Đợ râu chrooi đoọng âng apêê ơy chrooi pa xoọng ooy bhiệc pa dưr pa xơc pr’ăt tr’mung, t’bil ha ul pa xiêr đha rưt đhị vêêl đông. T’cooh Zơ Râm Năng, coh vêêl Aliêng năc mưy ooy đợ manưih bhrợ liêm choom đăh bh’rợ nâu

T’cooh Zơ Râm Năng c’moo đâu lâh 70 c’moo ơy. Bêl ahay, t’cooh bhrợ Bí thư chr’val Tà Bhing, chr’hoong Nam Giang, tỉnh Quảng Nam (nâu cơy năc chr’val Bến Giằng, thành phố Đà Nẵng). Xang bâc c’moo ăt pa bhrợ coh vêêl đông, tươc c’moo 2010 t’cooh chô đhêy hưu ting chế độ.

Lâng râu ma bhưy chr’năp đh’rưah lâng kinh nghiệm âng đay, t’cooh vêy bơơn đhanuôr coh vêêl Aliêng tin đươi, moon bhrợ manưih bâc ngai chăp coh vêêl đông. Pa dưr pr’ăt bh’rợ trách nhiệm âng mưy cán bộ, t’cooh Zơ Râm Năng ta luôn t’bhlâng k’đươi moon đhanuôr lêy đươi bhrợ liêm choom cơnh c’lâng xa nay âng Đảng, chính sách lâng pháp luật ang Nhà nước; p’zay bhrợ cha, t’bil ha ul đha rưt; lâng zư pa dưr đợ râu chr’năp liêm đăh văn hoá ty ahay âng đhanuôr.

Đoọng zư lêy lâng pa dưr đợ râu chr’năp liêm văn hoá manưih Cơ Tu, t’cooh ta luôn k’đươi moon đhanuôr coh vêêl đông t’bhlâng lêy pa choom, bhrợ pa dưr cớ zâp pr’múa Tân tung Da dặ, đợ xa nay t’ruih bh’lêê bh’la ahay lâng lêy xập xa nập âng acoon coh đay, prá p’rá âng đay. T’cooh buôn đợc cr’chăl t’ngay lêy lưm prá, đương ta nghêê xơợng cung cơnh châc lêy năl đăh cr’noọ cr’niêng âng đhanuôr, đơơh loon bhrợ pa liêm đợ râu bhiệc căh liêm choom dưr vaih coh vêêl đông, zooi đoọng đhanuôr đoàn kết lâng ăt pa zưm liêm nhâm lâh mơ. T’cooh Zơ Râm Năng moon:

 “Moon zr’nưm, tơợ bêl apêê moon acu bhrợ manưih bâc ngai chăp năc a’đay lêy năl ghit pr’ăt bh’rợ âng đay. Acu ta luôn rơơm kiêng bhrợ ha cơnh đoọng bhrợ pa dưr, xay moon đợ c’lâng xa nay âng Đảng, pháp luật Nhà nước đoọng đhanuôr năl ghit. Lâh mơ năc ooy 3 xa nay bh’rợ k’tiêc k’ruung bhrợ pa dưr vêêl bhươl t’mêê, pa xiêr đha rưt nhâm mâng lâng pa zưm bhrợ cha. Acu ta luôn pa zưm đh’rưah lâng Trưởng vêêl, zâp ban ngành họp xay bhrợ p’căh zâp chính sách, nghị định tươc đhanuôr, lâh mơ lươt tươc zâp đông prá xay”.

Căh mưy zay ta nih lâng bh’rợ zr’nưm âng vêêl đông, t’cooh Zơ Râm Năng dzợ nặc mưy manưih k’đơơng a’cọ đăh bhiệc bhrợ cha. Đhị k’tiêc bhươn bhưah k’noọ 1ha, pr’loọng đông t’cooh k’rong lêy choh bâc râu tơơm cha p’lêê cơnh t’boon, pa neh, đhi muônh, prí... pa zưm lâng băn a’ọc, a’tưch a’đha đoọng bơơn pa xoọng zên. Lâh mơ, t’cooh Năng dzợ bhrợ pa dưr c’roọl băn k’roọc tươc k’zệt p’nong, đơơng chô zên bơơn bhrợ têêm ngăn ha pr’loọng đông:

 “C’la cu ta luôn k’đơơng a’cọ đăh bhrợ cha, lâh mơ năc pa zưm lêy bhrợ pa dưr pr’ăt tr’mung coh pr’loọng đông. Mưy manưih bâc ngai chăp lêy bhrợ lăm đoọng apêê ting lêy pa choom bhrợ đh’rưah, têêm ngăn pr’ăt tr’mung. Nâu cơy bhrợ cha căh dzợ cơnh ahay, lêy châc năl, ta mooh pa choom lâng tr’xăl c’lâng bhrợ cha liêm choom lâh. Ooy đâu, bhrợ pa dưr pr’ăt tr’mung pr’loọng đông nhâm mâng. T’bhlâng tự bhrợ, oó đương g’nưm ooy nhà nước. Zâp c’moo, mưy đăh bhươn chr’noh vêy pa chô zên mơ 10-20 ực đồng. Ha dang pa zưm zêng lâng b’băn năc vêy pa chô k’noọ 100 ực đhị mưy c’moo. Cr’chăl nâu a’tôh, pr’loọng đông t’bhlâng bhrợ t’bhưah bh’rợ tr’nêng, k’rong choh đợ tơơm n’loong ga măc pay n’loong”.

T’cooh Zơ Râm Đa, Bí thư Chi bộ - Trưởng vêêl Aliêng, chr’val Bến Giằng đoọng năl: vêêl Aliêng xoọc đâu vêy 252 pr’loọng lâng lâh 950 manưih, tươc đâu, đợ pr’loọng đha rưt dzợ mơ 14 pr’loọng. Vêy bơơn đợ bh’nơơn nâu năc đươi vêy râu chrooi đoọng ga măc chr’năp âng zâp apêê t’cooh vêêl, manưih bâc ngai chăp, ooy đâu vêy t’cooh Zơ Râm Năng. Apêê nâu năc đợ apêê k’đơơng a’cọ n’đăh bh’rợ k’đươi moon đhanuôr grơơ nhool tr’xăl tơơm chr’noh, bh’năn băn, pa dưr pa xơc bh’rợ tr’nêng liêm crêê cơnh pr’đơợ bh’rợ coh vêêl đông. Đươi vêy cơnh đâu năc pr’ăt tr’mung âng đhanuôr ting t’ngay ting pa dưr, pr’ăt tr’mung coh vêêl đông ting nhâm mâng, an ninh cung ta luôn zư liêm nhâm:

“Ava Zơ Râm Năng năc manưih bâc ngai chăp coh vêêl đông, ava bhrợ liêm ta nih, t’bhlâng k’đươi moon, prá xay đoọng đhanuôr năl đăh bhiệc bhrợ cha, bhrợ pa dưr zâp xa nay bh’rợ coh vêêl đông. Ava bhrợ n’hâu zêng vêy trách nhiệm, đhanuôr chăp hơnh. Lưch c’moo 2024, vêêl Aliêng bơơn vêêl bhươl t’mêê kiểu mẫu. Vêy bơơn đợ bh’nơơn nâu năc vêy râu pa zưm têy ting zooi đoọng ga măc chr’năp âng apêê t’cooh vêêl, manưih bâc ngai chăp. Đợ râu âng apêê prá moon azi zêng đươi xơợng lâng bhrợ. Xọoc đâu, vêêl đông bhrợ t’bhưah zâp bh’rợ bhrợ cha cơnh băn chr’gơơng, a’ọc tăm, choh pih bhung, ting lêy pa choom bhrợ cơnh đợ apêê bâc ngai chăp coh vêêl đông bhrợ”.

Chr’val Bến Giằng xoọc vêy k’noọ 20 manưih bâc ngai chăp coh vêêl đông. Ting cơnh t’cooh Blup Lan, Phó Chủ tịch UBMTTQ Việt Nam, Chủ tịch Hội Nông dân chr’val Bến Giằng: Lâng râu ma bhưuy chr’năp lâng râu năl liêm ghit ooy zâp đăh c’lâng xa nay âng Đảng, chính sách pháp luật âng Nhà nước đh’rưah lâng vêy bâc râu năl ooy pr’ăt tr’mung, t’cooh Zơ Râm Năng căh năc mưy manưih bhrợ cha liêm choom, năc dzợ manưih lêy bhrợ đoọng ha bâc pr’loọng đông lơơng ting lêy, t’bhlâng bhrợ cha. T’cooh Lan moon, t’cooh Năng năc manưih bâc ngai chăp coh vêêl đông, ta luôn pa dưr liêm choom bh’rợ p’têêt pa zưm đh’rưah lâng cấp uỷ, chính quyền, mặt trận lâng đhanuôr, bhrợ pa dưr vêêl bhươl Bến Giằng ting t’ngay ting xăl t’mêê, liêm choom lâh mơ:

 “Bâc lêy đợ apêê bâc ngai chăp zêng vêy kinh nghiệm đăh ch’choh b’băn. Apêê bhrợ đoọng ha k’coon cha châu, vêêl bhươl đoọng vêy pa xoọng zên bơơn bhrợ têêm ngăn. Đợ apêê t’cooh vêêl, manưih bâc ngai chăp năc đợ apêê ta luôn lêy k’đươi moon, prá xay đoọng ha đhanuôr năl lâng k’đơơng a’cọ đăh bhrợ cha. Lâh mơ, đhị vêêl đông dzợ bâc pr’loọng đông bâc ngai chăp bhrợ cha liêm choom cơnh coh vêêl Vinh vêy pr’loong Ga Lung Trê, vêêl Pà Ong vêy t’cooh Ka Phu Cầm lâng vêêl Tà Đắc vêy t’cooh Pơ Loong Clia. Ooy cr’noọ bh’rợ, coh c’moo 2026 năc vêy k’rong đoọng đăh m’ma chr’noh, bh’năn băn đoọng đhanuôr lêy bhrợ t’bơơn zên têêm ngăn, dưr zi lâh đha rưt nhâm mâng”.

Lâng đợ râu chrooi đoọng liêm chr’năp ha vêêl đông, t’cooh Zơ Râm Năng vêy bơơn zâp cấp, zâp ngành cher đoọng bâc Bằng khen, Giấy khen đươi vêy bơơn đợ bh’nơơn bh’rợ ga măc chr’năp đăh bhrợ cha lâng bhrợ pa dưr khối đại đoàn kết acoon manưih. T’mêê đâu, t’cooh vêy bơơn Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng cher đoọng Bằng khen ooy “Manưih liêm ta nih, bhrợ cha liêm choom coh vêêl đông”. Đợ bhiệc bhiệc liêm chr’năp âng t’cooh Zơ Râm Năng liêm choom đoọng zâp ngai đhanuôr lêy ta mooh, ting bhrợ./.

NGƯỜI UY TÍN NÊU GƯƠNG SÁNG TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ-XÃ HỘI VÙNG ĐBDTTS

Nhiều năm qua, những người có uy tín ở xã miền núi Bến Giằng, thành phố Đà Nẵng luôn gương mẫu, đi đầu trong phát triển các mô hình kinh tế, tích cực tham gia các phong trào thi đua yếu nước, giữ gìn an ninh trật tự và cũng cố khối đại đoàn kết dân tộc. Những đóng góp thầm lặng của họ đã góp phần quan trọng vào công cuộc phát triển kinh tế, xoá đói giảm nghèo tại địa phương. Ông Zơ Râm Năng, ở thôn Aliêng là một trong những gương tiêu biểu về phong trào này

Ông Zơ Râm Năng năm nay đã ngoài 70 tuổi. Trước đây, ông từng là Bí thư xã Tà Bhing, huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam (nay là xã Bến Giằng, thành phố Đà Nẵng). Sau nhiều năm công tác tại địa phương, đến năm 2010 ông nghỉ hưu theo chế độ.

Với uy tín và kinh nghiệm của mình, ông được nhân dân thôn Aliêng tín nhiệm bầu làm người có uy tín trong cộng đồng. Phát huy tinh thần trách nhiệm của một người cán bộ, ông Zơ Râm Năng luôn tích cực vận động người dân thực hiện tốt chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; hăng hái lao động sản xuất, xoá đói giảm nghèo; đồng thời, góp phần giữ gìn và phát huy những giá trị văn hoá truyền thống của dân tộc.

Để giữ gìn và phát huy các giá trị văn hoá của người Cơ Tu, ông luôn vận động bà con trong thôn tích cực tham gia luyện tập, phục dựng lại các điệu múa Tân tung Da dá, những câu chuyện cổ tích và duy trì việc sử dụng trang phục truyền thống, tiếng nói của dân tộc mình. Thường ngày, ông luôn dành thời gian trò chuyện, lắng nghe cũng như nắm bắt tâm tư, nguyện vọng và kịp thời hoà giải những mâu thuẫn xảy ra trong thôn, giúp bà con đoàn kết và gắn bó hơn. Ông Zơ Râm Năng chia sẻ:

 “Nói chung, từ khi được bầu là người có uy tín thì đầu tiên mình phải xác định rõ vai trò, vị trí của người có uy tín. Tôi luôn mong muốn làm sao để xây dựng, tuyên truyền quan điểm, đường lối chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước cho người dân hiểu rõ. Đặc biệt về 3 chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và tập trung phát triển kinh tế. Tôi thường xuyên kết hợp với Trưởng thôn, các ban ngành họp triển khai, phổ biến các chính sách, nghị định đến người dân, thậm chí là đến tận nhà vận động, tuyên truyền”.

Không chỉ tận tâm với công việc chung của thôn, ông Zơ Râm Năng còn là người đi đầu trong phát triển kinh tế gia đình. Trên diện tích gần 1 hecta đất vườn, gia đình ông đầu tư trồng nhiều loại cây ăn quả như lòn bon, mít, ươi, chuối... kết hợp nuôi nuôi heo, gà, vịt để tăng thêm thu nhập. Ngoài ra, ông Năng còn xây dựng trang trại chăn nuôi bò với hơn chục con, mang lại nguồn kinh tế ổn định cho gia đình

“Bản thân tôi luôn gương mẫu trong lao động sản xuất, đặc biệt tập trung phát triển kinh tế gia đình. Là người có uy tín thì phải làm gương để mọi người xem và học hỏi theo, để cùng nhau phát triển, ổn định đời sống. Bây giờ làm kinh tế không như trước đây nữa, phải tìm hiểu, học hỏi và thay đổi theo cách làm mới để đạt năng suất cao, hiệu quả hơn. Qua đó, thúc đẩy kinh tế gia đình ổn định bền vững. Mình phải tự lực vươn lên, chứ không trông chờ, ỷ lại. Hàng năm, riêng thu nhập từ vườn cây ăn quả khoảng 10-20 triệu. Nếu tính cả chăn nuôi thì một năm gần 100 triệu. Thời gian tới, gia đình tiếp tục mở rộng mô hình, đặc biệt đầu tư trồng thêm một số cây gỗ lớn nữa”.

Ông Zơ Râm Đa, Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng thôn Aliêng, xã Bến Giằng cho biết: thôn hiện có 252 hộ với hơn 950 khẩu, đến nay số hộ nghèo chỉ còn 14 hộ. Có được kết quả này là nhờ sự đóng góp rất lớn của các già làng, người có uy tín, trong đó có ông Zơ Râm Năng. Chính họ là những người tiên phong vận động bà con mạnh dạn chuyển đổi cây trồng, vật nuôi, phát triển kinh tế phù hợp với điều kiện tại địa phương. Nhờ vậy, đời sống của người dân ngày càng khởi sắc, tình làng nghĩa xóm thêm gắn bó, an ninh trật tự luôn được giữ vững:

 “Bác Zơ Râm Năng là người có uy tín trong cộng đồng, bác rất nhiệt tình, tích cực trong việc vận động, tuyên truyền đến người dân về phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng các công trình của thôn. Bác làm gì đều rất trách nhiệm, bà con rất quý trọng. Cuối năm 2024, thôn Aliêng đạt nông thôn mới kiểu mẫu. Để có được thành tích này cũng là nhờ có sự chung tay rất lớn từ các già làng, người có uy tín. Những gì mà họ góp ý chúng tôi đều lắng nghe và thực hiện. Hiện tại, thôn đang nhân rộng các mô hình kinh tế như nuôi hươu sao, heo cỏ địa phương, trồng bưởi da xanh... học tập cách làm kinh tế từ những người có uy tín trong cộng đồng”.

Xã Bến Giằng hiện có gần 20 người có uy tín trong cộng đồng. Theo ông Blúp Lan, Phó Chủ tịch UBMTTQ Việt Nam, Chủ tịch Hội Nông dân xã Bến Giằng: Với uy tín và sự am hiểu sâu sắc về các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật Nhà nước cùng với bề dày kinh nghiệm trong cuộc sống, ông Zơ Râm Năng không chỉ là nông dân sản xuất giỏi mà còn là người truyền cảm hứng để nhiều hộ dân mạnh dạn vươn lên phát triển kinh tế. Ông Lan chia sẻ, ông Năng là người có uy tín trong cộng đồng, luôn phát huy tốt vai trò cầu nối giữa cấp uỷ, chính quyền, Mặt trận với nhân dân, xây dựng quê hương Bến Giằng ngày càng đổi mới, khởi sắc:

 “Đa số người uy tín tại địa phương đều có kinh nghiệm trong sản xuất, chăn nuôi. Họ luôn hướng cho con cháu, bà con trong thôn xóm để có có thu nhập ổn định. Đội ngũ già làng, người có uy tín là những người luôn tích cực vận động, tuyên truyền cho người dân và gương mẫu trong mọi công việc. Điển hình như ông Zơ Râm Năng, vừa là hưu trí vừa là người có uy tín luôn gương mẫu, đi đầu trong việc phát triển kinh tế gia đình. Ngoài ra, trên địa bàn còn nhiều hộ gia đình người có uy tín tích cực phát triển kinh tế như ở thôn Vinh có hộ Ga Lung Trê, thôn Pà Ong có ông Ka Phu Cầm và thôn Tà Đắc có ông Pơ Loong Clia. Trong kế hoạch, dự kiến năm 2026 sẽ đầu tư về con giống, cây vật nuôi để người dân có thu nhập ổn định, thoát nghèo bền vững”.

Với những đóng góp tích cực cho cộng đồng, ông Zơ Râm Năng đã được các cấp, các ngành tặng nhiều Bằng khen, Giấy khen vì có thành tích xuất sắc trong phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc. Mới đây, ông vinh dự được Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng tặng Bằng khen về “Gương người tốt, việc tốt tiêu biểu trong cộng đồng dân cư”. Những việc làm giản dị nhưng đầy ý nghĩa của ông Zơ Râm Năng xứng đáng để mọi người dân học hỏi và noi theo./.