Urang vak ranaih umur di rayo sap ndom Việt Nam

Lac bhum cà phê robusta saong amriak kalu praong abih di taneh ia, dang dhi 1, dhi 2 angaok dunya ka năng suất saong sản lượng min jalan ngak nong mbang chip di anak meta daok ngak ka rilo urang nong lahik abih phun jien, tavak sraiy gilang pariak tal yaok rabau tỷ đồng, rilo menuac njauk pablei sang, pablei taneh bayar sraiy, anek bhik klaak bac nao ngak mbang pah…

Hadei di tuk thau hu bruk nan, dom nhà báo Dương Đình Tuấn, Vũ Hải Định – jabat lambaok daok di Tây Nguyên, Rayo sap ndom Việt Nam samar tame bruk meng dom kadha vak “Ngak nong Tây Nguyên – Duah prein khang ka tukvak bahrau”. Oh lac ndom tal bruk kan kandah di 2 gah ngak praong abih di Tây Nguyên, langyah kayua habar urang nong oh tui Karja, bruk ngak mbang oh jeng di dom doanh nghiệp ba tal prein khang ngak nong pak ini njauk palai pajoa, kapul urang vak daok brei mboh dom jak jeng bo dom doanh nghiệp saong urang ngak nong Tây Nguyên ngak hu piah meng nan mboh hu prein khang ilamu – hatai sahneng, jien phun saong công nghệ lac kadha praong daong ka bruk ngak nong Tây Nguyên yam tal jak jeng. Nhà báo Dương Đình Tuấn, sa dalam dom urang vak dom kadha vak brei thau ka dom siam lagaih mek hu hadei di tuk kadha vak hu papar sap: “Tuk drei vak njauk, nyu meda pambak khang, pachreih dom jabat chức năng tame bruk. Mikva dom palei hu panuac dhar phor. Hu urang uan tabuan ndom lac, kadha vak hu daong ka urang lang talaih dom pandik hatai dalam labaih pluh thun tapa. Urang vak di rayo sap ndom VN daok di Tây Nguyên maong cambaih bruk saong pok sap biak njauk”.

Khan brei thau samar, drah, njauk, bo daok khik hu chreih chrai lac kham merat di dom urang ngak báo di rayo sap ndom Việt Nam. Tui kajap dom bruk pandiak, langyah tui rilo gah piah daong ba jalan ka menuac sia, dom nhà báo daok kham merat bac megru paglaong ilamu ngak bruk, tui kajap jalan tacei pato di Đảng, Karja, tacei tabiak njauk bruk daok tavak tavaiy, oh caik ka dom tin fake, tin ja angaok mạng xã hội ngak brei megei hatai. Dom kadha vak “halang pilih urang đảng – jalan padang Đảng jak jeng” di kapul urang vak Nguyễn Xuân Dần, Lại Thị Hoa saong Nguyễn Việt Cường hu ndom tal bruk halang, palih urang đảng di dom pakat ủy dalam taneh ia, sa bruk kan piah padang dom urang đảng siam, patagok prein khang di Đảng saong daong ngak ka Đảng dak harei dak khang kajap jang. Tui nhà báo Lại Thị Hoa, bruk halang, pilih, ba tabiak truh Đảng dom urang đảng oh siam min oh ka tabiak mbaok, dom urang đảng “bhong kanduh , hijao hatai” jeng daok hu rilo cuang kandah, tavak tavaiy: “Meng bruk báo chí mesruh pacang tham nhũng, tiêu cực, saong mesruh veik haong dom hatai sahneng suan tuk rilo panuac brei thau biak cagar gauk, ye nhà báo brei hadah akaok sahneng, oh laik tame dom panuac brei thau srau kadau. Tui nan, urang ngak báo brei hu hatai sahneng hadah hadai piah mboh hu, paglaong hatai sangka, mboh bruk njauk saong caga pacang, jeng lac pacang cakak, tacei tabiak dom ndom puac oh njauk di kol kanjah jhak”.

Thun 2019 jeng lac thun rilo “ngin ribuk” dalam bruk đối ngoại tuk Trung Quốc ba dom kapal HD8 tame suan hukum bhum kinh tế saong thềm lục địa di Việt Nam. Kapul urang vak Vũ Hồ Điệp, Vũ Thị Thu Hà, Nguyễn Quỳnh Hoa saong Nguyễn Phạm Huân oh thau glaih glar dalam 4 bilan gam nao taom gaok, ndom biai nao mai haong jaik 20 học giả, dom urang roh duah dalam taneh ia saong dunya piah brei mboh lac “Trung Quốc ngak suan rilo paka dalam Công ước Liên Hiệp Quốc ka Hukum tasik thun 1982” saong Trung Quốc brei hu trách nhiệm haong panuac ndom, haong bruk ngak di drei tuk Trung Quốc lac sa taneh ia dalam Công ước ini. Nhà báo Nguyễn Quỳnh Hoa daok brei thau ka dom kadha vak “Bãi Tư Chính: hatai jhak caong meblah mek Biển Đông oh tuk halei hu jeng biak”: “Tuk roh duah kadha ini, kol dahlak sahneng, ini oh lac dom kadha vak bo daok lac trách nhiệm di urang Việt Nam ngan saong taneh ia. Tuk quyền ngak po taneh ia njauk urang lih tame, dom urang anek Việt Nam kol drei oh klaak tapa hu.

Daok hu biak rilo kadha vak biak gheih di dom urang ngak báo di rayo sap ndom Việt Nam nao gam haong bangsa dalam rilo gah yau ye: kinh tế, chính trị, ilamu, xã hội, y tế, pato megru, ilamu, môi trường… Tacei tabiak dom kanjah jhak, brei mboh dom cuang kandah, tavak tavaiy saong paglaong dom siam mekre dalam raidiuk, lac bruk bo yaok urang ngak báo tuk halei jeng pamaong tal dalam rai pan but, pan kalam di drei./.

Urang lang: Mousa Phương – 20/06/2020