Rilo drei kra takai juk hu mboh rilo di labik glai pacang khik tapen tasik huyện Thuận Nam, Ninh Thuận. 

Thứ trưởng Thường trực Mentri Y tế Nguyễn Thanh Long brei thau, kuhria meng harei 1 tal harei 14/4/2020, Việt Nam hu 59 urang njaom bahrau COVID-19 – tok samu 40% dut haong 2 adit dahlau nan; dalam nan hu 30 urang di labik brei daok karei saong 29 urang dalam bol bhap rahra. Dalam 14 harei tapa kuhria meng tuk peih ngak Chỉ thị ka 16 di Raja-ei ka bruk brei daok atah gauk, 3 harei akaok meti (meng harei 01 tal harei 03/4) hu 30 urang njaom mbak bahrau, hadei di nan tok hu urang njaom ruak bahrau meng 1-5 urang yaok harei. Dalam harei ini, tui kuhria meda hu 14 urang hu brei thau lac abih ruak.

Tui panuac brei thau bahrau abih di Mintri Y tế, dalam 91 urang ruak COVID 19 daok taong ruak di 13 sang iek ruak, jeng daok 3 urang ruak trak min daok hu siam tagok. Di sang iek ruak nhiệt đới Trung ương labik Đông Anh, urang kumei ruak lac Wa di urang ruak ka 17 urak ni daok pabak siam, sua tangin ndom puac nao mai hu, thau cambaih. Urang kumei ruak ka 161, umo 88 thun, daok di Văn Lâm, Hưng Yên daok hu suak yava meng jamariek tapa nội khí quản, rup pabha oh khang, ndom mayai suai, liệt mateh rup gah ieu saong jeng daok pandiak, dom bác sĩ daok brei ka urang ruak pasram suak yava. Daok urang ruak ka 91 lac urang lakei negar Anh peih kapal haok, 43 thun jeng daok taong ruak di sang iek ruak nhiệt đới ban raya Hồ Chí Minh urak ni abih pandiak, jeng daok suak yava meng jamariak, min hu nhịp eng drei suak yava, oh sre darah dhung, pabah….

Việt Nam daok peih ngak bruk brei daok atah gauk, ngan haong tukvak takik abih sa adit tra ngan haong dom tỉnh ban mbuan njaom mbak jit. TS, BS Lê Quốc Hùng, Akaok khoa Ruak nhiệt đới, Sang iek ruak Chợ Rẫy brei thau, di tukvak akaok mereip di jit ruak Covid-19, khaol drei ngak hu bruk ba tabiak lac manuac urang njaom mbak ruak biar abih saong oh caik ka urang halei metai. Hadei di tukvak mek hu jak jeng di akaok mereip min tal urak ini kadha huac kanda abih jeng hu rah tabiak, jit ruak pambak prong dalam bol bhap rahra ngan haong bruk oh mboh di F0. Bruk oh thau thei lac F0 hu makna lac urang nan jeng meda daok mbuan njaom mbak ka urang karei bo oh thau. Urang halei daok jaik taphia jeng meda lac urang hu virus min oh ka tamuh ruak. Kayua yau nan ye, brei daok atah gauk jeng daok hu mong yau jalan jak jeng piah pacang caga Covid-19 oh tamuh khang tuk hu bruk njaom mbak di dom urang njauk ruak dalam bhap bani. 

Kayua bruk njom mbak sarau kadhau di jit COVID-19, vaktu tapa, kol bleik saleik, kol pachot gah công nghệ daok pachot tapa bruk ieu phone atau payua harak thư điện tử ja dom jabat pacang caga jit piah klaik mek thông tin saong meblah mek jien dalam tài khoản, thẻ gilang priak di rahra. Dom gilang praik hu ieu kakei tuai njauk caik hatai sangka tuk taduan hu dom khau tin tapa email, tin nhắn, ieu tapa phone, tin nhắn mạng xã hội; Oh peih dom tập tin atau tame jalan link payua gam haong dom email, tin nhắn hu dom khau tin oh hu asal cambaih atau dom jalan link pambuak haong dom blah web trực tuyến medhil lac ja saong pathau khan samar tal dom jabat karja piah peih bruk duah thau kol bleik saleik nan njauk tui adat hukum. 

Dom harei tapa, rilo drei kra (voọc chà vá) takai juk hu mboh rilo di labik glai pacang khik tapen tasik huyện Thuận Nam, Ninh Thuận. Meda kayua di bhum ceik glaong kurang pandap mbang, aia menyum kayua tua riya daok rah tabiak nan ye anek kra chà vá takai jhuk trun mai gah ala piah duah pandap mbang saong aia menyum. Ong Dương Tử Giang - Akaok Hạt kiểm lâm huyện Thuận Nam brei thau jabat daok duah thau ka bruk takik mboh ini saong meda pambuak haong Mban khik iek glai pacang khik tapen tasik huyện Thuận Nam tui iek, pasang mong, duah thau kapul ini hu hadom drei, bruk panduan nao piak khik ramik saong pathau khan jak ba bhap bani juai taong mek. Anek kra chà vá takai juk nan lac janih athur glai mbuan lahik, takik hu dalam tapuk bhong Việt Nam, diuk rai dalam glai gah meraong Nam Trường Sơn saong bhum ceik Campuchia jaik taphia.

Báo chí Trung Đông dom harei tapa hu ba tagok dom kadha vak di Hãng thông tấn Đức DPA meng sap Ả-rập ngan haong kadha: Oh hu urang halei metai: dunya meda bac megru ilamo pacang Covid-19 di Việt Nam”. Kadha vak: meng bruk ngak khang meng aval, dut iek praong, brei daok karei catang saong jum pataom rahra, tal urak ni Việt Nam plaih hu bruk tamuh jit yau di châu Âu saong Mỹ”. Kadha vak ndom lac, jak jeng di Việt Nam dalam pacang caga jit Covid-19 lac meng bruk jumpataom rahra. Gah Y tế dunya saong dom gah truyền thông di dunya jeng pok mayaom jalan langyah dom kan kandah di Việt Nam tuk oh hu urang halei metai saong dom urang njom virus Sars CoV-2 padieh di tanut yaok rituh urang.    

Angaok blah fanpage di Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam, Đại sứ quán Hoa Kỳ hu panuac dhal phol tal Raja-ei saong bhap bani Việt Nam hu payua alin 250.000 blah siuk pacang pabah idung caga anek ruak piah daong ka Hoa Kỳ dalam bruk pacang caga jit prong Covid 19. Đại sứ quán Hoa Kỳ brei thau, dom blah siuk pacang pabah idung ini hu ba tal dom labik daok caong khin nyu. Bruk daong gauk di Việt Nam saong Hoa Kỳ brei mboh talei pambuak bruk siam mekre piah ba gauk pacang caga jit Covid 19. Đại sứ K-rít-ten-brinh jeng taong yaom glaong bruk pacang caga jit di Việt Nam dalam tukvak tapa; brei thau lac pok pandap ini lac bruk pachreih hatai biak prong saong lac kadha brei mboh ka bruk gul pataom saong daong ba gauk bo Việt Nam brei ka Hoa Kỳ.

Điện Kremlin tabiak bruk lac oh peih diễu binh piah pahadar harei jayah phát xít Đức dalam mesuh metek khik caga taneh ia di mblang bein Đỏ di ban ine Moscow di harei 9-5 yau meng kan saong kadun bruk ngak ni tal vaktu lagaih. Pathau khan tantu cambaih ka bruk nan meda hu ba tabiak di puac adit ni. Dahlau nan, harei 15-4, dom kapul urang dahlau dieh ngak bol lin di Nga hu vak blah thư payua Tổng thống Putin ieu kadun harei diễu binh di tuk pahadar harei jayah kayua jit Covid-19./.

(Urang lang: Thu Thảo – Jasi – 17/04)

TRANG TIN 17/4/2020

Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, kể từ ngày 1 đến ngày 14/4/2020, Việt Nam ghi nhận thêm 59 trường hợp mắc mới COVID-19- chỉ bằng 40% so với 2 tuần trước đó; trong đó có 30 trường hợp tại khu cách ly và 29 trường hợp tại cộng đồng.  Trong 14 ngày vừa qua kể từ khi thực hiện Chỉ thị số 16 của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện cách ly xã hội, 3 ngày đầu tiên (01 đến 03/4) ghi nhận 30 trường hợp mắc mới, sau đó chỉ ghi nhận số mắc mới trong khoảng từ 1-5 trường hợp mỗi ngày.  Trong ngày hôm nay, dự kiến sẽ có thêm 14 người được công bố khỏi bệnh.

Theo thông tin mới nhất từ Bộ Y tế, trong số 91 bệnh nhân COVID 19 đang điều trị tại 13 bệnh viện, vẫn có 3 ca bệnh nặng nhưng đang có những tiến triển tích cực. Tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương cơ sở Đông Anh, nữ bệnh nhân là bác của bệnh nhân số 17 hiện có đáp ứng tốt, gọi hỏi giao tiếp được, nhận biết tốt. Nữ bệnh nhân 161, tám mươi tám tuổi, ở Văn Lâm, Hưng Yên đang được thở máy qua nội khí quản, cơ lực còn yếu,  giao tiếp chậm, liệt nửa người bên trái và vẫn còn sốt, các bác sĩ đang tiếp tục cho bệnh nhân tập thở. Đối với bệnh nhân số 91 là nam phi công người Anh, 43 tuổi đang điều trị tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Thành phố Hồ Chí Minh hiện không sốt; vẫn thở máy, nhưng có nhịp tự thở, không chảy máu mũi miệng, bước đầu kiểm soát được rối loạn đông máu.

Việt Nam tiếp tục thực hiện giãn cách xã hội, với thời gian ít nhất một tuần nữa đối với các địa phương có nguy cơ cao. TS, BS Lê Quốc Hùng, Trưởng khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, ở giai đoạn đầu của dịch bệnh Covid-19, chúng ta đã đạt được mục tiêu khống chế số người nhiễm bệnh thấp nhất có thể và chưa để ai tử vong. Sau thành công lớn ở giai đoạn đầu nhưng tới nay mối lo ngại nhất cũng đã xảy ra, dịch bệnh đã lây lan trong cộng đồng với sự mất dấu của F0. Việc không biết ai là F0 có nghĩa người đó vẫn có thể đang âm thầm lây bệnh cho người khác mà không ai biết. Bất cứ ai chung quanh cũng có thể là người mang virus chưa phát bệnh. Do đó, Giãn cách xã hội vẫn đang tiếp tục được coi là một chìa khóa thành công để khống chế dịch Covid-19 không bị bùng phát khi đã có sự lây lan của ca mắc trong cộng đồng. 

Do diễn biến phức tạp của dịch bệnh COVID-19, thời gian qua, các đối tượng lừa đảo, tội phạm công nghệ thực hiện hành vi lừa đảo gọi điện thoại hoặc gửi thư điện tử giả mạo các cơ quan phòng chống dịch để lấy cắp thông tin và chiếm đoạt tiền trong tài khoản, thẻ ngân hàng của người dân. Các ngân hàng đã yêu cầu khách hàng cần thận trọng tiếp nhận thông tin qua email, tin nhắn, gọi điện thoại, tin nhắn mạng xã hội; Không mở các tập tin hoặc truy cập vào đường link gửi kèm những email, tin nhắn chứa thông tin không rõ nguồn gốc hay các đường link liên kết đến các trang web trực tuyến nghi ngờ giả mạo… và báo tin kịp thời đến các cơ quan chức năng để thực hiện điều tra tội phạm theo quy định. 

Những ngày qua, nhiều con voọc chà vá chân đen xuất hiện nhiều ở vùng rừng phòng hộ ven biển huyện Thuận Nam, Ninh Thuận. Có thể do vùng núi cao thiếu thức ăn, nước uống do hạn hán đang diễn ra nên voọc chà vá chân đen di chuyển xuống vùng ven để tìm nguồn thức ăn và nước uống.  Ông Dương Tử Giang - hạt trưởng Hạt kiểm lâm huyện Thuận Nam cho biết hạt đang nắm bắt chuyện hi hữu này và sẽ kết hợp Ban quản lý rừng phòng hộ ven biển huyện Thuận Nam theo dõi, khảo sát, nắm số lượng bầy đàn, sự di chuyển để bảo tồn và tuyên truyền người dân không được săn bắt voọc. Voọc chà vá chân đen là loài động vật hoang dã nguy cấp, quý hiếm có tên trong Sách Đỏ Việt Nam, sinh sống ở khu vực rừng Nam Trường Sơn và vùng núi Campuchia lân cận.

Sau đây là một số tin thế giới:

Báo chí Trung Đông những ngày qua đã đồng loạt đăng tải bài viết của Hãng thông tấn Đức DPA bằng tiếng Ả-rập với tiêu đề “Không có ca tử vong: Thế giới có thể học hỏi kinh nghiệm chống Covid-19 của Việt Nam”. Bài báo viết “nhờ sự hành động quyết liệt từ sớm, xét nghiệm rộng rãi, cách ly nghiêm ngặt và đoàn kết xã hội, đến nay Việt Nam đã tránh được tình trạng bùng phát dịch như ở châu Âu và Mỹ”. Bài báo nhấn mạnh phần lớn thành công của Việt Nam trong ứng phó với dịch Covid-19 là do tinh thần đoàn kết xã hội. Tổ chức Y tế Thế giới và các phương tiện truyền thông toàn cầu cũng đã ca ngợi cách xử lý khủng hoảng hiệu quả của Việt Nam khi không có ca tử vong và số ca nhiễm virus Sars CoV-2 chỉ dừng lại ở mức vài trăm người.  

Trên trang fanpage của Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam, Đại sứ quán Hoa Kỳ đã bày tỏ lời cảm ơn đến Chính phủ và nhân dân Việt Nam đã gửi tặng 250.000 chiếc khẩu trang vải kháng khuẩn để hỗ trợ Hoa Kỳ trong hoạt động phòng chống đại dịch Covid 19. Đại sứ quán Hoa Kỳ cho biết, những chiếc khẩu trang này sẽ được chuyển đến những nơi đang cần chúng nhất. Hành động ủng hộ giúp đỡ lẫn nhau giữa Việt Nam và Hoa Kỳ thể hiện mối quan hệ đối tác tin cậy nhằm chung tay ứng phó với đại dịch Covid 19. Đại sứ K-rít-ten-brinh cũng đánh giá cao công tác ứng phó với dịch bệnh của Việt Nam trong thời gian qua; cho rằng món quà là sự động viên tinh thần to lớn và là thông điệp về tình đoàn kết và tương trợ lẫn nhau mà Việt Nam dành cho Hoa Kỳ. 

Điện Kremlin đã quyết định không tổ chức cuộc diễu binh nhân Ngày Chiến thắng phát xít Đức trong chiến tranh vệ quốc vĩ đại tại Quảng trường Đỏ ở thủ đô Moscow vào ngày 9-5 như truyền thống và lùi sự kiện này đến một thời điểm thích hợp.Thông báo chính thức về việc lùi sự kiện trên sẽ được đưa ra cuối tuần này. Trước đó, ngày 15-4, các tổ chức cựu chiến binh của Nga đã viết thư gửi Tổng thống Putin đề nghị lùi cuộc diễu binh nhân Ngày Chiến thắng do dịch Covid-19./.

            (Hồng Thủy biên tập)