Jit ruak dak harei dak patagok di dom negar Châu Âu 

Hiệp hội dom ruak truyền nhiễm saong sraw kadau miễn dịch dunya (Waidid) hu panuac lac urang metai kayua virus SARS-CoV-2 di Italy urak ini dang dhi glaong abih di dunya saong glaong 12 mbang duk saong taneh ia karei. Tui Waidid, makna ba tal bruk nan lac oh hu ngak tui sa jalan yau gauk tuk iek ruak di dalam taneh ia. Langiu di nan, bruk daok kurang dalam duah thau halau gha njom ruak ngan saong dom urang njom ruak min oh thau lac ruak saong oh hu duk iek darah samar (yaom lac hu taom gaok  dom urang hu ruak) ba tal jhul samar bruk pambak ruak. Jeng tui Waidid, di Italy, rilo mbang urang ruak hu virus SARS-CoV-2 oh mboh ruak daok nao mai gah langiu. Hadei di tuk karja taneh ia ini khan lac brei pacang oh tame tabiak abih dalam negar, bruk pambak ruak oh ka cadu trun. Tui kuhria mboh, di harei 12.3, dom  urang njom ruak birau  di taneh ia  lac sruh jit ruak praong di chau Au tagok tal labaih 2.651 urang, patagok urang njom ruak tal 15.113.

Yaom lac bahrau duah mboh dom urang njom camriep oh suai lavik, min di dom negar châu Âu karei yau ye  Bỉ Canada, Pháp, Lativa ... dom uảng njom bahrau virus SARS-CoV-2 daok tagok biak samar drah:

-Thủ tướng Bỉ Sophie Wilmès (Xô-phi Uyn-mét) brei thau lac, abih dom bruk main pataom gauk di Bỉ, yaom lac pahat rup, ilamo atau harei pataom,  yaom lac ngak sit atau praong atau ngak yau habar, công cộng atau tư nhân, dalam sang atau langik langiu jeng brei padieh. Dom labik vũ trường, quan cà phê saong nhà hàng jeng gum pambang. Pambuak tal pato magru, dom tal bac phổ thông di Bỉ meda padieh abih bruk pato magru.

- Rajaei Lativa jeng ba tabiak bruk khẩn cấp quốc gia meng harei 13/3 tal 14/4 dalam bruk kham marat pacang caga bruk njom mbak di jit COVID-19.Bruk khẩn cấp pagap yau Latvia meda peih ngak dom jalan pacang cakak pakhang dalam negar, abih di nyu lac yau haong dom urang mai meng dom negar mbuan njom ruak glaong. Bruk ngak ni hu batabiak hadei di tuk Latvia mboh urang njom meng urang ni tapa urang dieh dalam negar camriep di dom urang dalam sang meng harei 12/3. Tal urak ni, Latvia mboh 16 urang njom COVID-19.

Diuk di  Thủ tướng Canada Dớt-tin Tru-đô (Justin Trudeau) tapa duk iek darah mboh lac njom ruak vi rút SARS-CoV2. Dahlau di nan, diuk ong Tru-đô hu nao tal negar Anh saong hadei di tuk gilac mai mboh njom ruak cúm. Thủ tướng Canada urak ini dbrei daok karei dalm 14 harei. Mentri Y tế Canada Patty Hajdu birau ini brei thau lac labaih 30% -70% bhap bini Canada meda njom Covid -19. Canada sap pagap labaih 1 tỷ đô la ka dom bruk roh duah  saong caga Covid -19.

UB bhap bini ban ine Hà Nội bahrau huh arak kakei dom sở ngành, karja cơ sở paglaong bruk pacang caga jit. Công an  ban ine Hà Nội pambuak haong dom kapul jakar pasang iek dom urang hu taom gaok haong dom urang njom ruak, pambuak haong urang gaok... Piah brei daok karei tui quy định. Pato tacei Công an dom quận, huyện, ban sit khik kajap ka bruk brei daok karei, dalam tuk pajeng urang nao daok karei, tuk brei daok karei di dom labik y tế saong daok karei di sang, labik daok. Abih di nyu nan lac ban jeng kakei bruk taong phat biak katang, gam taong phat tui hình sự dom urang ba tin ja oh njauk ngak suk sak hatai manuac sia.

Yaom xăng menyek daok trun biar abih dalam 5 thun ini mai ba mbuan lagaih ka mikva urang nao tasik  abih takik jien dalam yaok mbang nao. Langiu di nan, hu rilo kaya ikan tasik , langik siamk hangin lagaih  nan ye tukvak jaik di ini mikva urang ngak mbang di tasik bhum kreih negar njauk ralo janih ikan yau ikan trich, ikan ngưới, sứa, trùm…Anak jit ruak Covid -19 rah tabiak srau kadau, ngak kan kandah ka manuac sia xa hoi jeng ayu gah ki tin chieunh te ye bruk njauk ikan rik tame ngak ka bruk kinh te-xa hoi hu hanjol hasit.

Bier 12-3, UB bhap bini huyện Kiên Hải (Kiên Giang) brei thau, kapul jakar di huyện bahrau ba 3 tui quốc tịch Nga,meng pulao Hòn Tre (huyện  Kiên Hải) tame taneh salamat, hadei nan jao ka Sở Ngoại vụ tỉnh Kiên Giang. Abih 3 tui negar langiu nan nao jrah main pulao Hòn Tre meng radieh eng drei ngak saong gaok bala. Dalam tuk nao ye rjamariek khut ngak ka radieh theik di angaok tasik, po pajeng hub hap bini duah mboh saong daong samar drah.

Akok metri Olympic Nhật Bản Sê-cô Ha-si-mô-tô (Seiko Hashimoto) harei ini khan brei thau, taneh ia ini oh hu sahneng tal bruk brei padeih atau klak Thế vận hội mùa hè 2020 yaom lac hu panuac di Tổng thống Mỹ Đô-nan Trăm (Donald Trump) lac bruk padhih the thao ini meda oh daok makna meyah oh hu urang tui iek  kayua huac jit ruak pambak. Urak ini dom bruk ngak sap pagap, piah hu salamat saong an ninh ka Thế vận hội, tui kuhria hu peih ngak di harei 24 bilan 7./.

Urang lang: Ái Nghiêm -Thu Thảo 13/3 

Trang tin chiều thứ Sáu-13/3 

Hiệp hội các bệnh truyền nhiễm và rối loạn miễn dịch thế giới (Waidid) đã cảnh báo tỷ lệ tử vong do nhiễm virus SARS-CoV-2 tại Italy hiện ở mức cao nhất thế giới và gấp 12 lần các quốc gia khác. Theo Waidid, nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là không có sự thống nhất trong các phương pháp điều trị trên toàn lãnh thổ. Mặt khác, sự yếu kém trong khả năng truy xuất nguồn gốc nhiễm bệnh đối với các trường hợp dương tính không có triệu chứng và không được xét nghiệm nhanh (mặc dù đã tiếp xúc gần với các trường hợp nhiễm bệnh được xác định) đã đẩy nhanh tình trạng lây lan dịch bệnh. Cũng theo Waidid, ở Italy, nhiều ca dương tính với virus SARS-CoV-2 không có triệu chứng đang được tự do đi lại. Sau khi chính quyền nước này thông báo lệnh phong tỏa trên cả nước, sự lây lan của dịch bệnh vẫn chưa thuyên giảm. Theo số liệu thống kê chính thức, trong ngày 12/3, số ca nhiễm mới ở quốc gia tâm dịch tại châu Âu này đã tăng thêm hơn 2.651 người, nâng tổng số người nhiễm lên 15.113. 

Mặc dù mới phát hiện các ca nhiễm đầu tiên không lâu, song tại một số nước châu Âu khác như  Bỉ Canada, Pháp, Lativa ... số ca nhiễm mới virus SARS-CoV-2 đang tăng nhanh:

-Thủ tướng Bỉ Sophie Wilmès (Xô-phi Uyn-mét) tuyên bố, tất cả các hoạt động giải trí tại Bỉ, cho dù là thể thao, văn hóa hay lễ hội, bất kể quy mô hay tính chất, công cộng hay tư nhân, trong nhà cũng như ngoài trời đều bị hủy bỏ. Các vũ trường, quán cà phê và nhà hàng phải đóng cửa. Liên quan đến giáo dục, các cấp học phổ thông ở Bỉ sẽ ngừng mọi hoạt động giảng dạy.

- Chính phủ Lativa đã quyết định ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia từ ngày 13/3 đến 14/4 trong nỗ lực ngăn chặn sự lây lan của dịch COVID-19.Tình trạng khẩn cấp đồng nghĩa Latvia sẽ triển khai các biện pháp kiểm soát chặt trên cả nước, đặc biệt là đối với những người trở về từ những quốc gia có nguy cơ cao. Biện pháp này được ra sau khi Latvia đã ghi nhận trường hợp lây nhiễm chéo trong nước đầu tiên giữa các thành viên trong một gia đình vào ngày 12/3. Cho đến nay, Latvia đã ghi nhận 16 trường hợp mắc COVID-19.

Phu nhân của Thủ tướng Canada Dớt-tin Tru-đô (Justin Trudeau) đã có kết quả xét nghiệm dương tính với vi rút SARS-CoV2. Trước đó, Phu nhân Tru-đô đã có chuyến đi tới Anh và sau khi trở về đã có các triệu chứng nhiễm cúm. Thủ tướng Canada hiện đang trong quá trình tự cách li trong vòng 14 ngày. Bộ trưởng Y tế Canada Patty Hajdu mới đây cho biết khoảng 30%-70% người dân Canada có thể nhiễm CoVid-19. Canada đã chuẩn bị khoản ngân sách 1 tỷ đô la cho các hoạt động nghiên cứu và đối phó với Covid-19.

UBND thành phố Hà Nội vừa có văn bản yêu cầu các sở ngành, chính quyền cơ sở tiếp tục tăng cường công tác phòng, chống dịch. Công an Thành phố Hà Nội tiếp tục phối hợp với các đơn vị liên quan rà soát các trường hợp có tiếp xúc với các trường hợp mắc bệnh, tiếp xúc với người tiếp xúc... để tổ chức cách ly theo quy định. Chỉ đạo Công an các quận, huyện, thị xã đảm bảo an ninh trật tự cho quá trình tổ chức cách ly, trong quá trình vận chuyển người cách ly, quá trình tổ chức cách ly tại các cơ sở y tế và cách ly tại nhà, cơ sở lưu trú, cư trú. Đặc biệt thành phố cũng yêu cầu xử lý nghiêm, kể cả xử lý hình sự các trường hợp đưa tin không đúng sự thật gây hoang mang dư luận. 

Giá xăng dầu tiếp tục giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 5 năm trở lại đây đã tạo nhiều thuận lợi cho bà con ngư dân giảm chi phí cho mỗi chuyến vươn khơi. Bên cạnh đó, nguồn thủy sản dồi dào, thời tiết thuận lợi nên trong thời gian gần đây ngư dân miền Trung trúng lớn các loại các trích, cá cơm, sứa, con ruốc... Trong tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, gây khó khăn cho xã hội và kinh tế thì việc ngư dân trúng mùa đã phần nào làm cho bức tranh kinh tế - xã hội bớt phần u ám. 

Chiều 12-3, UBND huyện Kiên Hải (Kiên Giang) cho biết, lực lượng chức năng của huyện vừa đưa 3 du khách quốc tịch Nga, từ đảo Hòn Tre (huyện  Kiên Hải) vào đất liền an toàn; sau đó bàn giao cho Sở Ngoại vụ tỉnh Kiên Giang. Cả 3 vị khách nước ngoài này đi du lịch xung quanh đảo Hòn Tre bằng phương tiện tự chế và gặp nạn. Trong lúc di chuyển thì động cơ bị hỏng khiến phương tiện tự chế trôi dạt trên biển, rất may được người dân phát hiện và cứu vớt kịp thời.

Bộ trưởng Olympic Nhật Bản Sê-cô Ha-si-mô-tô (Seiko Hashimoto) hôm nay cho biết, nước này không có kế hoạch hoãn hay hủy Thế vận hội mùa hè 2020 bất chấp khuyến cáo của Tổng thống Mỹ Đô-nan Trăm (Donald Trump) cho rằng sự kiện thể thao này sẽ không còn có ý nghĩa nếu không có khán giả do lo ngại dịch bệnh lây lan. Hiện các hoạt động chuẩn bị đang được tiến hành, với mục tiêu đảm bảo an toàn và an ninh cho Thế vận hội, dự kiến khai mạc vào ngày 24 tháng 7 tới./.

Biên soạn: Hồng Thủy