BHA AR XRĂ 2: ĐHR’NONG ĐONG HA ĐHA NUÔR DHA RƯT

Bâc t’ngay tơơp c’moo 2025, coh m’pâng crâng ca coong Canh Liên (Bình Định) căh câ zr’lụ da ding ca coong Giang Ly (Khánh Hòa), đợ đhr’nong đong t’mêê choh nhâm mâng liêm cra ăt cơnh đêêc dưr vaih, xăl đoọng ha đhr’nong đong zir xrăh t’răh ha ruôi âng bâc ngai đha rưt. Đhr’năng la lua âi pa căh ghit crêê liêm âng xa nay “t’bil đong zir xrăh t’răh ha ruôi”; bh’rợ ăt ma mông bhlưa quân lâng đha nuôr nhâm mâng lâng râu pa zum têy tơợ chính quyền, doanh nghiệp tươc ting zâp dha nuôr.

Đhị bêl bâc đhị coh da ding ca coong tỉnh Bình Định dzợ đhơ vơ chơơc lêy pr’đơợ đoọng t’bil đong zir xrăh năc bh’rợ xa nay n’nâu coh chr’val Canh Liên, chr’hoong da ding ca coong Vân Canh âi dưr bhrợ k’rơ đươi râu moot bhrợ bhrơợng âng Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh. Prang chr’val dzợ 156 pr’loọng ma mông coh đong zir xrăh, coh đêêc 38 pr’loọng năc pa bhlâng zr’năh k’đhap, căh vêy zên ting chroi bhrợ. Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh bhrợ Sở Chỉ huy tiền phương, k’đươi k’zêt cán bộ, chiến sĩ “đh’rưah cha, dh’rưah ăt, dh’rưah bhrợ” lâng đha nuôr. Căh muy chroi c’rơ, bộ đội  dzợ đươi dua chuôh, đhêl đhị đêêc; k’rong dân quân zooi chroi t’ngay bhrợ têng; t’đang k’đươi doanh nghiệp pa xiêr chr’năp câl tr’mam lâng zooi rooc đơơng. Cơnh bhrợ n’nâu âi zooi đong t’mêê choh n’jưah nhâm mâng, n’jưah pa xiêr zên đươi dua choom hơnh deh. Đại tá Nguyễn Xuân Sơn, Chính ủy Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Bình Định đoọng năl, lâh 2000 t’ngay pa bhrợ, lâh 1.000 tấn tr’mam âi bơơn bộ đội đơơng rooc ooy zr’lụ ch’ngai bha dăh zooi đha nuôr cơnh lâng loom grơơ âng ma nưih lính Ava Hồ: “Bêl k’đơơng quân tươc chr’val Canh Liên, plêêng năc ăt boo, năc muy choom pêch t’noọl a năm. Azi p’too moon đhi noo p’loon bhrợ n’đhơ bêl đhâng, ha dum đoọng đơơh bhrợ xang đong ha đha nuôr”.

Đhị bêl đêêc, đhị tỉnh Quảng Nam, đợ đong zir xrăh, t’răh ha ruôi kiêng t’bil lơi coh c’moo 2025 năc dzooc tươc 6.200 đong, coh đêêc choh t’mêê tươc 70%, mơ dzợ năc xa luân. T’cooh Lương Nguyễn Minh Triết, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam moon, c’lâng xa nay t’bil đong zir xrăh, t’răh ha ruôi âi bơơn tỉnh Quảng Nam xay bhrợ đơơh, đhị đâu 3, 4 c’moo âi. Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam moon ghit, dap tơợ bêl Thủ tướng Chính phủ t’đang k’đươi bh’rợ xa nay “ Prang k’tiêc pa zum têy t’bil đong zir xrăh, t’răh ha ruôi” năc tỉnh bh’dzang p’zay bhrợ liêm xang bh’rợ xa nay n’nâu: “Azi xay moon cr’noọ xa nay năc tươc lưch c’xêê 10/2025, tỉnh Quảng Nam mă bhrợ xang bh’rợ t’bil đong zir xrăh, ta răh ha ruôi. Xooc đâu, apêê pr’đơợ k’rong đoọng zooi t’bil đong zir xrăh tơợ bâc n’đăh. Đợ râu zooi đoọng âng Trung ương, tơợ zên âng vêêl đong lâng râu k’rong chroi đoọng âng đha nuôr lâng pa bhlâng năc apêê doanh nghiệp lâng apêê liêm loom zooi đoọng. Azi âi ra văng k’dâng lêy zâp pr’đơợ đoọng xay bhrợ xa nay n’nâu”.

Tỉnh Khánh Hòa t’mêê bhrợ xang 1.326 đong  xăl ha đong zir xrăh t’răh ha ruôi, bhrợ t’vaih pr’ăt tr’mông t’mêê ha lâh 5.300 cha năc. Lâng cơnh đêêc, bâc đha nuôr đha rưt âi vêy k’rêêm loom ooy pr’ăt tr’mông liêm cra xang bâc c’moo zr’năh k’đhap. T’cooh Nghiêm Xuân Thành, Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa moon ghit, năc đoo căh muy pr’đơợ cr’van, năc dzợ bh’rợ pa hêl loom ha t’cooh t’ha, pr’zơc p’niên bơơn học hành liêm ta nih, ma nưih pa bhrợ p’zay dưr z’lâh ta clơ z’zăng. Ting t’cooh Nghiêm Xuân Thành, t’bil lơi râu k’rang đong zir xrăh, t’răh ha ruôi âi bhrợ t’vaih p’loọng t’mêê bhrợ t’vaih tr’mông yêm têêm, đha nuôr doó dzợ zr’năh đhị đha rưt đha răh: “Xa nay năc ng’cơnh choom k’đhơợng liêm râu nhâm mâng. Chr’năp bhlâng năc pa dưr tr’mông, bhrợ t’vaih c’lâng bhrợ cha, yêm têêm, nhâm mâng đoọng đha nuôr vêy pr’ăt tr’mông, bh’rợ tr’nêng têêm ngăn. Căh muy năc ăt k’rang t’bil đha rưt, t’bil đong zir xrăh năc dzợ pa chăp tươc đoọng đha nuôr vêy pr’ăt tr’mông ta clơ liêm, bhrợ cha ca van, bhrợ têng la lua cr’noọ xa nay, đha nuôr vêy pr’ăt tr’mông dal, liêm crêê, têêm ngăn”.

Bhrợ bhiêc lâng bh’cộ apêê bộ, ngành, vêêl đong ooy xay bhrợ t’bil đong zir xrăh t’răh ha ruôi ha đha nuôr, Thủ tướng  Chính phủ Phạm Minh Chính k’đươi, xa nay “zâp ngai chroi đoọng m’bứi” bơơn t’đang đhộ bhưah; Nhà nước zooi đoọng pr’đơợ tr’nơơp, doanh nghiệp lâng prang đha nuôr đh’rưah pa zum c’rơ. Thủ tướng đoọng năl, tươc x’ría c’xêê 5 t’mêê ha nua, prang k’tiêc âi tơơp bhrợ k’noọ 209.000 đhr’nong  zir xrăh, pa lưih k’noọ 150.000 đhr’nong đong, coh đêêc 20 vêêl đong doó dzợ vêy đong zir xrăh. Thủ tướng, moon ghit năc choom bhrợ têng xang bh’rợ n’nâu coh prang k’tiêc k’ruung l’lăm t’ngay 31/10/2025. Thủ tướng Phạm Minh Chính moon p’too ma nưih bh’cộ zâp câp năc choom “moon la lua, bhrợ la lua, liêm choom la lua”, xay bhrợ cơnh lâng xa nay chr’năp la lay đoọng bhrợ t’vaih bh’nơơn chr’năp la lay: “P’zay căh đơc đha nuôr ngai ăt coh đhr’nong zir xrăh, t’răh ha ruôi. Xa nay n’nâu năc muy moon đoọng xay bhrợ, căh xay moon pa đhêy. Pa dưr c’lâng xa nay âi vêy năc: muy ngai chroi m’bứi, muy đong đoọng muy hun, ngai hâu vêy zooi râu đêêc, ngai vêy c’rơ zooi c’rơ, ngai veye cr’van zooi cr’van. Xa nay n’nâu năc choom clan bhưah prang vêêl manang. Tơợ bh’rợ n’nâu, ahêê vêy bhrợ t’vaih bh’rợ n’lơơng, tu đha nuôr bhrợ t’vaih lịch sử, c’rơ tơợ đha nuôr”.

Đợ đhr’nong đong t’mêê căh muy năc đhị ăt ma mông năc dzợ đh’rôông oih pa ngăn loom âng ma nưih đha rưt. Zâp cr’liêng gạch, chr’pợ ngói năc zêng pa zum loom luônh âng râu pa zum têy âng zâp ngai. Zâp đhr’nong đong tơợ bh’rợ xa nay t’bil đong zir xrăh t’răh ha ruôi năc muy pr’hêl tơợ loom cr’er, muy đhr’nong đong đơc đoọng ha đha nuôr đha rưt./.

LOẠT BÀI: HIỆN THỰC HÓA GIẤC MƠ AN CƯ CỦA DÂN NGHÈO VÙNG NÚI MIỀN TRUNG

BÀI 2: MÁI ẤM CHO ĐỒNG BÀO NGHÈO

Những ngày đầu năm 2025, giữa rừng sâu Canh Liên (Bình Định) hay vùng núi Giang Ly (Khánh Hòa), những ngôi nhà xây mới kiên cố cứ thế mọc lên, thay cho cảnh tranh tre dột nát từng đeo bám bao phận người. Thực tế đã chứng minh tính đúng đắn và nhân văn của chủ trương “xóa nhà tạm, nhà dột nát”; tình quân dân bền chặt và sự chung tay từ chính quyền, doanh nghiệp đến từng người dân.  

Giữa lúc nhiều nơi ở miền núi tỉnh Bình Định còn loay hoay tìm nguồn lực để xóa nhà tạm thì chương trình này tại xã Canh Liên, huyện miền núi Vân Canh đã chuyển mình mạnh mẽ nhờ sự vào cuộc quyết liệt của Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh. Toàn xã còn 156 hộ sống trong nhà tạm, trong đó 38 hộ thuộc diện đặc biệt khó khăn, không có tiền đối ứng. Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh lập Sở Chỉ huy tiền phương, điều động hàng chục cán bộ, chiến sĩ “cùng ăn, cùng ở, cùng làm” với dân. Không chỉ góp công, bộ đội còn tận dụng cát, đá, sạn tại chỗ; huy động dân quân hỗ trợ ngày công; vận động doanh nghiệp giảm giá vật liệu và hỗ trợ vận chuyển. Cách làm này đã giúp nhà mới xây vừa chắc chắn, vừa giảm chi phí đáng kể. Đại tá Nguyễn Xuân Sơn, Chính ủy Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Bình Định cho biết, hơn 2.000 ngày công, hơn 1.000 tấn vật liệu đã được bộ đội chuyển vào vùng sâu giúp dân với ý chí của người lính cụ Hồ:“Khi tiến quân lên xã Canh Liên, thời tiết không thuận lợi, mưa kéo dài, chỉ có thể đào móng làm ngoài trời mưa được. Chúng tôi động viên anh em tranh thủ làm cả trưa, tối để đẩy nhanh tiến độ xây dựng nhà cho dân.”

Trong khi đó, tại tỉnh Quảng Nam, số nhà tạm, nhà dột nát cần xóa trong năm 2025 lên tới 6.200 nhà, trong đó, xây mới chiếm đến 70%, số còn lại cần sửa chữa. Ông Lương Nguyễn Minh Triết, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam cho rằng, chủ trương xóa nhà tạm, nhà dột nát đã được tỉnh Quảng Nam triển khai sớm, cách đây 3, 4 năm. Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam khẳng định, kể từ khi Thủ tướng Chính phủ phát động chương trình “Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát’ thì tỉnh càng nêu cao quyết tâm phải hoàn thành tốt chương trình này: “Chúng tôi đặt ra mục tiêu là đến tháng 10/2025, tỉnh Quảng Nam về đích chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát. Hiện nay, các nguồn lực huy động để hỗ trợ xóa nhà tạm từ nhiều nguồn khác nhau. Nguồn hỗ trợ của Trung ương, từ ngân sách và nguồn huy động trong đóng góp của người dân và đặc biệt là các doanh nghiệp và các nhà hảo tâm hỗ trợ. Chúng tôi đã chuẩn bị cơ bản là đủ nguồn lực để triển khai chương trình này”.

Tỉnh Khánh Hòa vừa hoàn thành 1.326 căn nhà tạm, nhà dột nát, mở ra cuộc sống mới cho hơn 5.300 người. Và như vậy, hàng người dân nghèo đã có được niềm tin về cuộc sống tốt đẹp sau bao năm tháng nhọc nhằn, gian nan. Ông Nghiêm Xuân Thành, Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa nhấn mạnh, đó không chỉ là vật chất, mà là hành trình chữa lành cho người già, các bạn trẻ được học hành đến nơi đến chốn, người lao động vươn lên làm ăn khấm khá. Theo ông Nghiêm Xuân Thành, xóa nỗi lo nhà tạm, nhà dột nát đã mở ra cánh cửa tạo sinh kế ổn định, người dân không còn khổ sở trong cảnh nghèo: “Vấn đề làm sao đảm bảo tính bền vững. Quan trọng nhất là phát triển kinh tế, là tạo sinh kế, ổn định, bền vững để người dân có cuộc sống, công việc ổn định. Không phải chỉ còn lo xóa nghèo, xóa nhà tạm mà tiến tới để người dân có kinh tế khá, làm giàu, hiện thực hóa mục tiêu, người dân có mức sống cao, hiền hòa, hạnh phúc”.

Làm việc với lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương về triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát cho người dân, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu, tinh thần “mỗi người góp một tay” được phát động sâu rộng; Nhà nước hỗ trợ vốn mồi, doanh nghiệp và toàn dân cùng chung sức. Thủ tướng cho biết, đến cuối tháng 5 vừa qua, cả nước đã khởi công gần 209.000 căn nhà tạm, khánh thành gần 150.000 căn, trong đó 20 địa phương không còn nhà tạm. Thủ tướng nhấn mạnh phải hoàn thành chương trình này trên toàn quốc trước ngày 31/10/2025. Thủ tướng Phạm Minh Chính nhắc nhở người đứng đầu các cấp phải “nói thật, làm thật, hiệu quả thật”, triển khai với tinh thần, khí thế đặc biệt để tạo nên kết quả đặc biệt. “Dứt khoát không để người dân nào ở trong nhà tạm, nhà dột nát. Tinh thần này chỉ bàn làm, không bàn lùi. Phát huy phương châm đã có là: mỗi người góp một tay, mỗi nhà san sẻ một phần, ai có gì giúp nấy, ai có công, giúp công, có của giúp của. Tinh thần này phải lan tỏa ra toàn xã hội. Từ phong trào này, ta sẽ làm nên việc khác, vì nhân dân làm nên lịch sử, sức mạnh từ nhân dân”.

Những căn nhà mới không chỉ là chốn an cư mà còn là ngọn lửa sưởi ấm niềm tin của người nghèo. Mỗi viên gạch, mái ngói là kết tinh của nghĩa tình, của sự chung tay của mọi người. Mỗi căn nhà từ chương trình xóa nhà tạm là một món quà, một tình thương, một mái ấm dành tặng đồng bào nghèo./.