Zập t’ngay lâng anoo Trần Hữu Vinh năc trơ vâng lâng bh’rợ băn par a’chym a’riêu, pa choom a’chym tr’chooh đoọng ting pâh bh’rợ a’chym tr’thi xul. Anoo Trần Hữu Vinh xay truih, bêl ahay anoo bhrợ kỹ sư xây dựng vêy 3 c’moo lướt pa bhrợ coh Thành phố Hồ Chí Minh. C’moo 2018, anoo lơi bh’rợ coh thành phố chô ooy vel đong bhrợ cha. Coh cr’chăl lướt pa bhrợ coh ch’ngai đăn, anoo lêy bh’rợ băn a’chym ariêu năc liêm choom lâh mơ, choom ta bơơn zên bấc lâh mơ. Chr’năp bhlâng, m’ma a’chym a’riêu vêy bấc ngai moon băn a’chym a’riêu năc a’chym xul pr’hay pa bhlâng coh pazêng râu a’chym. Anoo Vinh prá xay, coh tr’nơớp a’noo đươi 600 ức đồng câl 20 p’nong a’chym a’riêu m’ma cơnh lơơng, bấc bhlâng năc a’chym bhoóc căh cậ rơớc băn coh pr’loọng đong. Cr’noọ kiêng lâng ta mooh kinh nghiệm tơợ manuyh băn l’lăm, a’chym a’riêu bhoóc âng anoo mamông k’rơ. T’đui ooy p’nong a’chym a’riêu công cơnh râu ta béch bêl thi đấu, cơnh Bạch tạng, Xám nhạt, Vàng, Xám trắng… năc chr’năp muy p’nong tơợ 5 - 7 ức đồng, vêy cơnh cậ vêy a’chym a’riêu ta béch vêy chr’nắp tước k’ha riêng ức đồng. Tước nâu cơy, anoo ơy đoọng ma coon, t’bấc tước lâh 600 p’nong a’chym a’riêu bấc cơnh pr’họm, coh đêêc vêy 120 p’nong a’riêu m’ma. Xoọc đâu, anoo bhrợ c’rol băn t’tứi coh đhăm k’tiếc bhưah 2 r’bhâu mét vuông k’tiếc âng pr’loọng đong. Ting cơnh anoo Trần Hữu Vinh, bh’rợ băn a’chym năc k’đhap bhlâng: “Tr’nơớp năc tu acu kiêng băn par a’chym, coh t’tun n’nâu bơơn ting băn a’chym a’riêu năc acu lêy crêê cơnh cr’noọ cr’niêng đay. Lâh n’năc, acu bơơn lêy ooy bh’rợ ta bơơn zên, liêm choom ooy kinh tế công bấc lâh mơ, nhâm mâng, tu cơnh đêêc năc acu tơớp bhrợ cha tơợ bh’rợ băn a’chym a’riêu n’nâu. Râu bha lâng đoọng choom băn a’chym n’nâu tr’nơớp năc bh’rợ lêy pay m’ma, lêy pay đợ m’ma la liêm. Ting n’năc năc vêy bh’rợ pa choom âng apêê ơy băn l’lăm, xang n’năc bêl băn năc vêy bấc cơnh bh’rợ u vaih tơợ đêếc năc vêy kinh nghiệm đoọng pa liêm râu zr’năh k’đhap bêl ng’băn”.

Lâh bh’rợ băn a’chym a’riêu, anoo Trần Hữu Vinh năc ta luôn pa choom đợ a’chym a’riêu ta béch đoọng lướt tr’thi coh tỉnh lâng ooy tỉnh n’lơơng. Tước nâu cơy, anoo bơơn k’zệt ch’ner Nhất, Nhì coh pazêng g’luh tr’thi a’chym a’riêu xul pr’hay lâng ting t’ngay pa dưr râu chr’năp pr’hay lâng râu liêm choom âng bh’rợ tr’nêng âng đay. Tơợ đêêc, đhơ nớc âng zr’lụ băn a’chym a’riêu âng pr’loọng đong anoo ting t’ngay vêy bấc ngai n’năl. Zập c’moo, anoo pa câl tơợ 250 - 300 p’nong a’chym a’riêu vêy pr’họm la lay cơnh đoọng ha đhanuôr coh ch’ngai đăn băn lâng thi đấu, đợ zên bơơn pay pa chô tước k’tỷ đồng.

Prá xay ooy kinh nghiệm lâng kỹ thuật băn, anoo Trần Hữu Vinh prá xay, băn a’chym a’riêu thương phẩm doọ đươi bhưah k’tiếc năc muy t’bhlâng băn, băn pa liêm, n’năl cơnh kỹ thuật băn par. Chr’năp bhlâng, manuyh băn năc n’năl pr’ắt, râu n’looih âng a’chym n’nâu. Ooy bh’năn, lâh đợ bh’năn công nghiệp đoọng ha a’chym n’nâu năc choom đoọng cha p’xoọng p’lêê p’coo, cơnh prí, xoài, pazêng râu a’mít, a rịch… C’rol băn năc ng’đớc đhị ch’ngaách l’thai, zập tr’ang. Coh c’rol vêy ng’đớc cr’độ bh’năn, cr’độ đác đoọng a’chym buôn họm lâng t’boọ muy bơr bêệ n’jeh n’gươy đoọng a’chym boọ. Lâng a’chym a’riêu ma coon, manuyh băn năc xây bhrợ c’rol lâng gạch, bhrợ đợ c’rol ga măc tơợ 3m2 dal 4m; bhrợ đợ đong a’chym, tơơm n’loong âng đay bhrợ lâng vêy camera đoọng lêy a’chym cheh k’ro lâng cheh vaih acoon. K’dâng 07 c’xêê năc achim vêy pr’họm cơnh lơơng n’nâu năc tơớp léch. M’bứi bhlâng zập c’moo năc tơợ tơợ 5-10 ruuh (t’đui ooy đhr’năng băn par); zập c’moo a’chym conh căn cheh tơợ 2 -3 cr’liêng, vêy đoo cheh tước 4 cr’liêng. Ting cơnh anoo Vinh, a’chym a’riêu vêy pr’họm la lay vêy bấc râu liêm choom lâh mơ a’riêu cơnh c’xu, cơnh a chăc liêm, pr’họm âng xóc công la lay, xul pr’hay lâh mơ. Xoọc đâu, thị trường câl a’chym a’riêu vêy bấc pa bhlâng manuyh câl lâng k’rong đh’rưah lâng pazêng đhi noo băn a’chym bhrợ t’bhưah c’rol băn, doọ k’pân căh ngai câl, tu cơnh đêêc coh ha y năc bhrợ t’bhưah zr’lụ băn lâng k’rong đh’rưah lâng apêê đhi noo băn a’chym đoọng bhrợ t’vaih t’bấc trại băn, zr’lụ n’lơơng băn, đoọng p’xoọng râu bơơn pay pa chô: “Xoọc đâu lâh bh’băn a’chym coh đong năc acu công pa câl mma đoọng ha pazêng pr’loọng đong vêy cr’noọ kiêng câl băn coh zr’lụ Miền Tây lâng prang k’tiếc k’ruung, zooi apêê đhi noo băn, lêy pay m’ma lâng đơơng pa câl coh ha y. Ooy bh’rợ coh y chroo năc acu p’luih Câu lạch băn a’chym cảnh đoọng bhrợ t’vaih zr’lụ đhi noo tr’lum lâng prá xay kinh nghiệm băn par a’chym n’nâu”.

Zr’lụ băn a’chym a’riêu vêy bấc cơnh pr’họm âng anoo Trần Hữu Vinh coh chr’val Tam Hiệp, chr’hoong Châu Thành, tỉnh Tiên Giang năc bh’rợ t’mêê, cha chrih lâng ga măc pa bhlâng coh zr’lụ clung k’ruung Cửu Long chô đơơng râu liêm choom ooy kinh tế bấc pa bhlâng. Ting n’năc bhrợ t’vaih bấc cơnh bh’rợ tr’nêng nông nghiệp coh tỉnh Tiền Giang, xay bhrợ đoọng ha bh’rợ cha ơh t’mêê, pa dưr ooy pr’ắt tr’mông âng đhanuôr./.

THANH NIÊN TIỀN GIANG KHỞI NGHIỆP LÀM GIÀU TỪ NUÔI CHIM CHÀO MÀO

Nuôi chim cảnh giúp một thanh niên khởi nghiệp thành công, vươn lên làm giàu, đó là trường hợp của anh Trần Hữu Vinh (31 tuổi), ở ấp 5, xã Tam Hiệp, huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang. Từ việc nhân nuôi giống chim chào mào đột biến (giống lai) đã giúp chàng trai trẻ này có thu nhập tiền tỷ.

Mỗi ngày của anh Trần Hữu Vinh trải qua khá bận rộn với công việc chăm sóc trại chim chào mào, huấn luyện cho chim kỹ năng thi đấu để tham gia các cuộc thi xa gần. Anh Trần Hữu Vinh chia sẻ, trước đây anh làm kỹ sư xây dựng có 3 năm đi làm tại Thành phố Hồ Chí Minh. Năm 2018, anh quyết định bỏ đô thành về quê khởi nghiệp. Trong thời gian đi làm đây đó, anh thấy mô hình nuôi chim chào mào đột biến rất độc đáo, quý hiếm, có triển vọng để kiếm tiền. Đặc biệt, giống chim chào mào được nhiều người chơi chim xem là “vua” trong các loài chim. Anh Vinh cho biết, ban đầu anh đầu tư hơn 600 triệu đồng mua 20 cặp chim chào mào đột biến giống, chủ yếu chim có lông màu trắng hoặc vàng nhạt để nuôi tại gia đình. Nhờ đam mê và học hỏi kinh nghiệm từ những người nuôi trước, đàn chào mào đột biến của anh phát triển tốt. Tùy vào loại chào mào cũng như kỹ năng thi đấu, như Bạch tạng, Xám nhạt, Vàng, Xám trắng... mà giá mỗi con từ 5-7 triệu đồng, thậm chí có con chào mào đấu giỏi giá đến vài trăm triệu đồng. Đến nay, anh đã cho sinh sản, nhân rộng ra  hơn 600 con chào mào đột biến các loại, trong đó có 120 cặp chào mào bố mẹ. Hiện, anh xây các chuồng nuôi mi ni xung quanh diện tích 2.000 mét vuông đất của gia đình. Theo anh Trần Hữu Vinh, nghề chơi và nuôi chim rất công phu: “Trước tiên vì tôi đam mê sinh vật cảnh, sau này được tiếp cận chim chào mào thấy đúng sở thích của mình. Ngoài ra, mình thấy lợi nhuận, hiệu quả kinh tế mà chim mang lại cũng cao, ổn định nữa, nên tôi quyết định khởi nghiệp từ con chin chào mào. Yếu tố để nuôi chim chào mào thành công thì trước tiên mình phải chọn giống, chọn những con giống chất lượng. Đi kèm với đó là có sự hướng dẫn của anh em đi trước, rồi qua quá trình chăn nuôi, mình trải nghiệm sẽ có những kinh nghiệm để xử lý những vấn đế xảy ra trong quá trình nuôi”.

Ngoài nuôi chim chào mào đột biến, anh Trần Hữu Vinh còn thường xuyên “huấn luyện” các cặp đôi chào mào giỏi để đi thi đấu trong và ngoài tỉnh. Đến nay, anh sở hữu hàng chục giải thưởng Nhất, Nhì tại các cuộc thi đấu chim chào mào và từng bước xây dựng được thương hiệu, nâng cao giá trị, đẳng cấp đối với mô hình của bản thân. Từ đó, thương hiệu trại chim chào mào của gia đình anh ngày càng nổi tiếng. Mỗi năm, anh bán ra từ 250-300 cá thể chim chào mào đột biến để người dân xa gần nuôi và thi đấu, thu lợi nhiều tỉ đồng.

Chia sẻ về kinh nghiệm và kỹ thuật nuôi, anh Trần Hữu Vinh cho biết, nuôi chim chào mào thương phẩm không cần diện tích lớn mà đòi hỏi người nuôi phải đam mê, ân cần, tỉ mỉ, nắm vững kỹ thuật chăn nuôi. Đặc biệt, người nuôi phải nắm vững đặc tính, thói quen, sở thích của loại chim này.  Về thức ăn, ngoài thức ăn công nghiệp riêng cho loài chim này cần bổ sung các loại trái cây, như chuối, xoài, các loại côn trùng, sâu bọ... Chuồng nuôi chim phải đặt nơi thoáng mát, đủ sáng. Trong chuồng phải có khay thức ăn, chậu nước cho chim tắm thường xuyên và bắc vài que ngang, dọc để cho chim đậu. Đối với chim chào mào sinh sản, người nuôi cần xây chuồng gạch, xây thành các ô diện tích 3m2 cao 4m; bố trí cả tổ chim, cây xanh nhân tạo và có camera theo dõi quá trình sinh sản của chim. Khoảng 07 tháng thì chim chào mào đột biến nuôi bắt đầu sinh sản. Bình quân mỗi năm cặp chim đẻ từ 5-10 lứa (tùy vào điều kiện chăm sóc, nuôi nhốt); mỗi lứa đẻ từ 2-3 trứng, cá biệt có nhiều trường hợp đẻ 4 trứng. Theo anh Vinh, chim chào mào đột biến nuôi có nhiều ưu điểm hơn chào mào tự nhiên, như có hình thể đẹp, màu lông lạ, giọng hót hay.  Hiện nay, thị trường chim chào mào đột biến đang rất sôi động, không sợ ế hàng, nên sắp tới anh mở rộng quy mô nuôi và liên kết với anh em trong giới mở thêm nhiều trại, chi nhánh nuôi, để có thêm thu nhập: “Hiện tại, ngoài phát triển đàn chim tại trại thì tôi cũng có cung cấp con giống cho các hộ có nhu cầu phát triển chăn nuôi khu vực Miền Tây và cả nước, hỗ trợ cho anh em nuôi, chọn con giống và xuất bán sau này. Về sân chơi sắp tới tôi sẽ khai trương câu lạc bộ chim cảnh để làm nơi anh em tới giao lưu và chia sẻ kinh nghiệm ở lĩnh vực chim cảnh này”.

Trại chăn nuôi chim chào mào đột biến của anh Trần Hữu Vinh ở xã Tam Hiệp, huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang là mô hình  mới “độc, lạ” và có quy mô lớn ở vùng đồng bằng sông Cửu Long mang lại hiệu quả kinh tế cao. Đồng thời góp phần làm đa dạng các mô hình sản xuất nông nghiệp ở tỉnh Tiền Giang, phục vụ nhu cầu vui chơi, giải trí nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của con người./.