T’cooh Ka Phu Beng, coh vêêl Cà Lai, chr’val Bến Giằng năc mưy ooy đợ manưih bhrợ liêm choom đăh bh’rợ nâu

Chô ooy vêêl Cà Lai, chr’val da ding k’coong Bến Giằng, thành phố Đà Nẵng, ta mooh t’cooh Ka Phu Beng - manưih b’băn, ch’choh ga măc bhlâng coh vêêl căh ngai căh năl. Bêl ahay, t’cooh vêy đhanuôr k’đươi moon bhrợ Trưởng vêêl, xang nặc bhrợ Bí thư vêêl Pà Lanh (chr’val Cà Dy ahay, xoọc đâu năc vêêl Cà Lai, chr’val Bến Giằng). Tươc c’moo 2020, t’cooh Beng zươc đhêy pa bhrợ đoọng pa zưm lêy bhrợ cha coh đông. Tơợ zên vặ âng Ngân hàng Chính sách Xã hội chr’hoong Nam Giang ty, đh’rưah lâng zên châc k’rong k’miah âng pr’loọng đông, diịc điêl t’cooh k’rong lâh 50 ực đồng câl 4 p’nong m’ma k’rooc lâng 2 p’nong ta rí. Tu vêy đươi bhrợ liêm crêê cơnh c’lâng băn bhrợ, căh mơ đenh năc đợ t’nooi ta rí k’rooc âng pr’loọng đông ting ăt pa dưr pa xơc. T’cooh Ka Phu Beng moon, vêy cr’chăl đợ t’nooi ta rí k’rooc âng pr’loọng đông tươc k’noọ 30 p’nong. Đươi vêy bh’rợ nâu, zâp c’moo t’cooh vêy pa chô k’noọ 150 ực đồng, pr’ăt tr’mung pr’loọng đông ting têêm ngăn lâng z’zăng lâh mơ:

 “Moon zr’nưm, coh da ding k’coong nâu bâc lêy choh crâng, choh tơơm cha p’lêê lâng b’băn. Coh đâu vêy c’lâng k’ruung lâng Quốc lộ liêm buôn đoọng ha bhiệc k’rong bhrợ pa dưr bh’rợ b’băn, ch’choh. Tr’nơợp ngai bhrợ cung lưm zr’năh k’đhạp, đợ t’tưn năc cung vêy bâc năl ghit lâh, cung doọ dzợ zr’năh k’đhạp. Tu cơnh đêêc ha dợ pr’ăt tr’mung doọ lâh zr’năh k’đhạp, cung zâp đoọng đươi dua ooy pr’ăt tr’mung coh đông. K’noọ tươc đâu, pr’loọng đông vêy bhrợ tr’xăl tơợ tơơm keo đoọng choh tơơm chr’noh đươi n’loong ga măc chr’năp lâh. Ha dợ đăh b’băn năc zư pa dưr băn ta rí k’rooc lâng t’bhlâng k’rong băn a’tưch, a’ọc tăm... đoọng pa xoọng zên”.

Bơơn lêy râu liêm choom đăh bh’rợ b’băn, t’cooh Ka Phu Beng t’bhlâng bhrợ t’bhưah bh’rợ b’băn, k’rong bhrợ g’roong nhâm mâng lâng lêy băn bhrợ ting c’roọl bh’năn bhưah liêm. Căh mưy b’băn, t’cooh Beng dzợ k’rong choh keo hi la tràm lâng bơr pêê râu tơơm cha p’lêê cơnh pih bhung, pa neh Thái, chrun, prí... Xoọc đâu, t’cooh Beng vêy lâh 20ha crâng keo lâng k’noọ 1ha nang prí, gr’hoot đợc vêy đơơng chô zên têêm ngăn, đenh đươnh ha pr’loọng đông.

Ting cơnh pr’căn Alăng Thị Ươm, Chi hội trưởng Chi hội Nông dân vêêl Cà Lai, chr’val Bến Giằng, t’cooh Ka Phu Beng căh năc mưy đhanuôr bhrợ cha choom, dzợ năc mưy hội viên liêm chr’năp, ta luôn lêy bhrợ lăm, t’bhlâng pâh bhrợ zâp bh’rợ tr’nêng âng hội. T’cooh cung ta luôn zooi đoọng zâp hội viên lưm zr’năh k’đhạp, lâng ting xay moon đăh bhrợ cha đoọng đh’rưah dưr zi lâh đha rưt nhâm mâng. Pr’căn Ươm đoọng năl, xoọc đâu Chi hội Nông dân vêêl Cà Lai vêy k’noọ 130 hội viên, ooy đâu, t’cooh Ka Phu Beng năc mưy ooy đợ manưih liêm chr’năp bhlâng coh hội:

 “Lâng vêêl Cà Lai, đhanuôr k’rong choh crâng lâng b’băn bâc bhlâng, ooy đâu lâh mơ năc tơơm keo lâng băn ta rí k’rooc, a’ọc. Lâng pr’loọng đông t’cooh Beng năc bhrợ cha liêm choom, năc mưy ooy đợ pr’loọng đông bhrợ cha choom bhlâng coh vêêl. Rơơm vêy bâc pr’loọng đông lơơng cung lêy ting bhrợ pa choom cơnh bh’rợ âng pr’loọng đông t’cooh Beng đoọng vêy bhiệc bhrợ lâng zên pa chô têêm ngăn, pr’ăt tr’mung doọ lâh zr’năh k’đhạp”.

Đợ c’moo đăn đâu, đhanuôr chr’val da ding k’coong Bến Giằng (TP Đà Nẵng) ơy grơơ nhool k’rong bhrợ, tr’xăl tơơm chr’noh, bh’năn băn ting c’lâng liêm glặp lâng cr’noọ cr’niêng thị trường. Bâc pr’loọng đông vêy k’tiêc bhươn ga măc ơy groong bhrợ, k’rong ch’choh lâng bhrợ c’roọl bh’năn liêm ghit, đơơng chô bh’nơơn liêm dal. T’cooh Blúp Lan, Chủ tịch Hội Nông dân chr’val Bến Giằng đoọng năl, chính quyền vêêl đông t’bhlâng p’too p’zương đhanuôr bhrợ pa dưr zâp đăh bh’rợ ha rêê đhuôch, ooy đâu pa zưm bhrợ t’bhưah bh’rợ t’mêê cơnh băn xong cr’đêê, xong a’tao, chr’gơơng pay t’ghêy... Năc đợ bh’rợ vêy đơơng chô chr’năp dal, glặp crêê cơnh pr’đơợ plêệng k’tiêc coh vêêl đông. Ting cơnh t’cooh Lan, Hội ta luôn đoọng hội viên vặ zên tơợ zâp đăh zên t’đui đoọng, đoọng apêê pa dưr pr’ăt tr’mung. Tươc đâu, pa zêng đợ mơ u’xưa nợ âng Hội k’đhơợng zư lâh 23 tỷ đồng:

“Ooy zâp đăh bh’rợ tr’nêng âng Hội Nông dân chr’val năc vêy bơơn zâp hội viên liêm ta nih đươi bhrợ. Coh k’coong ch’ngai, bhiệc pa dưr pa xơc đăh bh’rợ b’băn, ch’choh năc đoo bha lâng. Xọoc, prang chr’val vêy lâh 1.851 hội viên lâng vêy 35 pr’loọng bhrợ cha choom, ooy đâu chr’năp lâh mơ năc cơnh pr’loọng t’cooh Ka Phu Beng coh vêêl Cà Lai lâng bh’rợ b’băn ch’choh; pr’loọng đông t’cooh A Viết Được, Alung Trinh coh vêêl Vinh choh crâng lâng b’băn. Ting cơnh k’đươi moon âng Đảng uỷ lâng râu pa zưm bhrợ đh’rưah âng zâp ban ngành, ooy c’moo 2026 Hội t’bhlâng k’rong bhrợ, zooi đoọng m’ma chr’noh, bh’năn băn liêm glặp lâng zâp pr’đơợ lalua âng zâp pr’loọng đông, đoọng apêê choom dưr zi lâh đha rưt nhâm mâng, têêm ngăn pr’ăt tr’mung”./.

PHÁT TRIỂN KINH TẾ TỪ MÔ HÌNH CHĂN NUÔI, TRỒNG TRỌT

Thời gian qua, nhiều hộ gia đình trên địa bàn xã miền núi Bến Giằng, thành phố Đà Nẵng đã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi để xây dựng các mô hình trồng trọt, chăn nuôi mang lại hiệu quả kinh tế cao, giúp người dân ổn định đời sống. Ông Ka Phu Beng, thôn Cà Lai, xã Bến Giằng là một trong những gương tiêu biểu trong phát triển mô hình này

Về thôn Cà Lai, xã miền núi Bến Giằng, thành phố Đà Nẵng, hỏi ông Ka Phu Beng-chủ trang trại chăn nuôi, trồng trọt lớn nhất nhì thôn không ai là không biết. Trước đây, ông từng được bà con tín nhiệm bầu làm Trưởng thôn, sau đó là Bí thư thôn Pà Lanh (thuộc xã Cà Dy cũ, nay là thôn Cà Lai, xã Bến Giằng). Đến năm 2020, ông Beng xin nghỉ công tác để tập trung phát triển kinh tế gia đình. Từ nguồn vốn vay Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Nam Giang cũ cùng khoản tích cóp của gia đình, vợ chồng ông đầu tư hơn 50 triệu đồng mua 4 con bò giống và 2 con trâu. Nhờ áp dụng phương pháp chăn nuôi bài bản, chỉ sau một thời gian ngắn, đàn trâu bò của gia đình không ngừng phát triển. Ông Ka Phu Beng chia sẻ, có thời điểm đàn trâu bò của gia đình lên tới gần 30 con. Nhờ mô hình này, mỗi năm ông thu về gần 150 triệu đồng, cuộc sống gia đình ngày càng ổn định và khấm khá:

 “Nói chung, ở miền núi này thì chủ yếu trồng rừng, trồng cây ăn quả và chăn nuôi. Trên này có đường sông và đường Quốc lộ rất thuận tiện cho việc đầu tư vào phát triển kinh tế chăn nuôi, trồng trọt. Bước đầu ai làm gì cùng đều gặp phải những khó khăn, bỡ ngỡ, nhưng càng về sau càng có nhiều kinh nghiệm hơn, mọi thứ cũng sẽ đâu vào đó. Cũng nhờ vậy mà cuộc sống gia đình đỡ vất vả hơn, đủ trang trải mọi chi phí sinh hoạt trong gia đình. Sắp tới, gia đình cũng có hướng sẽ chuyển đổi từ cây keo sang trồng cây lâu năm có gia trị hơn. Còn về chăn nuôi vẫn sẽ duy trì nuôi trâu bò và tiếp tục đầu tư nuôi gà, heo đen... để có thêm thu nhập ổn định”.

Nhận thấy tiềm năng phát triển kinh tế từ chăn nuôi, ông Ka Phu Beng tiếp tục mở rộng quy mô, đầu tư xây dựng hàng rào kiên cố và chuyển sang chăn nuôi trang trại. Không chỉ chăn nuôi, ông Beng còn đầu tư trồng keo lá tràm và một số loại cây ăn quả như bưởi da xanh, mít Thái, xoài, chuối mốc… Hiện, ông Beng đang sở hữu hơn 20 ha rừng keo và gần 1 ha chuối mốc, hứa hẹn mang lại nguồn thu nhập ổn định, lâu dài cho gia đình.

Theo bà Alăng Thị Ươm, Chi hội trưởng Chi hội Nông dân thôn Cà Lai, xã Bến Giằng, ông Ka Phu Beng không chỉ là nông dân sản xuất giỏi mà còn là hội viên tiêu biểu, luôn gương mẫu, tích cực tham gia các hoạt động, phong trào của hội. Ông cũng thường xuyên hỗ trợ các hội viên hoàn cảnh khó khăn, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm phát triển kinh tế để cùng nhau vươn lên thoát nghèo bền vững. Bà Ươm cho biết, hiện Chi hội Nông dân thôn Cà Lai có gần 130 hội viên, trong đó, ông Ka Phu Beng là một trong những điển hình tiêu biểu nhất:

 “Đối với thôn Cà Lai, người dân đầu tư phát triển trồng rừng và chăn nuôi rất nhiều, trong đó chủ yếu là cây keo và nuôi trâu, bò, heo. Đối với hộ gia đình ông Ka Phu Beng thì phải nói rất tích cực trong việc đẩy mạnh phát triển kinh tế, là một trong những hộ sản xuất kinh doanh giỏi ở thôn. Hy vọng nhiều hộ gia đình khác cũng sẽ học hỏi và phát huy như gia đình ông Beng để có việc làm và thu nhập ổn định, cuộc sống đỡ khó khăn, vất vả hơn”.

Những năm gần đây, người dân xã miền núi Bến Giằng (TP Đà Nẵng) đã mạnh dạn đầu tư, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng phù hợp với nhu cầu thị trường. Nhiều hộ có diện tích đất vườn lớn đã chủ động khoanh vùng sản xuất, đầu tư trồng trọt và xây dựng chuồng trại chăn nuôi một cách bài bản, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Ông Blúp Lan, Chủ tịch Hội Nông dân xã Bến Giằng cho biết, chính quyền địa phương tích cực khuyến khích người dân phát triển các mô hình kinh tế nông nghiệp, trong đó tập trung nhân rộng những mô hình mới như nuôi dúi, chồn, hươu sao lấy nhung… Đây là những mô hình có giá trị kinh tế cao, phù hợp với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng của địa phương. Theo ông Lan, Hội thường xuyên đứng ra tín chấp cho hội viên vay vốn từ các nguồn ưu đãi để phát triển kinh tế hộ. Tính đến nay, tổng dư nợ do Hội quản lý đã đạt hơn 23 tỷ đồng:

 “Riêng về mọi hoạt động, phong trào của Hội Nông dân xã được các hội viên nhiệt tình ủng hộ, tham gia tích cực. Ở miền núi, việc phát triển về mô hình chăn nuôi, trồng trọt là chủ yếu. Hiện, toàn xã có hơn 1.851 hội viên và có 35 hộ sản xuất kinh doanh giỏi, trong đó tiêu biểu như hộ gia đình ông Ka Phu Beng ở thôn Cà Lai với mô hình kinh tế chăn nuôi kết hợp trồng trọt; hộ gia đình ông A Viết Được, Alung Trinh ở thôn Vinh trồng rừng gỗ lớn và chăn nuôi. Theo chỉ đạo của Đảng uỷ và sự phối hợp cùng các ban ngành, trong năm 2026 Hội tiếp tục đầu tư, hỗ trợ cây giống, con vật nuôi phù hợp với mọi điều kiện thực tế của từng hộ gia đình, để họ có thể thoát nghèo bền vững, ổn định đời sống”./.