Saai Đoàn Văn Duy, thun ni umo 37 thun, lac sa dalam takik urang nyuk ia chap hadang dok veik di palei Tân Mai, ban sit Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai. Rup thaik sit sot min sami samar, klik song mbuk khiak katam kayua bhian cambu pandiak angaok mbaok krong, saai Duy samar caga pandap panda ka sa mbang nyuk ia di drei. Angaok sruh gaiy klak lac sa jamriak sục khí ngak meng jamriak xuồng máy, sa bình ga klaak ngak “bình dưỡng khí” dự phòng, sa talei nding ia atah yaok pluh mét pambuak song “bình dưỡng khí”, sa camin njuk ia song sa boh gom pin “pacang hu ia”. Tong abih jeng lac pandap ngak eng.
Saai Duy patuh jamriak, cuh camin njuk ia, sa tangin pal gom pin “pacang hu ia”, cambuai papum ống dưỡng khí hu lauk rilo vòng song cuk tame tangin piah plaih tablait tabiak tuk nyuk. Saai oh cang khởi động ngak pandiak rup, saai Duy samar njuk trun ia dalam. Sa mbang nyuk chap hadang hu peih tabiak. Labaih 50 minite hadei, saai meng vaih akaok tagok mbaok ia, tangin pal drei hadang ginraong hijao prong nde meteh takuai tangin song 2 ginraong biak prong sambo hajao– “chiến lợi phẩm” di sa mbang chap hadang.
Saai Đoàn Văn Duy khan veik: oh hadar drei thau nyuk krong meng tuk halei, tok kanal lac meng tuk dok biak sit, saai nao tui ame tong chap bloh kak kajap hong krong ribong meng nan mai. Mboh urang prong nyuk ia chap hadang, saai jeng bac tui bloh jeng bruk ngak di drei tuk halei oh thau.
Duik meng bruk ngak ni jeng oh mbuan. Urang nyuk ia tuk halei jeng dang anak bruk mbuan metai lihik. Hadang ginraong hijao bhian duik dalam lubang, hốc patau atau gha phun bruk dalam ia, nan ye dalam tuk nyuk gaok tame patau, njauk candiak klaok cakak, gaok mai gar dalam phun kayau lac bruk bhian rah tabiak. Hu tuk gar tame nding ba khí atau jamriak patuh di angaok gaiy njauk metai jamriak, urang nyuk ia kham mek pren yava vaih tagok, bloh ngak veik meng akaok mereip. Bruk biak huac nan lac dok nyuk bo hu kapan atau sà lan nduac tapa gam tame nding dẫn khí meda dui tui urang dok nyuk di ala, meyah oh bình tĩnh duah jalan plaih ye biak mbuan metai. Saai Đoàn Văn Duy khan lac
Nyuk hu tuk jamriak di gah ngaok nyu pandam, khut jamriak atau gaiy kapan nao tapa nyu gaok klaoh talei hơi, atau nyu gam talei nyu dui drei tagok. Dahlau deih hu sa urang tuk nyuk ye xà lan nao tapa nyu dui talei hơi nyu dui tagok gam tame takai da. Bloh metai, metai bo oh dok tamo rup thaik .
Hadang ginraong hijao lac kaya ikan di krong Đồng Nai. Pahe bingi, rilo dinh dưỡng bo daok dalam môi trường tự nhiên, yau nan ye hu rilo urang biak takre, yaom glong. Sa kg hadang ginraong hijao ia taba urak ni pablei hu labaih 500.000 tal 700.000 đồng/kg tui drei praong atau sit, yaom lac gleih glar min bruk nyuk ia cap hadang dok ba mai kein laba ka urang nyuk ia. Min, jeng kayua hu yaom bo hadang ginraong hijao krong Đồng Nai dak harei dak takik nao. Dalam nyaom urang nyuk ia chap hadang nyu hu “luật” lac tok cap hadang prong, hadang sit caik veik, min dalam “giới khác” oh ngak yau nan. “Giới khác” di labik ni lac dom urang ngak bruk tong chap, cào lưới meng điện (yaom lac adat oh brei ngak), saong daok hu hu urang chap hadang meng jru, kayua hu rilo tuk hadang metai ndong tagok rilo, dom bilan hadei Meng hu hadang veik.
Bruk caong blei mbang rilo song dom janih tong chap “tận diệt” ngak ka hadang krong Đồng Nai dak harei dak takik nao, dom urang nyuk ia chap hadang jeng takik tui. Saai Đoàn Văn Duy brei thau:
Dahlau deih hadang, ikan dok rilo ,dok urak ni urang tong chap rilo lo, jru bloh kích điện yau nan nyu oh dok rilo yau dahlau deih. Dahlau deih nyuk hu 4, 5 ký sa harei, urak ni oh daok hu yau nan. Palei urak ni tok dok dom urang nyuk min, 2,3 urang nyuk chuyên nghiệp luac harei jeng duah hu 2, 3 ký min…
Meda lac Kayua yau nan ye bo dahlau deih palei bè Tân Mai tuk halei jeng yaok pluh urang nyuk ia chap hadang, urak ni dom menuac ngak bruk ni dok dom urang min. Dom menuac njuk ia cap hadang dahlau daih urak ini rilo meng ngak bè rong ikan, atau tagok thu ngak dom bruk karei karei. Dom urang dok veik yaom lac dok nyuk kayua takre min rilo meng lac ngak cầm chừng. "Urang nyuk ia chap hadang ginraong hijao dak harei dak takik nao./.
Viết bình luận