Kadha “Urang ngak hamu caong thau” harei ini, khaol dahlak likau khan bruk ngak ini tapa kadha vak di Anh Minh angaok báo Điện tử VNexpress.

Klau thun dahlau, ong Trần Văn Mật, umo 71 thun, daok di xã Hòa Tú lac urang ba kaok nao dahlau dalam bruk pala hareik năn tượng di huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng. Ong brei thau, meng tuk ba dua ha taneh raong hadang oh hu kein laba tapa pala janih hareik ini, sang hu jien mek tame tani tanat jang. Yaok 1.000 m2 taneh mek hu jaik 10 tấn hareik that, duah hu 8 triệu đồng, oh ka kurhia jien mek tame meng hadang, ariang raong pambuak tame.

Ong Mật khan lac: "Năn tượng pala hadei di 4 bilan meda kaoh mek hu. Tuk pala tok khik ka aia mbiah lagaih, độ mbak 5-10‰ nan lac phun diuk siam, oh buh khak, jru tavao hagait karei. Piah ka dom janih kaya ikan dalam aia praong siam, dom urang ilamu kakei lac pala hareik meblah 40-50% mblang taneh mbaok aia ”.

Hareik năn tượng (daok iew lac hến tasik) tamuh eng dalam dom danao gluh baok labik tapen tasik Bhum taneran kraong Cửu Long. Janih ini meda lọc sinh học, eng  nyu mek oxy dalam langik tasik ba trun gha, ngak jeng labik daok siam ka hadang, ariang, ikan... Lac janih phun hareik, nyuak, kajap saong rak sit laghaih ka bruk ngak rilo janih pandap thủ công mỹ nghệ, hu darak pasar negar langiu takre.

Dalam huyện Mỹ Xuyên hu labaih 30 baoh sang pala hareik ini pambuak haong raong hadang, ariang, ikan ngak jeng pandap brei ka dom hợp tác xã pak, ngak. Tal harei ini, Kapul urang kamei huyện padang hu jaik 30 kapul pambuak bruk, hu meng 15-20 urang jang pak yaok tổ. Tapa nan, pabak hu 700-800 pandap panda yaok adit ka hợp tác xã. Tui mẫu mã, yaok urang pak yot duah hu 400.000-500.000 đồng yaok adit.

Di ban sit Ngã Năm, jaik 400 urang ngak di palei pala jeng hu bruk ngak meng ngak mbang pah ka hợp tác xã Mỹ Quới. Amuk Lê Thị Thêm, 52 thun, daok di ấp Mỹ Thành, brei thau lac sang hu jaik 3.000 m2 taneh pala njam nhút min jien mek tame oh glaong. Labaih sa thun ini mai, meng bruk pak kadung teik meng hareik năn tượng, amuk duah hu jaik 2 triệu đồng yaok bilan. Jaik sang amuk Thêm, amuk Nguyễn Thị Thu Nga, jeng pak kadung meng hareik năn tượng bo duah hu jaik 1,5 triệu đồng yaok bilan.  

Langiu di bruk ngak mbang pah ka hợp tác xã, urak ini, rilo menuac di miền Tây daok duah mek hareik năn tượng tamuh eng dipalei piah pambu thu blaoh ba pablei ka labik gia công.

Hợp tác xã Mỹ Quới di tỉnh Bạc Liêu padang tagok meng jhung thun 2021 ngan haong 10 urang, bhian nao pataom mek năn tượng meng dom labik. Hadei di nan, jabat ini payua khuôn, hareik ka urang ngak tui đơn đặt hàng saong jao pandap ka pasak paraba di TP Sóc Trăng. Ini jeng lac labik taduan mek pandap pak meng dom hợp tác xã, kapul pambuak bruk blaoh payua nao ka công ty ở Bình Dương piah pablei tapa Mỹ, Australia, Nhật Bản.

Ong Nguyễn Văn Toàn, Akaok hợp tác xã Mỹ Quới, ndom lac bruk pala năn tượng dalam laok hamu oh lac tok pabak hareik tamo ngak pandap piah cak rok patagok pandap thủ công mỹ nghệ bo daok paglaong rai diuk ka bhap bani bani, abih di nyu lac urang ngak tuk lahaiy. Thun 2022, hợp tác xã hu pabak 30.000 pandap ka công ty pablei tabiak negar langiu.

Tiến sĩ Dương Văn Ni, chuyên gia gah đa dạng sinh học di Bhum taneran kraong Cửu Long (dalam Sang bac Đại học Cần Thơ), pagap janih hareik ini dreih yau "drap ar langik brei", abih di nyu lac prein lagaih haong labik sinh thái ia mbak, meteh mbak meteh taba. Năn tượng ngak jeng labik sinh thái siam laghaih, lac pandap mbang langik tasik daong ka hadang, ariang praong siam, patrun jit ruak.

Janih hareik ini hu caong lac jalan ngak mbang bahrau ka bhum pulao kaoh Cà Mau – bhum taneh jhung abih di taneh ia prong jaik 1,6 triệu ha, dalam nan hu gam TP Cần Thơ, dom tỉnh Hậu Giang, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau saong sa binah di Kiên Giang./.