Chính quyền vêêl đông lươt đh’rưah zooi đoọng zên choh bhrợ, bhiệc lêy choh zư ha cơnh, zooi đoọng đhanuôr bhrợ t’bhưah bh’rợ bhrợ cha

T’cooh Alăng Mai, acoon coh Cơ Tu, coh vêêl Pà Dá, chr’val Bến Giằng năc manưih tr’nơợp đơơng m’ma sầu riêng chô choh đhị vêêl đông. Hân choh bhrợ c’moo đâu, bhươn sầu riêng lâh 2.000 t’nơơm âng t’cooh Mai vêy bơơn bhrợ g’luh tr’nơợp, bh’nơơn pa chô lâh 30 tấn. Bh’nơơn bơơn bhrợ, zên pa câl têêm ngăn năc đợ mơ zên pa chô đăh bhươn sầu riêng âng t’cooh Alăng Mai bơơn mơ 1,5 tỷ đồng. T’cooh Alăng Mai bhrợ đoọng bhiệc bhrợ ha k’zệt apêê pa bhrợ đhị vêêl đông, lâng mơ 250 r’bhâu đồng mưy cha nặc ooy mưy t’ngay:

“Tơơm sầu riêng choom ma mung đhị k’tiêc da ding chr’val Bến Giằng, thành phố Đà Nẵng. Sầu riêng năc tơơm cha p’lêê pa câl dal zên, tơơm ơy pậ năc bh’nơơn pa chô cung bâc. Rơơm kiêng bêl bhrợ liêm choom đoọng clan bhưah, ting tr’pac đh’rưah lâng bâc ngai. Rơơm kiêng thành phố Đà Nẵng vêy đợ c’lâng xa nay, chính sách zooi đoọng zên, m’ma, bhiệc choh bhrợ, hệ thống tưới zooi đhanuôr pa dưr tơơm sầu riêng. Tơơm sầu riêng căh nặc mưy tơơm chr’noh t’bil ha ul đha rưt, năc dzợ t’nơơm bhrợ k’van ha đhanuôr zr’lụ da ding k’coong thành phố Đà Nẵng”.

T’cooh Châu Ngọc Vĩnh, Chủ tịch UBND chr’val kcoong ch’ngai Bến Giằng đoọng năl: Tơợ râu liêm choom âng bhiệc choh sầu riêng pr’loọng đông t’cooh Alăng Mai năc vêy bhrợ t’bhưah đhị vêêl đông, lêy chô bơơn bhrợ bâc lâng pa dưr pr’ăt tr’mung đhanuôr, bhrợ c’lâng pa dưr pa xơc nông nghiệp t’viêng liêm nhâm mâng đoọng ha chr’val:

“K’noọ tươc đâu chr’val Bến Giằng vêy lêy cha mêêt cớ zâp bh’rợ bhrợ cha, năl ghit đợ râu bh’rợ liêm choom lêy k’rong bhrợ đoọng ha đhanuôr, pa dưr pa xơc lâng bhrợ t’bhưah. Lươt đh’ruah lâng zâp tổ chức vặ zên cơnh Ngân hàng Nông nghiệp lâng pa dưr pa xơc vêêl bhươl, Ngân hàng Chính sách xã hội zooi đoọng zên vặ, ha dợ nhà nước zooi đoọng m’bứi m’ma”.

Đhị chr’val k’coong ch’ngai Đông Giang, chr’val Sông Vàng vêy bâc pr’loọng đhanuôr Cơ Tu ơy choh sầu riêng. Pr’loọng đông amoó Trêl Thị Hinh bâc c’moo đâu ăt ma mung mưy năl bhrợ ha rêê, năc zâp đoọng cha zâp t’ngay. C’moo 2018, xang bêl châc lêy năl đăh choh tơơm sầu riêng âng đhanuôr coh tỉnh Gia Lai, diịc điêl pr’căn Trêl Thị Hinh ơy vặ zên k’rong choh k’noọ 300 tơơm sầu riêng. Ting cơnh pr’căn Hinh, sầu riêng ha dang vêy bơơn bhrợ bâc năc vêy pa chô zên mơ 300 ực đồng. Tin cơnh pr’căn Hinh, sầu riêng ha dang  ơy vaih p’lêê năc vêy pa chô zên mơ 300 ực đồng. Tước đâu, căh mưy dưr zi lâh đha rưt, pr’loọng đong amoó Hinh ơy vaih năc mưy pr’loọng bhrợ cha zăng k’ban đhị vêêl đông:

“Coh zr’lụ Đông Giang liêm choom choh tơơm sầu riêng, tơơm gluh vaih bâc ba câl vaih zên. Choh tơơm sầu riêng liêm choo, ha dang vaih bâc p’lêê zâp c’moo vêy pa chô mơ 300 ực, pr’ăt tr’mung pr’loọng đông liêm choom lâh. Choh sầu riêng zên bơơn bhrợ bâc lâh mơ zâp râu tơơm chr’noh lơơng. 1 ký sầu riêng pa câl mơ 80 r’bhâu đồng tươc 90 r’bhâu đồng, vêy p’lêê ga măc clơợng bhrợ 5 ký”.

Đhị zâp chr’val da ding k’coong thành phố Đà Nẵng, k’ha riêng pr’loọng đhanuôr ơy grơơ nhool tr’xăl tơợ tơơm keo đoọng choh sầu riêng. Căh mưy âng đơơng bh’nơơn liêm chr’năp, bhiệc bhrợ nâu dzợ chrooi pa xoọng zư lêy k’tiêc, zư lêy môi trường. Zap râu tơơm chr’noh cơnh sầu riêng, pih bhung ơy vaih đơ bh’nơơn pr’đươi bha lâng, chrooi pa xoọng pa xiêr đha rưt, pa dưr dal pr’ăt tr’mung đhị zr’lụ da ding k’coong. Zâp ngành chức năng thành phố Đà Nẵng lươt đhrưah zooi đoọng zên vặ, m’ma chr’noh, p’têêt pa zưm lâng zâp đơn vị pa câl bh’nơơn pr’đươi, p’căh thương hiệu zooi đoọng đhanuôr k’rêệm loom choh bhrợ t’bhưah lâh mơ. Pr’căn Vũ Thị Bích Hậu, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp lâng Môi trường thành phố Đà Nẵng đoọng năl:

“Xang bêl pa zưm Đà Nẵng vêy bâc chr’val da ding k’coong. Azi xoọc bhrợ bhiệc lâng zâp vêêl đông lêy cha mêêt cớ đợ chính sách âng tỉnh Quảng Nam ty ơt pa gluh đoọng bhrợ pa dưr chính sách t’mêê zooi đoọng xa nay bh’rợ pa dưr vêêl bhươl t’mêê cung cơnh bhiệc pa xiêr đha rưt nhâm mâng, zooi đhanuôr t’bil ha ul pa xiêr đha rưt, vêy bhiệc bhrợ, zên pa chô bâc lâh. Ngành chức năng zooi đoọng m’ma chr’noh, phân bón bhrợ ha cơnh đoọng đợ bh’rợ nâu bơơn bhrợ liêm choom. Azi k’đuơi moon cán bộ khuyến nông xiêr đh’rưah lâng đhanuôr bhrợ pa dưr bh’rợ têêm ngăn liêm crêê cơnh choh bhrợ, liêm choom bhlâng”./.

TRỒNG SẦU RIÊNG HƯỚNG ĐI MỚI CHO NGƯỜI DÂN MIỀN NÚI ĐÀ NẴNG

Nhiều hộ đồng bào Cơ Tu ở các xã miền núi thành phố Đà Nẵng đang mạnh dạn chuyển đổi từ trồng keo sang trồng sầu riêng, bước đầu cho hiệu quả kinh tế khá. Chính quyền địa phương đồng hành hỗ trợ vốn, kỹ thuật giúp bà con mở rộng quy mô sản xuất

Ông Alăng Mai, dân tộc Cơ Tu, ở thôn Pà Dá, xã Bến Giằng là người đầu tiên đưa giống cây sầu riêng về trồng tại địa phương. Vụ mùa năm nay, vườn sầu riêng hơn 2.000 cây của ông Mai cho thu hoạch lứa đầu tiên, sản lượng trên 30 tấn. Thương lái đến tận vườn mua với giá từ 60.000 đồng đến 70.000 đồng/kg. Năng suất đạt, giá cả ổn định nên thu nhập từ vườn sầu riêng của ông A Lăng Mai đạt 1,5 tỷ đồng. Ông A Lăng Mai tạo việc làm cho hàng chục lao động tại địa phương, với mức thu nhập 250.000 đồng người/ ngày.

 “Cây sầu riêng sống được ở mảnh đất miền núi xã Bến Giằng, thành phố Đà Nẵng. Sầu riêng là cây ăn quả có giá trị kinh tế cao, cây càng lớn cho năng suất sản lượng càng nhiều. Mình mong muốn khi làm thành công để lan tỏa, chia sẻ cho nhiều người. Mong muốn thành phố Đà Nẵng có những chủ trương, chính sách hỗ trợ vốn, giống, kỹ thuật, hệ thống tười tiêu giúp người dân phát triển cây sầu riêng. Cây sầu riêng không phải là cây xóa đói giảm nghèo mà khẳng định là cây sẽ làm giàu cho người dân vùng núi dân tộc thiểu số thành phố Đà Nẵng”.

Ông Châu Ngọc Vĩnh, Chủ tịch UBND xã miền núi Bến Giằng cho biết: Từ thành công mô hình trồng sầu riêng của gia đình ông A Lăng Mai sẽ được nhân rộng ở địa phương, hướng đến tạo thu nhập và cải thiện đời sống nhân dân, mở ra hướng phát triển nông nghiệp xanh bền vững cho xã. 

“Sắp đến xã Bến Giằng sẽ rà soát lại các mô hình phát triển kinh tế, nắm lại những mô hình nào có hiệu quả định hướng đầu tư cho người dân và cộng động, phát triển và nhân rộng. Đồng hành với các tổ chức tín dụng như Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát triển nông thôn, Ngân hàng Chính sách xã hội hỗ trợ vốn vay, còn nhà nước chỉ hỗ trợ một phần cây con giống”.

Tại xã miền núi Đông Giang, xã Sông Vàng có nhiều hộ đồng bào Cơ Tu đã phát triển cây sầu riêng. Gia đình bà Trêl Thị Hinh mấy năm trước chỉ sống dựa vào nương rẫy, nên chỉ đủ ăn qua ngày. Năm 2018, sau khi tìm hiểu về trồng cây sầu riêng của người dân ở tỉnh Gia Lai, vợ chồng bà Trêl Thị Hinh đã vay vốn đầu tư trồng gần 300 cây sầu riêng. Theo bà Hinh, sầu riêng nếu được mùa cho thu nhập khoảng 300 triệu đồng. Đến nay, không chỉ thoát nghèo, gia đình bà Hinh đã là hộ khá giả tại địa phương.

“Ở vùng Đông Giang hợp trồng cây sầu riêng, cây ra trái nhiều bán có tiền. Trồng cây sầu riêng có hiệu quả, nếu trái nhiều mỗi năm thu nhập khoảng 300 trăm triệu đồng, kinh tế gia đình khá giả. Trồng sầu riêng kinh tế cao hơn so với các loại cây khác. 1kg sầu riêng bán 80.000 đồng đến 90.000 đồng, có trái to khoảng 5 kg”.

Tại các xã miền núi thành phố Đà Nẵng, hàng trăm hộ dân đã mạnh dạn chuyển đổi từ cây keo sang trồng cây sầu riêng. Không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, việc làm này còn góp phần bảo vệ đất, giữ gìn môi trường. Các loại cây trồng như sầu riêng, bưởi da xanh đã trở thành sản phẩm chủ lực, góp phần giảm nghèo, nâng cao đời sống tại vùng miền núi. Các ngành chức năng thành phố Đà Nẵng đồng hành hỗ trợ vốn vay ưu đãi, giống cây trồng, kết nối với các đơn vị tiêu thụ sản phẩm, quảng bá thương hiệu giúp nông dân yên tâm mở rộng quy mô sản xuất. Bà Vũ Thị Bích Hậu, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố Đà Nẵng cho biết:

“Sau khi sáp nhập Đà Nẵng có rất nhiều xã miền núi. Chúng tôi đang làm việc với các địa phương rà soát lại chính sách mà tỉnh Quảng Nam cũ đã ban hành để xây dựng chính sách mới hỗ trợ trong Chương trình nông thôn mới cũng như việc giảm nghèo bền vững, giúp bà con xóa đói giảm nghèo, có công ăn việc làm, thu nhập nhiều hơn. Ngành chức năng hỗ trợ giống cây trồng, phân bón làm sao những mô hình đó mang lại hiệu quả. Chúng tôi yêu cầu cán bộ khuyến nông đứng điểm, xuống tận nơi cùng bà con xây dựng mô hình đảm bảo đúng kỹ thuật và có hiệu quả nhất định”./.