Coh tỉnh Quảng Nam, xoọc ơy vêy k’ha riêng apêê crêê cr’ay lâng ta k’noọ vêy đhr’năng crêê cr’ay a’duục, ooy đâu 3 cha nặc coh chr’hoong k’coong ch’ngai Nam Trà My lâh bil. Đhị đhr’năng cơnh đâu, chính quyền, ngành chức năng, lâh mơ năc zâp vel đông k’coong ch’ngai, zr’lụ đhanuôr acoon coh ơy t’bhlâng bhrợ zâp bh’rợ zêl cha groong, cha mêêt lêy cha groong pr’luh cr’ay dưr vaih k’rơ bâc.

A’đhi A Lăng Thị Ân Tuyền coh vel Pà Dấu, thị trấn Thạnh Mỹ bâc t’ngay đâu đhêy học tu k’hir ngân lâng k’ay chi hat mr’loọng. Tuyền moon, bêl tr’nơợp k’noọ tị k’ay đh’mâl cr’ooh cơnh bêl lơơng năc pr’loọng đông câl zanươu đoọng ôộm. Hân đhơ cơnh đêêc, xang 3 t’ngay ôộm căh mưy cr’ay căh dưah năc dzợ bhrông tặ coh a’chặc, năc k’căn đơơng moot ooy Trung tâm Y tế chr’hoong Nam Giang, tỉnh Quảng Nam zư pa dưah. Đhị đâu, bác sĩ moon vêy đhr’năng Tuyền k’hir tu cr’ay a’duục năc moot viện lâng đoọng ặt lalay:

“Acu k’hir 3 t’ngay lâng chi hat mr’loọng, dưr tặ. Bêl tr’nơợp k’hir k’noọ doọ râu năc câl zanươu ôộm ha dợ căh zăng, ting dưr tặ bâc lâh mơ. Xơợng moon xoọc vêy cr’ay a’duục cung k’pân năc apêê coh đông đoọng acu moot viện. Đhị âng cu ặt lâng coh trường THCS Nam Giang cung vêy bơr pêê cha nặc k’ay cơnh acu”.

A’đhi A Xan coh thị trấn Thạnh Mỹ cung moot viện xoọc k’hir ngân, chi hat mr’loọng lâng bhrông tặ coh a’chặc xang 4 t’ngay câl ôộm zanươu. Moot ooy viện a’đhi năc vêy bơơn y, bác sĩ Trung tâm Y tế khám lêy, truyền đac lâng zư pa dưah ting c’lâng bh’rợ zư pa dưah cr’ay a’duục, xoọc A Xan doọ dzợ lâh k’hir hân đhơ cơnh đêêc dzợ bhrông tặ coh a’chặc. Pr’căn Kor Lăng, da dich âng Xan moon, đhị zr’lụ đông âng a’châu ặt vêy bơr pêê apêê k’ay k’hir, bhrông tặ coh a’chặc ta k’noọ cr’ay a’dụuc, lâh mơ năc p’niên k’tứi, hân đhơ cơnh đêếc căh năl ghit cr’ay năc tự lêy câl pay zanươu zư pa dưah:

“Cha châu cu ặt coh đông k’hir 2, 3 t’ngay ha dợ acu căh năl k’ay n’hâu, k’noọ tị k’hir cơnh bêl lơơng. Tu coh zr’lụ đông zi cung bâc ngai k’hir, cung căh bhr’nêy, tươc bêl hi bu a’châu k’hir ngân bhlâng năc k’căn đoo đơơng lươt viện, apêê bác sĩ moon moót viện luôn. Bac sĩ moon a’châu crêê cr’ay a’duục”.

Tơợ tơợp c’moo tươc đâu, tỉnh Quảng Nam ơy lêy k’ha riêng apêê k’ay a’duục lâng ta k’noọ crêê cr’ay a’duuc. Ooy đâu, chr’hoong k’coong ch’ngai Nam Trà My vêy k’noọ 260 cha nặc moot viện tu ngân k’hir, bhrông tặ, pa zruah, ki tặ tu ta k’noọ cr’ay a’duục, 3 cha nặc lâh bil. Đoọng lêy cha mêêt zêl cha groong pr’luh cr’ay a’duuc dưr vaih lâng trơơi boọ bhưah, chính quyền lâng ngành chức năng tỉnh Quảng Nam, lâh mơ năc zâp vel đông k’coong ch’ngai ơy t’bhlâng xay moon, bhrợ t’bhưah bh’rợ tiêm cha groong a’duuc lâng lêy cha mêêt zâp bh’rợ lêy bhrợ, đâh loon bơơn lêy, bhrợ pa liêm pr’luh cr’ay. Bác sĩ Tơ Ngôi Vui, Giám đốc Trung tâm Y tế chr’hoong Nam Giang, tỉnh Quảng Nam đoọng năl, tơợ tơợp c’moo tươc đâu, vel đông ơy vêy 4 cha nặc moot viện zư pa dưah ta k’noọ k’ay a’duục. Hân đhơ cơnh đêêc, đhị đhr’năng dưr vaih zr’năh k’đhạp âng pr’luh cr’ay nâu, Trung tâm ơy xay bhrợ bâc bh’rợ lêy cha mêêt zêl cha groong pr’luh cr’ay lâng zư pa dưah. Lâng pa dưr k’rơ bhiệc xay moon; bhrợ tiêm cha groong a’duục đoọng ha p’niên tơợ 6 c’xêê tươc 10 c’moo. Ting cơnh bác sĩ Tơ Ngôl Vui, xoọc Trung tâm ơy bhrợ liêm xang 2 g’luh tiêm cha groong a’duuc đoọng ha p’niên tơợ 2 c’xêe tươc 10 c’moo bâc bhlâng:

“Đhị đhr’năng dưr vaih pr’luh cr’ay a’duục đhị zâp vel đông prang k’tiêc k’ruung lâng tỉnh Quảng Nam năc ngành Y tế ơy pa dưr liêm choom bh’rợ xay moon đoọng ha đhanuôr coh vel đông chr’hoong. Xay moon đoọng ha UBND chr’hoong bhrợ tiêm cha groong pr’luh cr’ay a’duục. Azi bhrợ 2 g’luh. G’luh 1 bhrợ tiêm đoọng ha p’niên 2 tươc 10 c’moo, xay bhrợ tơợ t’ngay 1/3 tươc 25/3, bơơn mơ 100%; g’luh 2 tiêm đoọng ha p’niên mơ 6 tươc dứp 9 c’xêê năc bơơn 92,2%, zi lâh mơ cr’noọ bh’rợ ta đoọng bhrợ năc 88%”./.

CHỦ ĐỘNG NGĂN NGỪA BỆNH SỞI BÙNG PHÁT Ở VÙNG CAO

Dịch bệnh sởi đang có chiều hướng gia tăng và diễn biến phức tạp tại nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước. Ở tỉnh Quảng Nam, hiện đã ghi nhận hàng trăm trường hợp mắc và nghi mắc sởi, trong đó 3 trường hợp ở huyện vùng cao Nam Trà My đã tử vong. Trước thực trạng này, chính quyền, ngành chức năng, đặc biệt là các địa phương miền núi, vùng đồng bào DTTS đã tăng cường các biện pháp phòng chống, chủ động ngăn ngừa dịch bệnh bùng phát và lây lan diện rộng. 

Em A Lăng Thị Ân Tuyền ở thôn Pà Dấu, thị trấn Thạnh Mỹ mấy ngày nay phải nghỉ học do sốt cao liên tục kèm đau rát họng. Tuyền cho biết, lúc đầu chỉ nghĩ bị cảm thông thường nên gia đình mua thuốc cho em uống. Thế nhưng, sau 3 ngày uống thuốc không những bệnh tình không đỡ mà toàn thân còn nổi mẩn đỏ nên ba mẹ đưa em vào Trung tâm Y tế huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam để điều trị. Tại đây, bác sĩ chẩn đoán Tuyền bị sốt nghi do sởi nên nhập viện và cách ly:

“Con bị sốt 3 ngày kèm rát họng và nổi phát ban. Lúc đầu khi bị sốt con chỉ nghĩ sốt thông thường nên mua thuốc uống nhưng không đỡ, ban nổi càng nhiều. Nghe nói hiện đang có dịch sởi, sợ quá nhà con mới cho con nhập viện. Ở chỗ con ở và ở trường THCS Nam Giang cũng có một số trường hợp bị tương tự như con”.

Em A Xan ở thị trấn Thạnh Mỹ cũng nhập viện trong tình trạng sốt li bì, rát họng và nổi mẩn đỏ. Vào viện em được y, bác sĩ Trung tâm Y tế thăm khám, truyền nước và điều trị theo phác đồ bệnh sởi, hiện A Xan đã bớt sốt nhưng ban đỏ vẫn nổi khắp người. Bà Kor Lăng, bà nội của Xan cho biết, ở khu vực nhà cháu ở cũng có một số trường hợp bị sốt phát ban nghi sởi, chủ yếu là trẻ nhỏ nhưng nhiều người không biết rõ bệnh tình nên vẫn tự ý để ở nhà chữa trị:

“Cháu nội tôi ở nhà sốt 2, 3 ngày mà bản thân tôi cũng không biết sốt chi, cứ tưởng sốt bình thường thôi. Vì ở khu nhà tôi họ bị sốt cũng nhiều cho nên cũng chủ quan đó nhưng đến chiều qua cháu sốt cao quá nên mẹ cháu đưa đi bệnh viện thì bác sĩ nói là nhập viện luôn. Bác sĩ bảo cháu bị viêm sởi rồi”.  

Từ đầu năm đến nay, tỉnh Quảng Nam ghi nhận hàng trăm trường hợp mắc sởi và nghi mắc sởi. Trong đó, riêng huyện miền núi Nam Trà My có gần 260 nhập viện do sốt cao, phát ban, nôn mửa, tiêu chảy nghi do sởi, 3 trường hợp đã tử vong. Để chủ động phòng ngừa và ngăn chặn dịch bệnh sởi bùng phát và lây lan diện rộng, chính quyền và ngành chức năng tỉnh Quảng Nam, đặc biệt là các địa phương miền núi đã tăng cường tuyên truyền, mở chiến dịch tiêm phòng sở và chủ động các biện pháp giám sát, kịp thời phát hiện, xử lý dịch bệnh. Bác sĩ Tơ Ngôl Vui, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam cho biết, từ đầu năm đến nay, địa phương ghi nhận 4 trường hợp nhập viện điều trị do nghi sởi. Tuy nhiên, trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh này, Trung tâm đã triển khai nhiều biện pháp chủ động phòng chống, giám sát và thu dung điều trị. Đồng thời đẩy mạnh việc tuyên truyền; tổ chức tiêm phòng sởi cho trẻ từ 6 tháng tuổi đến 10 tuổi. Theo bác sĩ Tơ Ngôl Vui, hiện Trung tâm đã hoàn thành 2 đợt tiêm phòng sởi cho trẻ từ 2 tháng tuổi đến 10 tuổi với tỷ lệ rất cao:

“Trước tình hình dịch bệnh sởi bùng phát tại các địa phương trên toàn quốc và tỉnh Quảng Nam thì ngành Y tế đã phát huy tốt vai trò tuyên truyền cho người dân trên địa bàn huyện. Tham mưu cho UBND huyện tổ chức chiến dịch tiêm phòng dịch bệnh sởi. Chúng tôi tổ chức làm 2 đợt: Đợt 1 tổ chức tiêm cho trẻ 2 đến 10 tuổi, triển khai từ ngày 1/3 đến 25/3, đạt tỷ lệ 100%; đợt 2 tiêm cho trẻ từ 6 đến dưới 9 tháng thì đạt 92,2%, vượt kế hoạch giao là 88%”.