Dalam mbang ndem nyai tapa phone saong ong Tedros Adhanom Ghebreyesus, Tổng Yam ndoc Gah Y tế dunya (WHO) biar harei 24/6, Thủ tướng Rajaei Phạm Minh Chính hu panuac thau dhar phol saong taong yaom glong  talei pambuak bruk saong dom bruk daong hu makna biak glong di WHO ngan saong bruk cak rok patagok di gah y te Viet Nam dalam luac 45 thun tapa. Anak bruk jit ruak rah tabiak sraw kadau di dom tỉnh, ban di Viet Nam urak ini, Thu tuong caong khin WHO brei daong dahlau ka Viet Nam samar hu dom jru vaccine meng Danak dak COVAX hu sanya blaoh, brei thau lac meda peih bruk klauk jru pacang ruak hu lagiah saong salamat. Tui nan, Thủ tướng  caong khin WHO daong brei Viet Nam hu jeng sa dalam dom pasak ngak vaccine ka bhum taneh  Tây Thái Bình Dương.

Tui Hãng tin Reuters, Akaok Mintri ngoại giao negar Japon lac ong Mô-tê-ghi Tô-shi-mit-su (Motegi Toshimitsu) mesup ini brei thau lac Japon daok brei daong ka Việt Nam 1 triệu mbang vắc xin pacang COVID-19 di hãng AstraZeneca. Yau nan, gam haong lô vắc xin hu Japon brei di harei 16/6/2021 meng blaoh, Japon hu daong ka Việt Nam 2 triệu mbang vắcxin pacang COVID-19 di hãng AstraZeneca. Jeng dalam harak brei thau tuk mesup ini, ong Mô-tê-gi khan lac Japon daok peih bruk pabak abih tih 11 triệu mbang vắc-xin  brei ka dom labik lac Đông Nam Á, Tây Nam Á haong dom taneh ia pulao kaoh di Thái Bình Dương tapa danak dak COVAX meng kreh bilan  7 tal.

Anak bruk rah tabiak srau kadau birau di jit Covid-19 di dom tỉnh jaik taphia, dalam nan hu bruk njom mbak meng dom urang peih radaih pajeng pandap panda, tuai damuai dom tỉnh, UB bhap bini tỉnh Ninh Thuận brei peih veik 2 balai khik iek bruk peih radaih angaok jalan mbak di huyện Thuận Bắc saong Bác Ái piah pasang iek catang dom urang tame tabiak tỉnh. Taong abih  dom balai jalan mbak pacang caga jit Covid-19 brei ngak bruk khan ka dom urang peih radaih, tuai damuai thau bruk lac dom labik pablei pandap mbang menyum oh duh pak di labik luac jalan nao tapa tỉnh. Biar harei 24/6, Akok UB bhap bini tỉnh Binh Phuoc Trần Tuệ Hiền hu mbaoh tangin tame harak ieu taong abih urang jakar, công chức, viên chức, urang ngak daok ngak bruk di dom jabat, đơn vị di tỉnh hu sang daok di Ban raya Hồ Chí Minh, tỉnh Bình Dương anak meta brei padeih nao sang di dua labik nan dalam tukvak jit ruak daok rah tabiak rilo.

Tui panuac khan meng UBND tỉnh Bình Phước, tỉnh daok tacei pato jabat chức năng brei patagok dom jalan pasang iek pacang caga jit tả pabui châu Phi. Bahrau ini, harei 23-6, gah chức năng ban sit Đồng Xoài brei am cuh klaak 36 drei pabui ruak, trak abih tih 1,8 tấn di trang trại sang ong Mai Công Khanh (xã Tiến Hưng), tui nan , dom pabui brei am cuh klaak tagok tal 825 drei, saong trak abih tih lac 44 tấn. Meng akaok thun tal ini, tỉnh hu 17 sruh jit di 7 dalam 11 huyện, ban sit. Makna ba tal bruk nan, lac kayua dom sang raong sit sot ka oh ngak siam dom jalan raong sinh học siam mekre salamat, anek pajaih oh thau cambaih asal di nyu, pandar pandap mbang pataom mek meng darak pasar, meng nhà hàng...Tỉnh Bình Phước urak ini hu labaih  307 trang trại raong pabui công nghiệp, hu 10.810 sang raong pabui.

Ngak tui danak dak “Áo hijao – tanyiak bhong meriah – hatai ameh”, harei 24/6, labaih 6 tấn vải thiều Bắc Giang hu dom urang đoàn dam dara di tỉnh Lâm Đồng daong pablei. Kuhria ta-eng dom urang dam dara công an tỉnh, dalam mbang akok meti peih ngak, urang ranaih umo Công an tỉnh hu tut angan saong pablei hu jaik 2 tấn vải thiều. Ini lac dom bruk ngak biak gheih di urang jakar, urang lin, urang đoàn dam dara gah Công an tỉnh Lâm Đồng piah daong prein ka bhap bini Bắc Giang samar yam tapa tukvak kan kandah ini.

Tổng thống Mỹ Joe Biden hu pasang iek brei adat peih bruk samar drah di bang Florida (gah meraong negar ini) saong tabiak adat brei daong pakat liên bang ka dom kham merat duah, daong dom menuac njauk bala di bang Florida haong ban Mianmi hadei di bruk jaleih sang ngak brei takik di nyu 3 urang metai haong 10 urang njauk rambus, jaik 100 urang daok lahik. Dahlau di nan, saboh mesup harei 24/5 tui mon pak nan, sa binah sang glaong 12 tal di jalan roya Collins dalam labik Surfside, bang Florida nyu jaleih trun. Sang chung cư nan hu padang meng thun 1981, urak ini jeng ka oh thau makna ba tal bala nan.

Hadei di tuk hu labaih 70 urang njom Covid-19 dalam bhap bini, piah pacang cakak ruak njom mbak praong jang, karja bang New South Wales brei pacang caga dalam sa adit 4 labik daok di bhap bini dalam ban Sydney di Ô-xtrây-li-a lac labik hu rilo urang ruak. Kuhria tal 8 tuk melam kabroi 24/6, dom labik nan hu 11 urang birau njom ruak saong hu 17 urang karei birau njom ruak hadei di mon 8 melam blaoh. Njauk caik hatai, dalam tuk duah labik pambak ruak, jabat y te bang New South Wales duah mboh sa “urang ruak pambak biak rilo”, mbuan pambak ruak ka labaih 900 urang karei.

Kapul dom urang roh duah di Viện roh duah Vật lý saong Hóa học di ban Kobe, negar Japon brei thau bruk taong yaom lac dom biến thể di virus SARS-CoV-2 nyu njom mbak glaong jang rilo mbang duk haong virus SARS-CoV-2 dahlau. Di sa labik atah 2m yau gauk, tukvak njaom mbak tagok tanut 10% ngan haong chủng virus dahlau daih lac 45 minit, daok biến thể Alpha lac 35 minit saong biến thể Delta lac dalam 20 minit min. Tapa nan, kapul roh duah ba tabiak panuac kakei lac, jalan pacang jit praong lac langiu di cuk pataih pacang mbaok, daok atah di gauk, brei dui katut panak tukvak taom gaok./.

Urang lang: M.P & A.Nghiem - 25/6/2021