T’mêê đâu, đhị chr’val Thượng Bằng La (chr’hoong Văn Chấn, tỉnh Yên Bái ty), nâu câi năc chr’val Thượng Bằng La, tỉnh Lào Cai, đha đhâm Hoàng Đình Thắng âi bơơn bâc ngai năl tươc cơnh lâng bhươn a tông băn chr’gơơng vêy đơơng chô bh’nơơn dal

L’lăm bêl tươc lâng bh’rợ băn chr’gơơng, anoo Hoàng Đình Thắng coh vêêl Trung Tâm, chr’val Thượng Bằng La p’zay bhrợ apêê pr’đhang băn âi looih cơnh aoc, đà điểu, n’đhang bh’nơơn căh liêm choom, bil bal bâc tu pr’luh cr’ay buôn dưr vaih. Pr’đoọng tươc lâng bh’rợ băn chr’gơơng bêl anoo bơơn lêy apêê video ooy pr’đhang bh’rợ băn chr’gơơng pay t’ghêy coh mạng xã hội, bêl chơơc năl lêy pa ghit năc lêy chr’gơơng pa bhlâng liêm glăp lâng pr’đơợ băn rơơi coh Thượng Bằng La.

K’noọ năc bhrợ, xang bêl tơơp băn lêy 5 p’nong năc liêm choom, tươc c’moo 2023, anoo Thắng quyết định k’rong bhrợ lâh 1 tỷ đồng câl 50 p’nong chr’gơơng m’ma tơợ Hương Sơn (Hà Tĩnh) chô băn; đợ ch’na năc lâh muy mẫu k’tang alaanh choh:

“Acu công vêy tươc Hương Sơn (Hà Tĩnh) đoọng pa choom, chơơc năl. Tr’nơơp năc acu k’rong bhrợ 200 ưc đồng, choh cr’chăl muy c’moo bhrợ lêy công z’zăng choom ha dang a đay pa dưr coh cr’chăl 20-25 c’moo”.

Pr’đơợ đoọng liêm choom âng pr’đhang băn chr’gơơng âng anoo Thắng năc ăt đhị bh’rợ băn liêm buôn lâng doó pr’luh cr’ay. Chr’gơơng năc râu dzăm caach cha zâp rau, buôn băn, ch’na bâc năc apêê tơơm bhơi k’tang âi vêy coh vêêl đong tu cơnh đêêc zên câl ch’na năc pa bhlâng hăt. Pa bhlâng năc, chr’gơơng doó buôn jeh ca ay cơnh t’rí c’rooc, bơr pêê c’moo năc vêy tiêm văc xin cha groong cr’ay muy chu. Râu chr’năp bhlâng năc choom k’đhơợng bhrợ c’roọl t’băh đh’hi bêl hân noo ch’noọng lâng ngăn bêl ha ot, bêl đêêc cr’năn chr’gơơng buôn dưr bhreh k’rơ.

Ting cơnh pa chăp lêy, năc đhêêng lâh muy c’moo, zâp p’nong chr’gơơng âi choom căt pay t’ghêy 2 chu/c’moo, chr’năp tơợ 12-15 ưc đồng. Xang bơr, pêê c’moo năc chr’gơơng căn rưah, zâp p’nong m’ma bơơn pa câl tơợ 35 ưc đồng. Cơnh lâng cr’năn chr’gơơng 40 p’nong, pr’đhang bh’rợ âng anoo Thắng âi đơơng chô bh’nơơn zên tơợ 400 - 500 ưc đồng zâp c’moo.

“C’lâng pa câl bh’nơơn xooc hăt, acu vêy bh’rợ xa nay zooi đoọng ha đha nuôr ooy zên câl m’ma đoọng đha nuôr bơơn câl đươi, zooi đoọng 10-20% đoọng đha nuôr tơơp bhrợ cha”.

Anoo Hoàng Đình Trung, đha nuôr vêêl Trung Tâm bhui har đoọng năl, pr’đhang băn chr’gơơng âng anoo Thắng đơơng chô bh’nơơn dal, pr’đơợ k’tiêc, ch’na âng vêêl đong công pa bhlâng liêm glăp tu cơnh đêêc đha nuổ đăn đêêc vêy ting pa choom băn lêy:

“Acu lêy năc pr’đhang bh’rợ n’nâu pa bhlâng liêm glăp, đhăm k’tiêc ha rêê đhuôch đong cu bâc, tơợ đanh choh k’tang alaanh pa bhlâng liêm. Ha dang bhrợ bha ar vă zên ngân hàng choom năc pr’loọng đong cu vêy bơơn bhrợ pr’đhang n’nâu”.

T’cooh Nguyễn Hữu Hiệp, Phó Chủ tịch UBND chr’val Thượng Bằng La đoọng năl, cr’chăl tươc, chr’val vêy t’bhlâng xay truih đoọng ha đha nuôr  lâng tươc la lêy, pa choom z’hai băn chr’gơơng âng anoo Hoàng Đình Thắng đoọng bhrợ t’bhưah, chroi đoọng ha dưr dal râu pa chô:

“Râu grơơ nhool, p’zay bhrợ têng âng pr’zơc Thắng năc âi bhrợ t’vaih muy c’lâng pa dưr tr’mông tr’meh t’mêê coh vêêl đong. Đhị bơơn năl năc lêy zên k’rong bhrợ vêy cơnh choom bhrợ t’bhưah, chính quyền vêêl đong xay moon pa bhlâng dal lâng pân moon năc vêy c’lâng bhrợ t’bhưah pr’đhang bh’rợ n’nâu, băr đhộ tươc đha nuôr đoọng ng’cơnh choom ha dưr dal pr’ăt tr’mông”.

Cơnh lâng râu bhriêl g’lăng, pân k’noọ pân bhrợ âng apêê đha đhâm c’mọor cơnh anoo Hoàng Đình Thắng, bâc pr’đhang bh’rợ ha rêê đhuôch băn rơơi bhriêl g’lăng, xơợng bhrợ xa nay băn rơơi yêm têêm sinh học vêy dưr k’rơ a năm, t’bhưah a năm, bhrợ t’vaih c’lâng bhrợ cha ca van nhâm mâng đhị đhăm k’tiêc vêêl đong da ding ca coong./.

TRIỂN VỌNG NUÔI HƯƠU SAO Ở MIỀN NÚI LÀO CAI

Những năm gần đây, nông dân vùng cao, miền núi Lào Cai đã tích cực đưa các cây giống, con giống mới vào nuôi trồng, mang lại giá trị kinh tế cao, không chỉ thoát nghèo mà còn vươn lên làm giàu. Mới đây, tại xã Thượng Bằng La, (huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái cũ), nay là xã Thượng Bằng La, tỉnh Lào Cai, chàng trai trẻ Hoàng Đình Thắng đã được nhiều người biết đến với trang trại nuôi hươu sao có thu nhập rất cao

Trước khi đến với hươu sao, anh Hoàng Đình Thắng ở thôn Trung Tâm, xã Thượng Bằng La đã loay hoay với các mô hình chăn nuôi truyền thống như lợn, đà điểu, nhưng hiệu quả kinh tế không ổn định, rủi ro dịch bệnh luôn thường trực. Cơ duyên đến với nghề nuôi hươu sao khi anh xem được các video về mô hình nuôi hươu sao lấy nhung trên mạng xã hội, khi tìm hiểu kỹ thì thấy con hươu sao rất phù hợp với điều kiện chăn nuôi ở Thượng Bằng La.

Nghĩ là làm, sau khi nuôi thử 5 con ban đầu thấy hiệu quả, đến năm 2024, anh Thắng quyết định đầu tư hơn 1 tỷ đồng mua 50 con hươu giống từ thủ phủ nhung hươu Hương Sơn (Hà Tĩnh) về nuôi; nguồn thức ăn là hơn một mẫu cỏ voi tự trồng được.

“Em cũng có đến Hương Sơn (Hà Tĩnh) để học hỏi, tìm hiểu. Đầu tiên là em đầu tư 200 triệu, trong vòng một năm làm thấy cũng ổn nếu mình phát huy trong vòng 20-25 năm”.

Chìa khóa thành công của mô hình chăn nuôi hươu sao của anh Thắng nằm ở quy trình chăn nuôi đơn giản và sạch bệnh. Hươu sao là loài vật ăn tạp, dễ nuôi, thức ăn chủ yếu là các loại cây cỏ sẵn có tại địa phương nên chi phí thức ăn rất thấp. Đặc biệt, hươu có sức đề kháng tốt, ít khi mắc các bệnh dịch thông thường như ở trâu, bò, vài năm mới cần tiêm phòng vacxin một lần. Điều quan trọng nhất là phải giữ cho chuồng trại luôn sạch sẽ, khô thoáng vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông, khi đó đàn hươu sẽ tự nhiên phát triển khỏe mạnh.

Theo tính toán, chỉ sau hơn một năm, mỗi con hươu đực có thể cho thu hoạch nhung 2 lần/năm, giá trị trung bình từ 12 - 15 triệu đồng. Sau hai, ba năm thì hươu cái sinh sản, mỗi con giống bán được 35 triệu đồng. Với đàn hươu 40 con, mô hình đã đem doanh thu từ 400 - 500 triệu đồng mỗi năm cho anh Thắng.

“Đầu ra sản phẩm hiện vẫn đang thiếu, em sẽ có chương trình hỗ trợ cho bà con về giá giống để bà con lấy được mức giá tốt nhất, hỗ trợ trừ cho bà con 10-20% để cho bà con khởi nghiệp”.

Anh Hoàng Đình Trung, người dân thôn Trung Tâm phấn khởi cho biết, mô hình trang trại nuôi hươu của anh Thắng mang lại thu nhập cao, điều kiện đất đai, nguồn thức ăn của địa phương cũng rất phù hợp nên bà con xung quanh sẽ học tập chăn nuôi theo:

“Tôi thấy là mô hình này rất phù hợp, diện tích đất nông nghiệp nhà tôi nhiều, lâu nay trồng cỏ voi rất tốt. Nếu làm thủ tục vay vốn ngân hàng được thì gia đình tôi sẽ làm mô hình này”.

Ông Nguyễn Hữu Hiệp, Phó chủ tịch UBND xã Thượng Bằng La cho biết, thời gian tới, xã sẽ tiếp tục tuyên truyền, tổ chức cho bà con đến tham quan, học hỏi mô hình nuôi hươu sao của anh Hoàng Đình Thắng để nhân rộng, góp phần nâng cao thu nhập.

“Sự mạnh dạn, chịu khó tìm hiểu của bạn Thắng thì đã mở ra một hướng phát triển kinh tế mới ở địa phương. Qua nắm bắt thì thấy chi phí đầu tư có thể tổ chức triển khai nhân rộng được, chính quyền địa phương đánh giá rất cao và chắc chắn có các hướng nhân rộng mô hình này, lan tỏa đến bà con để làm sao nâng cao được đời sống”.

Với sự năng động, dám nghĩ dám làm của những người trẻ như anh Hoàng Đình Thắng, những mô hình nông nghiệp thông minh, thực hiện quy trình chăn nuôi an toàn sinh học sẽ ngày càng phát triển, nhân rộng, mở ra hướng làm giàu bền vững ngay trên miền đất quê hương cho đồng bào miền núi, vùng cao./.