Bh’rợ n’nâu năc căh muy pa dưr nhâm mâng rau bơơn pay pa chô ting n’năc năc dzợ bhrợ t’vaih bh’rợ tr’nêng t’mêê coh bh’rợ pa dưr kinh tế, ting xay bhrợ ooy xa nay bh’rợ pa xiêr đharựt nhâm mâng coh zr’lụ da ding k’coong.

Ăt n’đăh mặt t’ngay lơớp âng thành phố Huế, chr’val A Lưới 3 (vêy ta bhrợ t’vaih tơợ bh’rợ pazum 4 chr’val Hồng Thượng, Sơn Thuỷ, Hồng Thái lâng chr’val Phú Vinh, chr’hoong A Lưới ty) xoọc đâu năc muy coh pazêng vel đong xay bhrợ k’rơ bh’rợ băn axiu coh rôh đhị cr’loọng aboc đác thủy điện A Lưới. Lâng đợ ga măc âng cruung đác lâh 154km2 lâng aboc đác ga măc bhưah, chr’val A Lưới 3 vêy pr’đơợ liêm buôn bhlâng đoọng bhrợ bh’rợ băn axiu n’nâu.

Pr’loọng đong anoo Hồ Văn Khiếp, coh cr’noon Tu Vây, chr’val A Lưới 3 năc tơơp băn axiu coh rôh tơợ c’moo 2023, lâng đợ rôh băn coh tr’nơơp năc lâh 350 p’nong axiu trắm. Năc tu pay đươi pazêng rau bhơi xấc tơợ crâng k’coong bhrợ bh’năn ha xiu năc zên câl bh’năn axiu công doọ lâh bấc. Anoo Khiếp xay truih: Axiu trắm ng’băn k’dâng muy c’moo năc choom đơơng pa câl. Ruuh băn coh tr’nơơp căh lâh bơơn bấc  zên, mơ lâh 20 ức đồng xang bêl pac lơi zên đươi dua bêl băn, năc coh ruuh g’luh bơr n’nâu năc z’zăng vêy bâc rau liêm choom. Pa châng lâng bh’rợ băn atứch, a ọc, băc axiu trắm doọ lâh bil bâc zên prặ. Đác coh a boc đác thuỷ điện A Lưới doọ buôn nha nhự năc axiu trăm doọ crêê pr’luh, nâu đoo năc rau liêm buôn đoọng axiu đơơh u pậ. Đoọng nhâm mâng axiu vêy zập bh’năn, anoo dzợ đươi k’tiêc âng pr’loọng đong năc choh p’xoọng bhơi, doọ lâh đươi bh’năn công nghiệp.

Ting cơnh anoo Khiếp, cr’noon Tu Vây vêy 6 pr’loọng đong đhanuôr ting pâh băn axiu coh rôh, lâng lâh 11 bêệ rôh băn, zập rôh bhưah tơợ 24 tước 25m2. Đợ zên ng’đươi coh tr’nơơp tơơp bhrợ muy rôh k’dâng tơợ 12 tước 14 ức đồng. Bơơn rau zooi đoọng âng chính quyền vel đong ooy chính sách zên vặ t’đui đoọng lâng bh’rợ băn, bâc đhanuôr coh vel đong ơy t’bhlâng k’rong bhrợ, bhrợ t’bhưah rôh băn axiu.

Anoo Hồ Văn Khiếp prá xay: “Vêy p’xoọng vặ năc bhrợ cớ, acu ơy bhrợ p’xoọng rôh băn. Băn axiu coh rôh hân đhơ đơp k’đhap xr’ngat năc vêy bâc apêê câl, pa bhlâng năc coh cr’chăl Tết câl đươi bâc lâh mơ. Nâu đoo năc la lua bh’rợ liêm choom đoọng pa liêm pa crêê pr’ắt tr’mông”.

Căh muy pr’loọng anoo Khiếp, pr’loọng đong amoó Hồ Thị Lè coh cr’noon A Đâng, chr’val A Lưới 3 công năc muy coh pazêng pr’loọng đong l’lăm băn axiu coh rôh đhị a’bóc thuỷ điện A Lưới tơợ c’moo 2018. Tơợ 2 bêệ rôh coh tr’nơơp, tươc nâu cơy pr’loọng đong amoó vêy tước 11 rôh lâng pazêng rau axiu ta băn cơnh: trắm, tre, rô phi, lăng lâng diêu hồng. Zập c’moo, xang bêl pác ơi zên đươi bêl băn, pr’loọng đong amoó Lè pay pa chô lâh 50 ức đồng, pa liêm p’xoọng rau bơơn pay pa chô ha pr’loọng đong. Amoó Hồ Thị Lè prá: “Coh tr’nơơp tơơp băn pr’loọng đong zi vặ 60 ức đồng tơợ Ngân hàng Chính sách Xã hội đhị chr’hoong A Lưới đoọng bhrợ rôh băn axiu, câl m’ma axiu trắm, tơợ zên pa câl axiu trắm coh zập c’moo pr’loọng đong zi bhrợ p’xoọng rôh t’mêê đoọng băn axiu rau loơng. Tơợ bêl bhrợ bh’rợ băn axiu coh rôh pr’loọng đong zi vêy p’xoọng thu nhập, zooi pr’ăt tr’mông âng pr’loọng đong zi liêm buôn lâh mơ. Coh cr’chăl ha y axiu băn t’bâc axiu coh rôh.”

Chr’val A Lưới 3, vêy 20 cr’noon lâng lâh 8.900 cha năc manuyh, coh đêêc đhanuôr acoon coh pay lâh 50%. Prang chr’val vêy 192 pr’loọng đong đharựt lâng 166 pr’loọng đong đăn đharựt. Coh xa nay bh’rợ chr’năp pa dưr kinh tế - xã hội cr’chăl tơợ nâu cơy tước ooy c’moo 2030, vel đong xay moon cr’noọ xa nay băn axiu coh rôh năc muy coh pazêng xa nay bh’rợ bha lâng, pa têệt lâng Xa nay bh’rợ bhrợ pa dưr bhươl cr’noon t’mêê lâng pa xiêr đharựt nhâm mâng. T’cooh Lê Anh Chiến, Phó Chủ tịch UBND chr’val A Lưới 3 prá: “Xoọc đâu coh chr’val vêy đợ bh’rợ ch’choh b’băn bâc cơnh cơnh băn c’roóc, a ọc, zr’lụ b’băn ch’choh âng pr’loọng đong, zr’lụ b’băn ch’choh ga măc… lâng bh’rợ băn axiu coh rôh năc ơy p’căh rau liêm choom. Chr’val t’bhlâng bhrợ k’rơ bh’rợ pa choom kỹ thuật, zooi zên vặ, bhrợ đoọng đhanuôr lướt lêy, pa chô kinh nghiệm đoọng bhrợ t’bhưah bh’rợ n’nâu. Cr’noọ năc pa dưr rau bơơn pay pa chô đoọng ha đhanuôr tươc lâh 75 ức đồng muy cha năc coh muy c’moo coh c’moo 2030”.

Bh’rợ băn axiu coh rôh đhị cr’loọng abóc thuỷ điện A Lưới, căh muy ng’đươi crêê cơnh rau liêm choom ting n’năc pa dưr rau chr’năp ooy kinh tế bấc bhlâng, zooi bâc pr’loọng đong đhanuôr bơơn z’lâh đharựt. Lâng c’lâng bh’rợ ghít liêm, rau zooi đoọng tơợ chính quyền lâng cr’noọ xa nay t’bhlâng âng đhanuôr, bh’rợ n’nâu xoọc bhrợ t’vaih rau liêm choom đoọng ha rau tr’xăl nhâm mâng coh pazêng chr’val da ding k’coong âng thành phố Huế./.

HIỆU QUẢ MÔ HÌNH NUÔI CÁ LỒNG TRÊN LÒNG HỒ THỦY ĐIỆN A LƯỚI

Tận dụng lợi thế mặt nước rộng lớn tại lòng hồ thủy điện A Lưới, người dân các xã miền núi thành phố Huế đã đầu tư phát triển mô hình nuôi cá lồng. Mô hình này không chỉ mang lại thu nhập ổn định cho bà con mà còn mở ra hướng đi mới trong phát triển kinh tế, góp phần vào công cuộc giảm nghèo bền vững ở vùng cao.

Nằm ở phía Tây thành phố Huế, xã A Lưới 3 (được hình thành sau khi sáp nhập từ 4 xã Hồng Thượng, Sơn Thuỷ, Hồng Thái và xã Phú Vinh ,huyện A Lưới cũ) hiện là một trong những địa phương đi đầu trong việc triển khai mô hình nuôi cá lồng trên mặt nước hồ thủy điện A Lưới. Với diện tích tự nhiên hơn 154km2 và hệ thống lòng hồ rộng lớn, xã A Lưới 3 có điều kiện thuận lợi để phát triển mô hình này.

Gia đình anh Hồ Văn Khiếp, ở thôn Tu Vây, xã A Lưới 3 bắt đầu nuôi cá lồng từ năm 2023, với lồng nuôi đầu tiên hơn 350 con cá trắm. Nhờ tận dụng nguồn thức ăn tự nhiên là các loại cỏ sẵn có ở địa phương nên chi phí chăn nuôi được tiết giảm đáng kể. Anh Khiếp chia sẻ: Cá trắm nuôi khoảng một năm là có thể thu hoạch. Lứa đầu thu nhập chưa cao, chỉ khoảng hơn 20 triệu đồng sau khi trừ chi phí nuôi, nhưng sang lứa thứ hai hứa hẹn khả quan hơn nhiều. Anh Hồ Văn Khiếp cho biết: So với nuôi heo, gà, nuôi cá trắm tốn ít chi phí và công chăm sóc. Nguồn nước ở lòng hồ thuỷ điện A Lưới không ô nhiễm nên cá trắm ít bị dịch bệnh, đây là điều kiện thuận lợi cho cá phát triển nhanh. Để đảm nguồn thức ăn cho cá, anh tận dụng đất vườn để trồng cỏ, hạn chế sử dụng thức ăn công nghiệp.

Theo anh Khiếp, thôn Tu Vây có 6 hộ dân tham gia nuôi cá lồng, với hơn 11 lồng cá, mỗi lồng từ 24 đến 25m2. Mức đầu tư ban đầu cho một lồng khoảng 12 đến 14 triệu đồng. Nhờ sự hỗ trợ của chính quyền địa phương về chính sách tín dụng ưu đãi và kỹ thuật nuôi, nhiều người dân trên địa bàn đã mạnh dạn đầu tư, mở rộng quy mô nuôi cá lồng. Anh Hồ Văn Khiếp cho biết: “Có thêm vốn đầu tư, tôi sẽ mở rộng thêm nhiều lồng nuôi nữa. Nuôi cá lồng tuy vất vả nhưng có đầu ra ổn định, nhất là dịp Tết nhu cầu cá tăng cao. Đây thực sự là hướng đi khả thi để cải thiện cuộc sống.”

Không riêng hộ anh Khiếp, gia đình chị Hồ Thị Lè ở thôn A Đâng, xã A Lưới 3 cũng là một trong những hộ tiên phong nuôi cá lồng bè tại hồ thuỷ điện A Lưới từ năm 2018. Từ 2 lồng ban đầu, đến nay gia đình chị đã mở rộng lên 11 lồng với các loại cá như: trắm, trê, rô phi, lăng và diêu hồng. Mỗi năm, sau khi trừ chi phí nuôi, gia đình chị Lè thu về hơn 50 triệu đồng, cải thiện thêm thu nhập cho gia đình. Chị Hồ Thị Lè chia sẻ: “Mới đầu nuôi gia đình tôi vay 60 triệu đồng từ Ngân hàng Chính sách xã hội chi nhánh A Lưới để đầu tư làm lồng bè và mua giống cá trắm, từ số tiền thu hoạch cá trắm hàng năm gia đình tôi tiếp tục đầu tư làm thêm lồng mới để nuôi các loại cá khác. Từ khi triển khai mô hình nuôi cá lồng bè gia đình tôi có thêm thu nhập, giúp cho cuộc sống gia đình ổn định hơn. Thời gian tới gia đình tôi tiếp tục tăng số lượng cá nuôi trong lồng”.

Xã A Lưới 3 có 20 thôn với hơn 8.900 người, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm trên 50%. Toàn xã có 192 hộ nghèo và 166 hộ cận nghèo. Trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn từ nay đến năm 2030, địa phương xác định mô hình nuôi cá lồng là một trong những chương trình trọng điểm, gắn với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững. Ông Lê Anh Chiến, Phó Chủ tịch UBND xã A Lưới nói: “Hiện trên địa bàn xã đã có các mô hình nông nghiệp đa dạng như chăn nuôi bò, heo, gia trại, trang trại… và mô hình nuôi cá lồng đang cho thấy hiệu quả rõ rệt. Xã sẽ tiếp tục đẩy mạnh tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ vốn vay, tổ chức cho người dân tham quan học tập kinh nghiệm để mô hình này được nhân rộng. Mục tiêu là nâng thu nhập bình quân đầu người lên trên 75 triệu đồng/năm vào năm 2030”.

Mô hình nuôi cá lồng trên lòng hồ thủy điện A Lưới, không chỉ khai thác hiệu quả tiềm năng tự nhiên mà còn mang lại giá trị kinh tế rõ rệt, giúp nhiều hộ gia đình vươn lên thoát nghèo. Với định hướng phát triển rõ ràng, sự hỗ trợ từ chính quyền và tinh thần tự lực của người dân, mô hình này đang mở ra cơ hội lớn cho sự đổi thay bền vững ở các xã miền núi của thành phố Huế./.