C’moo đâu, hân đhơ plêệng k’tiêc căh liêm crêê năc tu vêy bhrợ zư lêy lâng k’rong bhrợ liêm choom nă bâc bhươn choh tơơm cha p’lêê dưr vaih bâc p’lêê.

Đăn Tết Ất Tỵ 2025, zâp pr’loọng choh pih bhung coh chr’hoong Hoài Ân, tỉnh Bình Định pa zưm zư lêy bhươn chr’noh đoọng têêm ngăn ha bhiệc bơơn bhrợ p’lêê crêê g’luh Tết. Cơnh bêl lơơng, pih bhung coh chr’hoong Hoài Ân bơơn bhrợ tươc lưch c’xêê 9 âm lịch năc căh dzợ vaih, hân đhơ cơnh đêêc bâc c’moo đâu, g’luh Tết nguyên đán, bâc đhị bhươn pih coh đâu dzợ bâc p’lêê vaih.

Pr’loọng đông anoo Trần Đức Trạng, coh vel Phú Ninh, chr’val Ân Nghĩa, chr’hoong Hoài Ân choh 1 hécta pih bhung. G’luh Tết Ất Tỵ 2025, bhươn pih âng pr’loọng đông anoo Trạng vêy k’dâng 60 tơơm pih bhung vaih p’lêê bâc. Xoọc đâu, pih bhung vaih bâc p’lêê. K’noọ đợc, Tết c’moo đâu anoo Trạng pa câl ooy thị trường mơ 2 tấn pih bhung, pa chô mơ 70 ực đồng. Anoo Trần Đức Trạng moon, kiêng vêy pih bhung đoọng bơơn bhrợ g’luh Tết Nguyên đán, tơợp c’xêê 4 dương lịch lêy căt đac, đợc đoọng gooh đhị bhươn pih nâu mơ lâh 20 t’ngay. Xang nặc bón phân lân lâng kali, lêy bhrợ cơnh bhiệc cha groong đoong vaih đoọng pô chặt vaih xang nặc tưới đac ta luôn, mơ tơợp c’xêê 6, pih bhung gluh vaih pô, crêê bêl g’luh Tết Nguyên đán năc vaih p’lêê pih đoọng pa câl: “C’moo đâu acu pa chô kinh nghiệm năc n’căr pih t’viêng liêm lâh. Hân đhơ cơnh đêêc, bêl la lâh pậ p’lêê năc lêy pay tơợ 2 tươc 3 chu. Đợ p’lêê n’đoo căh liêm năc lơi jợ, đợ đhị p’lêê pa zưm mơ 3 - 4 năc lêy căt lơi. Đông zi choh 1 hécta hân đhơ cơnh đêếc vêy mơ 60 t’nơơm đoọng pa câl. MoÓt bêl Tết ha dợ pih cung pa câl vaih zên”.

Prang chr’hoong Hoài Ân vêy k’dâng 450 hécta pih bhung, 550 hécta k’bhông, 75 hécta bơ, 45 hécta sầu riêng lâng bâc k’tiếc choh zâp râu tơơm cha p’lêê lalay cơnh pih ngam, ổi, mãng cầu thái, bhợc. Bâc apêê bhrợ bhươn choh pih bhung, mãng cầu bhrợ đoọng vaih p’lêê crêê bêl Tết. Đhị bhươn âng anoo Lê Phước Quang, coh vel Kim Sơn, chr’val Ân Nghĩa, chr’hoong Hoài Ân vêy k’noọ 100 t’nơơm mãng cầu 5 c’moo vaih bâc p’lêê, đương pa câl bêl Tết. Anoo Lê Phước Quang moon, zâp c’moo, tơơm mãng cầu vaih p’lêê 2 chu, năc bêl m’pâng c’moo lâng đăn Tết. T’ngay bêl lơơng, mãng cầu pa câl mơ 30 r’bhâu đồng đhị mưy ký, ha dợ đợ t’ngay đăn Tết pa câl mơ 50 r’bhâu đồng đhị mưy ký: “G’luh Tết p’lêê na pa câl dal zên lâh, hân đhơ cơnh đêếc, năc bhrợ đoọng vaih bâc p’lêê căh bâc, tu bêl hân noo boo căh choom vaih liêm. Tết bâc đhanuôr câl pay đoọng đợc bhuôih, tu cơnh đêêc tơơm na vêy chr’năp pa câl dal lâh. Tươc đâu năc doó dzợ châc x’mir lêy k’noọ tươc Tết năc muy pêêh pay hơớ”.

Ting Phòng Nông nghiệp lâng pa dưr vêêl bhươl chr’hoong Hoài Ân, coh bêl Tết Nguyên đán, pih bhung n’căr t’viêng lâng k’bhông p’lêê k’tứi năc bơr coh bâc râu p’lêê âng vel đong bơơn pay câl bâc. Phòng Nông nghiệp lâng pa dưr veêl bhươl chr’hoong Hoài Ân âi k’đhơợng xay Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp chr’hoong xay bhrợ zooi đoọng 20 pr’loọng đha nuôr ooy kỹ thuật bhrợ têng pih boong la lay hân noo, zooi tơơm vaih p’lêê crêê bêl Tết. Coh g’luh tơơp choh lêy tr’nơơp, chr’hoong xay bhrợ pih boong la lay hân noo đhị đhăm bhưah 5 hécta lâng zêng bơơn bh’nơơn liêm. Pa bhlâng năc, pih boong la lay hân noo bơơn bhrợ têng ting xa nay VietGAP, bêl pa câl crêê g’luh Tết bơơn bâc ngai kiêng câl lâh pih c’xu. K’dâng, bêl Tết Ất Tỵ, chr’hoong Hoài Ân vêy pa câl k’noọ 40 tấn pih bhung. T’cooh Võ Duy Tín, Trưởng phòng Nông nghiệp lâng pa dưr vêêl bhươl chr’hoong Hoài Ân, tỉnh Bình Định đoọng năl: “Đoọng xay bhrợ boong la lay hân noo cơnh cơnh apêê p’lêê p’coo, đươi dua coh Tết lâng vêy chr’năp dal, l’lăm, ngành chuyên môn choom vêy pa choom đoọng ooy kỹ thuật. Apêê pr’loọng âi looih bhrợ têng. Pa bhlâng năc đhị nang pih âi vêy đanh tơợ 7 tươc 8 c’moo choh. Đha nuoro công âi xay bhrợ lâng đoọng pih boong la lay hân noo, chr’năp năc k’đhơợng ooy bâc hăt công cơnh liêm crêê ting cr’noọ. Acu mâng loom coh bêl Tết n’nâu chr’năp pa câl vêy dal lâh t’piing lâng t’ngay c’xu”./.

NHÀ VƯỜN Ở HOÀI ÂN (BÌNH ĐỊNH) “ÉP CÂY” CHO TRÁI BÁN TẾT

Nhiều chủ vườn ở huyện Hoài Ân, tỉnh Bình Định đang tích cực chăm sóc vườn cây ăn trái để bán dịp Tết Ất Tỵ 2025. Năm nay, mặc dù thời tiết thất thường, nhưng nhờ làm chủ kỹ thuật và tập trung đầu tư, chăm sóc nên nhiều vườn cây ăn trái trĩu quả. 

Gần đến Tết Ất Tỵ 2025, các hộ trồng bưởi ở huyện Hoài Ân, tỉnh Bình Định tập trung chăm sóc vườn cây để đảm bảo cho thu hoạch bưởi trái vụ đúng dịp Tết. Thông thường, bưởi ở huyện Hoài Ân thu hoạch đến hết tháng 9 âm lịch là sạch vườn nhưng vài năm trở lại đây, dịp Tết Nguyên đán, nhiều vườn bưởi ở đây vẫn dày đặc quả.

Gia đình anh Trần Đức Trạng, ở thôn Phú Ninh, xã Ân Nghĩa, huyện Hoài Ân trồng 1 héc ta bưởi da xanh. Dịp Tết Ất Tỵ 2025, vườn bưởi của gia đình anh Trạng có khoảng 60 cây bưởi cho quả trái vụ. Hiện nay, bưởi trái vụ đều trĩu quả. Dự kiến, Tết năm nay anh Trạng bán ra thị trường khoảng 2 tấn bưởi, thu về khoảng 70 triệu đồng. Anh Trần Đức Trạng cho biết, muốn có bưởi thu hoạch đúng dịp Tết Nguyên đán, đầu tháng 4 dương lịch nhà vườn cắt nước, để khô vườn bưởi khoảng hơn 20 ngày. Sau đó bón phân lân và kali, áp dụng kỹ thuật chặn đọt để cây cho hoa rồi tưới nước liên tục, khoảng đầu tháng 6, bưởi sẽ ra bông, đúng dịp Tết Nguyên đán thì có bưởi bán. “Năm nay mình rút kinh nghiệm nên da bưởi xanh hơn. Nhưng khi lúc quá lớn thì mình phải lựa chọn từ 2 đến 3 lần. Những trái bưởi nào bị méo hoặc lệch tâm thì bỏ đi, chùm 3 đến 4 trái thì mình cũng bỏ bớt. Nhà tôi trồng 1 héc ta nhưng mới chỉ có 60 cây vào kinh doanh thôi. Vào vụ Tết mà bưởi đạt thì cũng có kinh tế”.

Toàn huyện Hoài Ân có khoảng 450 héc ta bưởi da xanh, 550 héc ta dừa xiêm, 75 héc ta bơ, 45 ha sầu riêng và nhiều diện tích trồng các loại cây ăn quả khác như cam, ổi, mãng cầu thái, chôm chôm. Nhiều nhà vườn trồng bưởi, mãng cầu "ép cây" cho quả trái vụ để bán dịp Tết. Tại vườn cây ăn trái của anh Lê Phước Quang, ở thôn Kim Sơn, xã Ân Nghĩa, huyện Hoài Ân có gần 100 cây mãng cầu 5 năm tuổi đầy trái, chờ bán dịp Tết. Anh Lê Phước Quang cho biết, mỗi năm, cây mãng cầu cho quả 2 vụ, đó là vào giữa năm  và vụ Tết. Ngày thường, mãng cầu có giá 30 ngàn đồng/kg, những ngày gần Tết, mãng cầu sẽ bán được giá 50 ngàn đồng/kg: “Dịp Tết thì trái na có giá đắt hơn nhưng mình cho ra trái khó hơn do vào mùa mưa không thụ phấn được. Tết đa số bà con mua về để làm mâm cúng nên cây na có giá hơn. Đến giờ này thì không cần chăm sóc nữa đến gần Tết thu hoạch thôi”.

Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Hoài Ân, trong dịp Tết Nguyên đán, bưởi da xanh và dừa xiêm là hai trong số những loại trái cây ở địa phương được tiêu thụ nhiều. Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Hoài Ân đã chỉ đạo Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp huyện triển khai hỗ trợ 20 hộ dân về kỹ thuật xử lý bưởi trái vụ, giúp cây ra quả đúng dịp Tết. Trong vụ thử nghiệm đầu tiên, huyện triển khai xử lý bưởi trái vụ trên diện tích 5 héc ta và tất cả đều đạt kết quả rất tốt. Đặc biệt, bưởi trái vụ được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, khi ra thị trường dịp Tết được người tiêu dùng ưa chuộng hơn bưởi thông thường. Dự kiến, dịp Tết Ất Tỵ, huyện Hoài Ân sẽ bán ra thị trường trong và ngoài tỉnh gần 40 tấn bưởi. Ông Võ Duy Tín, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Hoài Ân, tỉnh Bình Định cho biết: “Để xử lý trái vụ đối với các loại trái cây, tiêu thụ trong dịp Tết và có giá trị và có nguồn thu nhập, trước hết ngành chuyên môn phải có hướng dẫn về kỹ thuật. Các hộ có kinh nghiệm sản xuất lâu năm. Đặc biệt là trên vườn bưởi đã có thời gian từ 7 đến 8 năm trồng. Bà con cũng đã xử lý và làm bưởi trái vụ, cơ bản đảm bảo về số lượng cũng như chất lượng theo mong muốn. Tôi tin tưởng là trong dịp Tết này giá cả sẽ là cao hơn so với giá bình thường”./.