Coh c’xêê 7 t’mêê đâu, zập ra diu thứ 2, thứ 4, thứ 6 zập tuần, k’nặ 30 a đhi ruuh c’moo tiểu học lâng trung học cơ sở k’rong đhị đong dal âng ama Jiwon ặt đhị vel Ako Dhông, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk. Đhị đâu vêy 2 lớp p’rá Anh doọ pay zên âng sinh viên tình nguyện âng tỉnh bhrợ coh cr’chăl đhêy cha noọng. Ting pâh lớp pa choom nâu, apêê a đhi bơơn ôn luyện từ vựng lâng pa prá p’rá Anh đhị zập chr’ơh, bài hát. Ađhi Đỗ Thanh Nhã Byă (10 c’moo) ặt đhị vel Ako Dhông prá xay: “Acu bơơn học lớp p’rá Anh doọ bil zên âng apêê a noo sinh viên pa choom. Acu lêy liêm choom bhlầng. Lâng coh hân noo cha noọng nâu acu dzợ ting pa choom bấc rau dzợ, pa  bhlầng nắc acu rơơm choom prá bâc p’rá ma nuyh lơơng lâng nắc pa choom cơnh prá xay lâng zập ngai lơơng, căh cợ nắc ma nuyh k’tiếc k’ruung lơơng”.

Ha dợ lâng a đhi H Da Rin Ênuôl (15 c’moo) ặt đhị vel Alê B, phường Ea Tam, thành phố Buôn Ma Thuột, pazêng t’ngay cha noọng ting pa xoọng bấc rau pr’hay bêl a cu bơơn ting năl chr’năp văn hóa Ê Đê tơợ pazêng lớp pa choom t’nơơt xoang âng Trung tâm Truyền thông, Văn hóa lâng Thể thao thành phố Buôn Ma Thuột bhrợ. H Da Rin đoọng năl: coh 1 c’xêê hay, a đhi lâng apêê pr’zơc bơơn chấc năl đăh truyền thống bhiệc bhan âng ma nnuyh Ê Đê, zập j’niêng cr’bưn, pazêng bh’rợ vêy đươi dua múa xoang lâng zập pr’múa xoang lơơng. Tơợ đêêc, zooi a đhi năl lâh mơ lâng ting chăp kiêng văn hóa acoon coh. “Acu ơy ting pa choom bấc rau lâh đăh văn hóa âng acoon coh đay. A cu năl bấc cơnh múa t’nơơt lâng choom pa zưm bài học tơợ apêê thầy cô, biên đạo pa căh bấc bài múa lâng cung choom pa choom cớ đoọng ha pêê a đhi lớp t’tun. Tơợ đêêc nắc coh zập bhiệc bhan căh cợ vêy cr’chăl n’đoo coh vel, coh phường bhrợ nắc a zi choom ting pâh trình diễn đoọng zập ngai lêy”.

Muy bh’rợ lơơng cung t’pâh rau ting pâh âng bấc p’niên acoon coh đhị Đắk Lắk zập cr’chăl cha noong nắc “Trại pa choom xrặ bhrợ văn học nghệ thuật” âng Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh bhrợ têng. C’moo đâu, bh’rợ nâu vêy k’nặ 40 học sinh ting pâh. Nâu nắc pazêng học sinh bơơn chơih pay tơợ zập g’luh tr’thi học sinh bhriêl t’bech, thi xrặ thư bha lang k’tiếc (UPU), pazêng học sinh vêy z’hai đhị 24 trường THCS lâng THPT coh tỉnh.

Đh’rưah lâng apêê nhà văn, nhà thơ, họa sĩ pa choom xrặ zập rau văn học, hội họa, apêê a đhi dzợ bơơn lướt thực tế lâng giao lưu lâng apêê chiến sĩ Biên phòng; chấc lêy văn hóa crâng, văn hóa ruôih đhị bhươn k’tiếc k’rung Yok Đôn; giao lưu lâng p’niên zr’lụ ca noong k’tiếc; chấc năl đhr’năng lalua đhị Phòng Cảnh sát cha groong rooh cat lâng trôông dấc bhrêy tăh, Công an tỉnh Đắk Lắk… Tơợ đêêc, zooi apêê a đhi k’rong zập xa nay ta nih liêm, ting năl, k’rong tài liệu đoọng ha bhiệc xrặ bhrợ văn thơ lâng vẽ. Ađhi Bế Thị Thu Uyên (13 c’moo, ma nuyh Tày) đhị chr’val Ea Hding, chr’hoong Cư Mgar xay moon, pazêng t’ngay ting pâh trại pa choom nâu a đhi nắc vêy bấc rau ting chấc năl, tơợ đêê ting chăp lâng năl ơn lâh mơ pazêng c’la ơy bơơn đớp pa chô.“Azi ơy bơơng ting chấc năl bấc bh’rợ, nắc cơnh chấc năl Bảo tàng bha lang k’tiếc Cà phê, Bảo tàng Ama H’Mai, tước ca noong k’tiếc Việt Nam – Campuchia, Đồn Biên phòng Bô Heng lâng bấc bh’rợ lơơng dzợ. Coh đêêc a cu lêy pr’hay bhlầng nắc tước Đồn biên phòng Bô Heng lâng bơơn dzoọng đhị t’nol t’nil ca noong k’tiếc Việt Nam – Campuchia. Nâu nắc g’luh tr’nơợp a cu bơơn tước ca noong k’tiếc, bơơn dzoọng đhị đâu coh loom xơợng hâng hơnh pa bhlầng”.

P’căn Niê Thanh Mai, Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Đắk Lắk xay moon, đhơ cr’chăl chấc năl căh bấc ha dợ apêê a đhi ơy pa căh rau k’rang, rau chăp kiêng lâng zập bh’rợ. Tơợ zập c’moo, xa nay bh’rợ ta luôn vêy cơnh tr’xăl, doọ bhrợ tr’cơnh đoọng ha pêê ting pâh lêy pr’hay, bấc rau liêm t’mêê, zêng lâng pazêng a đhi ơy ting pâh lalăm đêêc.“Azi lêy apêê a đhi kiêng pa bhlầng bêl xơợng apêê a ngăh, a dêi xay moon đăh truyền thống văn hóa zập k’bhuh acoon coh lâng đăh lịch sử, apêê a đhi zêng xrặ lâng k’rong pa chăp. Năc tơợp tơợ pazêng rau k’tứi bhlầng cơnh zập g’luh lướt, pazêng g’luh lưm lêy lâng apêê a dêi bộ đội, apêê a dêi cảnh sát cha groong rooh cat, pazêng ma nuyh xộc đơc tất lang đay lâng ruh c’moo liêm cra bhlầng âng đay đoọng bhrợ têng lâng chroi k’rong c’rơ đoọng ha vel bhươl”.

Hân noo cha noọng c’moo đâu ơy xang, ha dợ lâng apêê ađhi p’niên acoon coh đhị Đắk Lắk, pazêng chấc năl văn hóa ơy bhrợ t’vaih c’lâng đoọng chấc năl bấc lâh ooy pazêng chr’năp liêm pr’hay âng zập k’bhuh acoon coh. Tơợ đêêc pa dưr chr’năp đoọng ha pêê a đhi loom chăp kiêng văn hóa đoọng g’luh đhêy cha noọng ting chr’năp liêm lâh mơ, ta nih đha nâng lâh mơ./.

Đa dạng hoạt động văn hóa cho thiếu nhi dân tộc thiểu số

Thời gian qua, thiếu nhi các dân tộc thiểu số tại Đắk Lắk được tham gia nhiều hoạt động như học đánh chiêng, múa xoang, sáng tác văn thơ hay thực hành giao tiếp tiếng nước ngoài... Những trải nghiệm này giúp các em có trải nghiệm thật sự thú vị, bổ ích.

Trong tháng 7 vừa qua, đều đặn các buổi sáng thứ hai, thứ tư, thứ sáu mỗi tuần, gần 30 em độ tuổi tiểu học và trung học cơ sở tập trung tại ngôi nhà dài của ama Jiwon, ở buôn Akŏ Dhông, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk. Tại đây có 2 lớp tiếng Anh miễn phí do các sinh viên tình nguyện của tỉnh mở trong thời gian nghỉ hè. Tham gia lớp, các em được ôn luyện từ vựng và thực hành giao tiếp tiếng Anh thông qua các trò chơi, bài hát. Em Đỗ Thanh Nhã Byă (10 tuổi), ở buôn Akŏ Dhông hào hứng: “Con được học lớp tiếng Anh miễn phí do các anh chị sinh viên dạy. Con thấy rất có ích cho mình. Và trong mùa hè này con còn học hỏi được thêm nhiều thứ nữa, đặc biệt là con mong con có thể nói được các thứ tiếng và con sẽ học được cách giao tiếp với mọi người xung quanh, hoặc là người nước ngoài”.

Còn với em H Da Rin Ênuôl (15 tuổi) ở buôn Alê B, phường Ea Tam, thành phố Buôn Ma Thuột, những ngày hè càng thêm thú vị khi em được tiếp xúc với văn hóa Ê Đê thông qua lớp dạy múa xoang do Trung tâm Truyền thông, Văn hóa và Thể thao thành phố Buôn Ma Thuột tổ chức. H Da Rin cho biết: trong 1 tháng qua, em và các bạn được tìm hiểu về truyền thống lễ hội của người Ê Đê, các lễ nghi, những hoạt động có sử dụng múa xoang và các bài múa xoang cơ bản. Qua đó giúp em hiểu hơn và thêm yêu văn hóa dân tộc. “Em đã học hỏi thêm được nhiều điều hơn về văn hóa của dân tộc mình. Em biết thêm nhiều động tác múa và có thể kết hợp bài học từ các thầy cô, biên đạo ra nhiều bài múa và cũng có thể truyền dạy lại cho các em ở những lớp sau. Từ đó thì trong các lễ hội hoặc là có dịp nào đấy trong buôn, trong phường tổ chức thì chúng em sẽ rất tự tin trình diễn trước mọi người”.

Một hoạt động khác cũng thu hút sự tham gia của nhiều thiếu nhi dân tộc thiểu số ở Đắk Lắk mỗi dịp hè là “Trại bồi dưỡng sáng tác văn học nghệ thuật” do Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh tổ chức. Năm nay, hoạt động này có gần 40 học sinh tham gia. Đây là những học sinh được tuyển chọn từ các cuộc thi học sinh giỏi, thi viết thư quốc tế (UPU), những học sinh có năng khiếu tại 24 trường THCS và THPT trong tỉnh.

Cùng với được các nhà văn, nhà thơ, họa sĩ hướng dẫn sáng tác các thể loại văn học, hội họa, các em còn được đi thực tế và giao lưu với các chiến sĩ Biên phòng; tìm hiểu văn hóa rừng, văn hóa voi tại Vườn quốc gia Yok Đôn; giao lưu với thiếu nhi vùng biên giới; trải nghiệm thực tế tại Phòng Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và Cứu hộ cứu nạn, Công an tỉnh Đắk Lắk… Qua đó, giúp các em bồi đắp cảm xúc, tích lũy tài liệu cho việc sáng tác văn thơ và vẽ. Em Bế Thị Thu Uyên (13 tuổi, dân tộc Tày) ở xã Ea Hđing, huyện Cư Mgar chia sẻ, những ngày tham gia trại bồi dưỡng giúp em có những trải nghiệm mới mẻ, từ đó thêm trân trọng và biết ơn những gì bản thân đang được thụ hưởng. “Chúng em đã được trải nghiệm rất nhiều hoạt động, ví dụ như là tìm hiểu Bảo tàng Thế giới cà phê, Bảo tàng Ama H’Mai, đến nơi biên giới Việt Nam - Campuchia, Đồn biên phòng Bô Heng và rất nhiều hoạt động khác nữa. Trong đó em ấn tượng nhất là đi đến Đồn biên phòng Bô Heng và chạm tay vào cột mốc biên giới Việt Nam - Campuchia. Đây là lần đầu tiên em được đặt chân đến biên giới, được chạm tay vào cột mốc biên giới thì đem lại một cái cảm xúc rất lạ cho em”.

Bà Niê Thanh Mai, Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Đắk Lắk đánh giá, dù thời gian trải nghiệm không quá dài nhưng các em đã thể hiện sự quan tâm, hứng thú với mỗi hoạt động. Qua mỗi năm, chương trình luôn có sự thay đổi, không lặp lại để các trại sinh luôn cảm thấy hấp dẫn, mới mẻ, kể cả với những em đã từng tham gia. “Chúng tôi thấy rằng các em vô cùng thích thú khi nghe các cô chú thuyết minh về truyền thống văn hóa các dân tộc và về lịch sử, các em đều chăm chú ghi chép và rất tập trung. Bắt đầu từ những điều nhỏ nhất như từng chuyến đi, những cuộc gặp gỡ với các chú bộ đội, các chú cảnh sát phòng cháy chữa cháy, những người đang dành cả cuộc đời và tuổi thanh xuân của mình để cống hiến và đóng góp cho quê hương”.

Mùa hè năm nay đã khép lại, nhưng với các em thiếu nhi dân tộc thiểu số ở Đắk Lắk, những trải nghiệm văn hóa đã mở ra cơ hội tìm hiểu nhiều hơn về những nét độc đáo, hấp dẫn của các dân tộc. Qua đó bồi đắp thêm ở các em tình yêu với văn hóa, nuôi dưỡng tâm hồn, để kỳ nghỉ hè có thêm nhiều điều lý thú, bổ ích./.