa-ai Việt tagok hu  30 drei. Tui ilamu di sa-ai Việt, piah ka tapon hươu praong siam, oh njauk ruak kik, urang raong brei thau cambaih ilamu raong, khik hacih sa-at var ro, khik siam pandap mbang oh njom nerak tachauk (yau ye njom gluh, cuah, thu layau…); abih di nyu lac thau cambaih tuk hươu khin tano, caih menek, tukvak cakak takaiy meda piah ka hươu oh lahik prein.

Tapon hươu di sa-ai Việt tuk praong hu 2 thun ye nyu tabiak takaiy saong tukvak brei takaiy meda, lac dalam 15 thun. Yaok 8 bilan, hươu tano hu mek takaiy meda sa mbang, hu meng 500-800g sa drei saong pablei yaom meng 13-15 triệu đồng sa kg. Daok hươu binai, hadei di 2 thun raong hu brei tui tano, ndih tapui hươu anek. Langiu di bruk pablei takaiy meda haong hươu pajaih, sa-ai Việt hu buh jien blei jamriak piah ngak takaiy meda di hươu jeng dom janih pandap yau takaiy meda tram ia dar ko, takaiy meda tram alak, dom pandap “kao hươu”... Ong Võ Văn Hiệp, Phó Chủ tịch UB bhap bini xã Phú Kiết, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang brei thau, anak meta mboh lac bruk raong hươu nyu hu labik pablei tani tanat, hu jien mek tame glaong dalam tuk yaom kaom rilo janih kaya nong daok laik yaom yau urak ini. Gam haong nan, UB bhap bini xã Phú Kiết jeng ba mbuan lagaih saong pachreih ba sa-ai Việt ngak brei siam jang saong paglaong dom pandap ngak meng takaiy hươu meda daok hu piah mek hu tanut OCOP pambuak haong danak dak yaok xã sa janih pandap di tỉnh Tiền Giang daok ba tabiak./.

Urang lang: M. Phuong – 06/07