Lalăm a hay, pr’loọng amoó Coor Thị Bân ặt vel Ga’nil, chr’val Hùng Sơn, thành phố Đà Nẵng năc pr’loọng đha rựt. C’moo 2017, amoó Bân vặ 20 ức đồng tơợ Ngân hàng Chính sách xã hội chr’hoong Tây Giang (ty) đoọng k’rong bhrợ têng.

Xoọc tơợp, a moó Bân câl máy xát ha roo đoọng ha đhanuôr lâng băn a’ọc, a tưch, a đha. Ngoọ năc bh’rợ b’băn liêm choom, ha dợ lâh muy c’moo 20 p’nong a’ọc lêệ lâng m’ma crêê pr’luh, kinh tế pr’loọng đong amoó zâng lâng k’đhap zr’năh. Doọ k’đêệng loom, a moó pa zay bhrợ têng, vặ cớ 50 ức đồng tơợ zên âng Đề án “Zooi pân đil tơợp bhrợ cha cr’chăl 2017 – 2025” đoọng chroot nợ ty lâng đợ zên mơ dzợ nắc câl m’ma a’ọc băn cớ.

Đh’rưah lâng băn a’ọc, a tưch, amoó Bân pa câl hàng tạp hóa, zệê a lăc đoọng vêy m’băh băn a’ọc… Vêy k’tiếc bhươn liêm, amoó choh rơ veh sạch đoọng pa câl đoọng ha pêê đăh xuôi pa xoọng thu nhập. Đươi vêy cơnh bhrợ têng liêm t’mêê, pa zay bhrợ, thu nhập âng pr’loọng đong amoó r’dợ ha dưr tơợ 150 dzooc 200 ức đồng zập c’moo. Căh muy choom z’lâh đha rựt, pr’loọng đong amoó Bân dzợ vêy tr’mông tr’meh zập zêng, k’rong zên băn acoon a nạ cha học.“Azi tơợp bhrợ cha căh rau coh têy, bhrợ bấc rau ha dợ cung căh t’bơơn rau rị. Tơợ bêl xăl b’băn, ch’choh lâng chấc pa câl hàng hóa cung ơy z’zăng. Xoọc đâu, pr’ặt tr’mông pr’loọng đong doọ lâh k’đhap zr’năh cơnh lalăm, cung vêy rau đoọng ca coon cha, coon học. Acu kiêng nắc zập cấp Hội k’rang đoọng a zi vặ pa xoọng zên đoọng t’bhưah zr’lụ bhrợ cha, tr’câl tr’bhlêy”.

C’rơ pa zay z’lâh k’đhap đha rựt âng amoó Coor Thị Bân căh muy rau hâng hơnh âng pr’loọng đong năc dzợ tân đôr coh vel bhươl. Bấc a đhi amoó lơơng ting pa choom bhrợ, r’dợ pa dưr pr’ặt tr’mông ha dưr liêm choom lâh mơ.

Amoó Pơloong Chiếu ặt vel Abaanh 1, chr’val Hùng Sơn cung tơợp bhrợ cha tơợ 2 tr’pang têy ga gooh. Amoó Chiếu đoọng năl, tơợ bêl tr’lơi lâng k’diic muy amoó băn 2 p’nong coon k’tứi. Tr’mông tr’meh âng apêê coon căn zr’năh k’đhap pa bhlầng. T’ngay năc amoó lướt bhrợ thuê đoọng ha pêê lơơng lâng đợ zên ta chroot đoọng năc 200 -250 r’bhầu đồng zập t’ngay. Bh’rợ ha lêệng ha dợ amoó cung pa zay bhrợ. P’loon bêl đâh ra diu lâng ha dưm năc amoó zêệ a lăc đoọng bơơn zên k’rang ca coon. Căh bhrợ mơ đêêc a năm, amoó năc dzợ pa zay băn 15 p’nong a’ọc, 7 p’nong k’roọc, k’ha riêng p’nong a tưch a đha… xang năc bhrợ ha rêê, pooc ruộng đoọng pa xoọng thu nhập tệêm ngăn 8-10 ức đồng zập c’xêê. Đợ zên năc đoo, zập c’xêê amoó pa gơi chô ooy thành phố 5-6 ức đồng đoọng ca coon ặt học.

Amoó ơy choh bhrợ đhr’nong đong n’loong 3 gian lâng t’mêê choh pa xoọng đong xây liêm mâng. Amoó Pơloong Chiếu đoọng năl, pr’loọng amoó ơy đăng ký z’lâh đha rựt tơợ 10 c’moo đâu. “Acu băn coon k’tứi cha học, tu cơnh đêêc năc pa zay lâh mơ apêê lơơng. 3 giờ ra diu ơy dưr zêệ a lăc tước 7, 8 giờ năc vêy xang, ha bu dưm cung p’loon zêệ muy gọ dzợ. Zêệ a lăc ra diu xang năc p’loon lướt bhrợ ha rêê, pooc ruộng căh cợ lướt bhrợ thuê đoọng ha pêê. Căh bơơn đhêy jợ, bhrợ toong t’ngay ha dưm. Nâu kêi apêê ca coon ơy t’ha, vêy bh’rợ tr’nêng tệêm ngăn, tr’mông tr’meh ơy ta clơ lâh. Năc nâu kêi acu pa zay b’băn ch’choh hơớn ặ”.

Amoó Nguyễn Thị Lênh, Phó Chủ tịch UBMT đh’rưah năc Chủ tịch Hội Liên hiệp pân đil chr’val Hùng Sơn đoọng năl, Hội bơơn ta bhrợ t’vaih tơợ pr’đơợ pa zưm Hội liên hiệp pân đil 4 chr’val năc Tr’hy, Axan, Ch’ơm lâng Gari. Xoọc đâu vêy 24 chi hội lâng 1939 hội viên, apêê moó ma nuyh acoon coh đơ bhlầng.

Tr’mông tr’meh đhanuôr Cơ Tu đhị zr’lụ ca noong k’tiếc nâu dzợ bấc k’đhap đha bhuch, đợ pr’loọng đha rựt prang chr’val 50,58%. Tu cơnh đêêc, bh’rợ z’lâh k’đhap đha rựt, choom bhrợ cha âng amoó Bân, amoó Chiếu căh cợ bấc ađhi amoó lơơng… năc ơy pa căh c’rơ pa zay z’lâh dhda rựt âng pân đil acoon coh ma mông coh ca noong k’tiếc. Nâu năc pazêng ma nuyh tiêu biểu đoọng ađhi amoó đhị chr’val Hùng Sơn ting lêy pa choom bhrợ, chroi k’rong pa dưr pr’ặt tr’mông pr’loọng đong, pa dưr vel bhươl ting ca van ca bhộ lâh.“Lalăm a hay, bấc pân đil năc muy bhrợ ha rêê tu cơnh đêêc pr’ặt tr’mông lưm bấc k’đhap zr’năh. Pazêng c’moo đăn đâu, đhị chr’val Hùng Sơn t’mêê vêy bấc xa nay bh’rợ pa xiêr đha rựt, dự án zooi a đhi amoó bhrợ têng cha, ch’choh b’băn. Pa bhlầng, tơợ bêl  bhrợ Đề án đăh “Zooi pân đil tơợp bhrợ cha” ơy leh vaih bấc a đhi amoó pân đil bhrợ cha choom. Xoọc đâu, bấc hội viên pân đil pa dưr bhrợ têng cha, t’vaih thu nhập liêm choom. Tơợ đêêc, t’bấc cr’noọ bh’rợ đoọng ađhi amoó pa dưr kinh tế, z’lâh đha rựt đanh mâng”./.

PHỤ NỮ VÙNG BIÊN PHÁT TRIỂN KINH TẾ

Từ phong trào phụ nữ giúp nhau phát triển kinh tế, nhiều hội viên phụ nữ xã biên giới Hùng Sơn, thành phố Đà Nẵng ngày càng tự tin, mạnh dạn khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh. Hiệu quả bước đầu từ những mô hình chăn nuôi, trồng rau sạch, buôn bán nhỏ lẻ… giúp các chị khẳng định giá trị của bản thân trong phát triển kinh tế, chăm lo cho gia đình gia đình.

Trước đây, gia đình chị Coor Thị Bân ở thôn Ga’nil, xã Hùng Sơn, thành phố Đà Nẵng thuộc diện hộ nghèo. Năm 2017, chị Bân vay 20 triệu đồng từ Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Tây Giang (cũ) để đầu tư sản xuất.

Ban đầu, chị Bân mua chiếc máy xát lúa phục vụ bà con trong thôn và phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm. Nhưng tưởng công việc sẽ thuận lợi, song chỉ sau một năm, 20 con heo thịt và giống bị dịch bệnh, kinh tế gia đình chị rơi vào cảnh lao đao. Không nản chí, chị tiếp tục vay 50 triệu đồng từ nguồn vốn của Đề án “Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017 – 2025” để trả nợ cũ và dùng số tiền còn lại tái đàn heo.

Cùng với chăn nuôi gia súc, gia cầm, chị Bân mở cửa hàng tạp hóa, nấu rượu để có hèm làm thức ăn cho đàn heo… Sẵn đất vườn màu mỡ, chị còn trồng rau sạch để bán về xuôi kiếm thêm thu nhập. Nhờ cách làm sáng tạo, cần cù, thu nhập của gia đình chị Bân dần tăng lên từ 150 đến 200 triệu đồng mỗi năm. Không chỉ thoát nghèo, gia đình chị Bân còn có cơ ngơi khang trang, có nguồn vốn tích lũy để nuôi con ăn học và đầu tư sản xuất lâu dài.“Vợ chồng mình bắt đầu cuộc sống bằng đôi bàn tay trắng, làm đủ việc mà thu nhập không bao nhiêu. Từ khi chuyển sang chăn nuôi, trồng trọt và buôn bán cũng đỡ hơn chút.

Hiện nay, cuộc sống gia đình cũng không đến nỗi khó khăn như trước, cũng có cái ăn, cái mặc, lo cho con cái học hành. Tôi mong muốn các cấp Hội luôn quan tâm, hỗ trợ như vay vốn để mở rộng quy mô sản xuất”.

Tấm gương vượt khó của chị Coor Thị Bân không chỉ là niềm tự hào của gia đình mà còn lan tỏa trong cộng đồng. Nhiều phụ nữ trên địa bàn học tập cách làm ăn của chị để phát triển kinh tế, từng bước nâng cao đời sống.

Chị Pơloong Chiếu ở thôn Abaanh 1, xã Hùng Sơn cũng đi lên từ 2 bàn tay trắng. Chị Chiếu cho biết, sau cuộc hôn nhân đổ vỡ, một mình chị gánh vác trách nhiệm nuôi hai con ăn học giữa muôn vàn khó khăn, thiếu thốn. Ban ngày, chị đi làm thuê được trả công từ 200 đến 250 nghìn đồng/ngày. Công việc nặng nhọc nhưng chưa bao giờ khiến chị nản lòng.

Tranh thủ thời gian sáng sớm và đêm muộn, chị nấu rượu để bán lấy tiền lo cho con. Không dừng lại ở đó, chị Chiếu cần mẫn nuôi 15 con heo, 7 con bò, hàng trăm con gà, vịt… rồi làm rẫy, cày ruộng để có thêm nguồn thu nhập ổn định từ 8 – 10 triệu đồng/tháng.

Số tiền ấy, mỗi tháng chị gửi về thành phố 5 đến 6 triệu đồng cho các con trang trải tiền ăn học. Chị còn dựng được căn nhà gỗ 3 gian khang trang và 1 một ngôi nhà xây kiên cố với đầy đủ tiện nghi.

Chị Pơloong Chiếu cho biết, gia đình chị đã đăng ký thoát nghèo bền vững từ 10 năm nay. “Tôi nuôi 2 đứa con ăn học nên bản thân mình phải cố gắng gấp nhiều lần so với người khác. 3 giờ sáng dậy nấu 1 nồi rượu 7, 8 giờ mới xong. Ăn sáng xong lại tranh thủ lên nương làm rẫy, cày ruộng hoặc đi làm công cho họ. Không có thời gian nghỉ ngơi, làm quần quật ngày đêm. Nay các con lớn rồi, bản thân cũng đỡ vất vả, kinh tế gia đình cũng khá ổn định. Nay tôi tập trung chăn nuôi và trồng trọt để phát triển kinh tế gia đình ổn định hơn”.

Chị Nguyễn Thị Lênh, Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận đồng thời Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Hùng Sơn cho biết, Hội được thành lập trên cơ sở sáp nhập Hội Liên hiệp phụ nữ 4 xã Tr’hy, Axan, Ch’Ơm và Gari. Hiện nay, Hội có 24 chi hội với 1.939 hội viên, chủ yếu là chị em dân tộc thiểu số. 

Cuộc sống của bà con Cơ Tu vùng biên giới này còn nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo toàn xã chiếm 50,58%. Vì vậy, những câu chuyện vượt khó, phát triển kinh tế của chị Bân, chị Chiếu hay nhiều chị em khác…đã trở thành minh chứng sinh động cho nghị lực và ý chí bền bỉ của phụ nữ dân tộc thiểu số vùng phên dậu của Tổ quốc.

Đây là những tấm gương tiêu biểu để nhiều hội viên phụ nữ xã Hùng Sơn noi theo, góp phần làm giàu cho gia đình, xây dựng quê hương ngày càng phát triển.“Trước đây, đa số phụ nữ chỉ làm rẫy nên cuộc sống khó khăn. Những năm gầy đây, tại xã Hùng Sơn mới có nhiều chương trình giảm nghèo, dự án hỗ trợ chăn nuôi trồng trọt cho chị em thoát nghèo vươn lên làm giàu. Đặc biệt, từ khi thực hiện Đề án về “Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp” đã xuất hiện nhiều gương điển hình phụ nữ phát triển kinh tế giỏi trên địa bàn. Hiện nay, nhiều hội viên phụ nữ đi đầu trong phát triển kinh tế, tạo nguồn thu nhập tốt. Chúng tôi tiếp tục vận động lấy những gương điển hình tốt tuyên truyền để các hội viên khác học hỏi. Qua đó, nhân rộng giúp các chị phát triển kinh tế, thoát nghèo bền vững”./.