Mikva saong taong abih gauk! Dom thun tapa, yaom tabau oh tani tanat, tuk trun tuk tagok, ngak ka bhap bini bhum pala tabau di tỉnh Cà Mau glaih glar. Hu rilo sang klaak tabau, salih tapa raong hadang pambuak saong ngak padai. Tapa nan, mboh hu kein laba glaong jang. Urak ini, karja tỉnh jeng hu rami ramik veik  bhum pala tabau piah ka bhap bini patagok bruk ngak mbang sản xuất tui jalan khang kajap, paglaong jien mek tame.

        Tabung glaong di phun tabau di Cà Mau lac dahlau dom thun 2.000, taneh pala tabau tagok tal 7.000 ha. Rilo bhum taneh di dom xã Trí Lực, Trí Phải, Biển Bạch, Biển Bạch Đông (huyện Thới Bình) phun tabau tamuh biak siam. Hadei di nan, hu sarak salih karei, ia mbak mai mblang hamu ia taba, dom taneh raong hadang salih ka taneh pala tabau. Tal thun 2010, taneh pala tabau di tỉnh daok jaik 2.900 ha. Tuk nan, bhum tabau ini hu maong lac “bất khả xâm phạm” piah pabak phun tabau ka Công ty Cổ phần Mía đường Tây Nam . Tal thun 2014, yaom tabau ngak saradang trun biak biar, bo oh pablei hu. Urang nong pandik hatai cuh klaak tabau salih tapa  raong hadang yaom lac karja hu tame “khuyên răn”.

Sang amuk Nguyễn Thị Ơn (daok di palei 11, xã Biển Bạch) lac sa dalam rilo sang klaak tabau tapa raong hadang tukvak nan, brei thau:

“Dahlak raong hadang hu 3 thun paje, daok pala tabau ye jaik 25 thun, bloh meng salih tapa raong hadang. Kayua tuk nan tabau laik yaom, lap lô, 500 đồng sa ký. Oh hu laba hagait nan ye meng salih tapa raong hadang.”

Amuk Bảy Ơn brei thau, sang hu ginup meda, padang hu sang kiak jeng mai meng phun tabau, min dua thun gam yaom tabau trun biak lap, daok 500 đồng sa kg, urang pala khat trak. Dalam tuk, bhap bini luac thun tok maong mek jien tame meng phun tabau, nan ye gaok rilo kan kandah. Kayua yau nan ye, sang amuk pah mac tame li-ua abih 3 dãy taneh praong 8 ha tabau piah raong hadang. Dom thun salih tapa ngak padai, raong hadang, sang amuk mboh lac bruk salih ini biak njuak. Vụ bahrau ini, hadei di tuk kaoh brei anek likei 2 ha taneh, amuk jeng daok mek tame hu jaik 100 triệu đồng bo oh glaih buh khak, kaoh hala, ngak hareik..yau pala tabau.

Jaik nan, sang amuk Nguyễn Thị Cẩm, daok di palei 11, xã Biển Bạch jeng bahrau klaak bein tabau salih tapa raong hadang, ngak padai thun 2016. Amuk Cẩm khan lac: Dom thun dahlau, mboh mikva ba gauk salih, jeng khin salih tui min huac karja. Dom thun jaik ini, phun tabau dak harei dak lihik, bein tabau di palei dak harei dak takik nan ye sang jeng salih tui.

Kak kajap haong phun tabau dom pluh thun bloh, amuk jeng oh klaoh hatai klaak abih. Angaok taneh praong 46 công di sang drei, bahrau salih 30 công tapa raong hadang – ngak padai, taneh daok veik jeng daok pala tabau. Bahrau ini, hadei di tuk yuak padai hu labaih 100 giạ, sang amuk palao vụ hadang camereip, tal urak ini mek jien tame hu labaih 40 triệu meng pablei hadang. Daok 16 công taneh pala tabau daok veik, kayau yaom kaom oh tani tanat, amuk Cẩm takik iek glang buh khak nan ye anak meta mboh lac khat:

 “Dahlak pala mbang bloh jeng hu labaih sa rituh giạ. Bilan 11 yuak padai bloh njuk ia tame, palao hadang. Bilan 3 mek pablei, hu labaih 40 triệu. Raong hadang hanjul jang bo hu rilo jien jang. Daok phun tabau ye khat.”

Ong Nguyễn Văn Tranh, Phó Giám đốc Sở ngak nong saong patagok palei pala tỉnh Cà Mau brei thau: Taneh pala tabau di tỉnh daok 700 ha dalam huyện Thới Bình. Urak ini, tỉnh oh daok quy hoạch bhum tabau nguyên liệu di labik ini tra.  Dom taneh tabau daok veik hu salih tapa raong hadang, ngak padai atau pala njam patam baoh kraoh hu kein laba glaong jang.

Lac urang kak kajap haong gah ngak nong meng labaih 20 thun bloh, ong Nguyễn Hoàng Lâm, Trưởng Phòng ngak nong saong patagok palei pala Thới Bình khan lac, dom bein tabau daok veik jeng daok pablak haong dom labik raong hadang nan ye mbuan njom mbak, trun năng suất.  Lingiu di nna, tukvak tapa yaom tabau lap, oh tani tanat nan ye mikva gaok rilo kan kandah. Daok bruk raong hadang, ngak padai brei laba meng 50 – 60 triệu đồng sa ha yaok thun năm, glaong jang 1 mbang meteh tal 2 mbang pala tabau.  Abih di nyu nan lac, dalam tuk biến đổi khí hậu yau urak ini, piah rami ramik veik bruk ngak nong tal thun 2020, Thới Bình oh quy hoạch taneh pala tabau tra, bo salih tapa raong hadang, ngak padai.

Bruk raong hadang pambuak saong ngak padai meng livik mai mek hu kein laba. Abih di nyu nan lac hadei di mbang ia mbak khang di thun 2015 – 2016, jalan ngak ini dak brei mboh hu bruk khang kajap di nyu. Bruk lang talaih dalam quy hoạch di karja tỉnh Cà Mau  hu daong ka mikva bhum tabau Thời Bình tabiak truh kan kandah piah mek hu kein laba rilo jang angaok sa mblang taneh. Ini jeng lac bruk pachreih ba, daong ka urang nong sahanang hatai ngak mbang, salih tapa ngak dom bruk khang kajap, kein laba jang./.