Bản Ca lac labik Wa Hồ daok saong ngak bruk meng bilan 8 tal abih bilan 12/1947

Dalam dom harei kreh bilan 5, kol dahlak hu mai veik Bản Ca, xã Bình Trung, huyện Chợ Đồn, t.Bắc Kạn. Ini lac labik Wa Hồ daok saong ngak bruk meng bilan 8 tal abih bilan 12/1947. Ravang inem mek Bản Ca, labik sang tual Wa Hồ daok di ala takai mbon Khau Phay, ong Bàn Văn Cống, sa urang daok di Bản Ca brei thau: tui panuac khan veik di ame, njauk di tuk ong menek tabiak (lac thun 1947) jeng lac tuk Wa mai daok di bản. Tuk nan Bản Ca bahrau hu 7 baoh sang urang Dao, sang halei jeng kathaot, jeng kan kandah min dom rahra pak ini oh huac metai lahik piah pacang padauk, khik caga Wa haong urang jakar cách mạng. Ong Bàn Văn Cống khan lac: “Ame di dahlak khan lac. Tuk hu panuac brei thau lac Wa mai, ame di dahlak haong 2 ong dalam palei tabiak taduan raok  meng Đèo So. Mai tal ye ame di dahlak mek brah, mek pabui piah mikva dalam palei mai ngak sang tual brei ka Wa. Tuk nao veik, Wa hu brei ka sang dahlak dom pandap yau ye takai ghing meng pasei, ao li-an, urak ini brei ka miuyim ye. Wa Hồ lac urang duah jalan daong taneh ia, urak ini hu jalan praong nao mai, hu sang praong siam mekre lac meng hu Chủ tịch Hồ Chí Minh”.

Dom angan yau Bản Ca, Nà Pậu, atau Pù Cút, Tổng Luyên, Khuổi Cuồng… hu jeng labik hadah mbaok meta di bhap bini tuk lac labik pacang, padauk, khik caga ka Wa saong Trung ương Đảng dalam dom harei kan kandah, glaih glar. Pak di labik nan, lingiu di bruk oh huac rambah rambup, glaih glar, oh huac di metai lahik, daok hu hatai jia saong anit ranam di bhap bini brei ka Wa  jeng yau bruk sangka, hatung hatian di Wa brei ka bhap bini. Kayua lac tuk daok diuk di dunya, Wa tuk halei jeng caik hatai anit ka Việt Bắc, dalam nan hu Bắc Kạn.

Thun 1951, Wa hu mai ravang Phân đội Thanh niên xung phong 312 ngak jalan di Nà Cù, Cẩm Giàng, Bạch Thông saong alin ka dam dara 4 câu thơ daok miat: “ Oh hu bruk hagait kan, tok huac hatai oh kajap, raok ceik saong lam tasik, khang hatai ye ngak hu”… Wa jeng hu rilo mbang taom gaok, ngak bruk haong urang jakar saong rahra Bắc Kạn hadei di tuk dom palei ini hu peh paha. Ong Đồng Phúc Túc, 1 urang đảng thun ini umo labaih 100 thun, dahlau daih ngak Bí thư tỉnh đoàn Bắc Kạn jeng daok kanal cambaih mbang hu Wa tangi sua  ka bruk dam dara dalam palei di mbang taom gaok thun 1958. Ong Đồng Phúc Túc hadar veik: “Wa sua tangi di Bắc Kạn hu hadom urang đoàn dam dara, dahlak javap lac hu labaih 400. Wa meng lac, urang đoàn brei hu rilo jang urang Đảng meng njauk, urang đoàn takik jang ye oh lac tangin  khang, nyu lac tangin lamin lamuac. Hadar Wa, kanal panuac pato di Wa, kol dahlak tuk halei jeng kham merat, abih di nyu lac urang đoàn dam dara brei kham merat bac megru, thau hu rilo bruk”.

Yaok mbang taom gaok di Wa Hồ jeng kan var hu, jeng daok kandaong veik dalam hatung hatian di bol bhap rahra, kayua Wa abih hatai jai haong bhap bini, ndom puac lai la-an, bui sambai, chreih chrai. Nhà văn, lão thành cách mạng Nông Viết Toại hu taom gaok Wa, khan lac: “Hatai anit di mikva meng urang jakar tal rahra haong Wa Hồ biak karei, karei jang  raok Công sứ, Toàn quyền dahlau daih… urak ini mboh biak jaik. Lac iek praong min mboh biak jaik, oh hu hagait pacang. Wa oh ndom puac hagait atah bayah, tok ndom tal dom bruk di anak meta, rilo meng lac bruk pala drak, raong glang, ngak jalan, khik caga… oh ndom bruk atah bayah hagait”.

Labaih meteh abap nao tapa, Việt Bắc harei ini daok salih bahrau tapa yaok harei, raidiuk di bhap bini dak harei dak tagok. Min hatai anit ranam brei ka Wa, brei ka cách mạng jeng daok miat dalam hatung hatian di bhap bini dom bangsa daok pak ini./.

(Lang sap: Mousa Phương - 23/05)