ꪀꪷ ꪢꪀꪷ ꪁꪱ - ꪩꪺꪉ ꪹꪥꪙ ꪄꪱꪣ ꪄꪮꪥ ꪎꪸ ꪮꪒꪳ ꪤꪱꪀ ꪁꪒꪷ ꪁꪉꪴ ꪻꪬ

ꪝꪷ ꪼꪭ ꪵꪣ ꪙꪱ ꪔꪉꪲ ꪨꪱꪥ ꪹꪊꪱ

        ꪘꪉꪷ ꪔꪱ ꪒꪙꪲ ꪝꪴ ꪫꪱꪉ ꪹꪭ ꪄꪮꪭ ꪋꪺ ꪹꪭꪙ ꪹꪊꪱ, ꪜꪲ 2014 ꪩꪉꪴ ꪈꪫꪙꪸ ꪪꪽ ꫄ꪁꪙ ꪤꪴ ꪚꪱꪙ ꪶꪒꪉ ꪡꪮꪉ ꪎꪱ ꪵꪖꪙ ꪏꪙꪲ, ꪭꪫꪙꪸ ꪋꪱꪣ ꪹꪒꪉ ꪹꪮꪱ ꪀꪷ ꪢꪀꪷ ꪀꪱ ꪢꪱ ꪜꪀꪴ ꪖꪳ ꫄ꪚꪶꪉ ꪯꪽꪨꪷ ꪔꪱꪈ ꪀꪷ ꪻꪢ ꪘꪉꪷ ꪓꪸ ꪹꪠꪉ , ꪹꪏꪉ ꪙꪽ ꪵꪔ ꫄ꪋ ꪜꪀꪴ ꪋꪺ ꪹꪭꪙ ꪩꪉꪴ ꪾꪜ ꫄ꪩ ꪹꪚꪱ ꪶꪜꪉ ꪻꪊ ꪀꪲ ꪨꪱꪥ ꪣꪲ ꪕꪷ ꪤꪱ ꪄꪙꪴ ꪻꪬ ꫃ꪩꪀ ꪙꪮꪥ ꪕꪯꪥ ꪣꪺ ꪑꪱꪣ. ꪹꪝ ꪙꪣꪾ ꪒꪙꪸ ꪋꪮꪚ ꪄꪷ ꪀꪚꪾ ꪔꪱꪉ ꪀꪷ ꪙꪲ ꪹꪏꪉ ꪙꪽ ꪀꪷ ꪢꪱ ꪵꪝ ꪶꪜꪉ ꪫꪽ ꪊꪱꪘꪎꪬ ꪅꪽ ꪅꪱꪉ ꪻꪬ ꪋꪴ ꪢꪱꪀ ꪶꪀꪀ ꪵꪅꪫꪀ.

          ꪁꪷ ꪹꪏꪉ ꪋꪺ ꪹꪭꪙ ꪩꪉꪳ ꫄ꪁꪶꪶꪙ ꪋꪺ ꪹꪭꪙ ꪜꪱ ꪈꪫꪙꪸ ꪵꪄꪉ ꪬꪫꪱ ꪤꪴ ꪚꪱꪙ ꪋꪙꪲ ꪋꪴ ꪊꪱꪥꪎꪱ ꪎꪱꪙ ꪖꪱꪉ ꪵꪗꪉ ꪶꪠ ꪨꪱꪥ ꪹꪊꪱ ꪼꪅ ꪣꪲ ꪀꪱꪥ ꪵꪬꪀ ꪕꪱ ꫜ ꪔꪱ ꪒꪙꪲ ꪜꪀꪴ ꪀꪷ ꪢꪀꪷ ꪁꪱ ꪜꪴꪀ ꪁꪪꪱ ꪀꪷ ꪵꪋ. ꪭꪮꪒ ꪼꪅ ꪔꪱ ꪒꪙꪲ ꪜꪀꪴ ꪀꪷ ꪢꪀꪷ ꪀꪱ ꪁꪷ ꪼꪒ 7 ꪜꪲ  ꪵꪀꪉ ꪼꪒ ꪜꪒꪲ ꪢꪱꪀ ꪲꪜ ꪖꪳ 3ꪌ ꪕꪮꪥ ꪜꪱ, ꪀꪷ ꪙꪲ ꪹꪑꪉ ꪜꪀꪴ ꫄ꪬꪉ ꪜꪲ ꪹꪑꪉ ꫃ꪜꪙ ꪨꪱꪁ ꪢꪱꪀ , ꪑꪱꪥ ꪹꪄꪱ ꪜꪲ ꪖꪳ 6 ꪢꪮꪥ ꪵꪬꪀ ꪕꪱ ꪋꪲ ꪼꪒ ꪜꪒꪲ ꪤꪱꪫ 4 ꫃ꪔꪙ ꪢꪱꪀ ꪒꪚꪲ ꪀꪚꪾ ꪀꪱ ꪄꪱꪥ ꪜꪲ 2016 ꪨꪷ 50 ꪝꪽ ꪢꪽ ꪢꪮꪥ ꫄ꪀꪙ. ꪖꪴ ꪼꪒ ꪤꪱꪫ 200 ꪋꪫꪸꪥ ꪢꪽ ꪵꪀꪉ ꪹꪚꪱ ꪝꪷ ꪄꪱꪥ ꪘꪉꪷ ꪨꪱꪥ ꪹꪊꪱ.

          ꪝꪉꪳ ꪊꪫꪙꪸ ꪤꪱ ꪶꪘꪉ ꪉꪚꪸ, ꪀꪷ ꪢꪱꪀ ꪁꪱ ꪘꪉꪷ ꪨꪱꪥ ꪹꪊꪱ ꪁꪷ ꪊꪮꪚ ꪅꪷ ꪀꪚꪾ ꪙꪣꪾ ꪒꪙꪲ ꪵꪀꪉ ꪣꪲ ꪹꪏꪉ ꪜꪀꪴ ꫃ꪜꪙ ꪚꪮꪙ ꪹꪚꪱ ꪁꪷ ꪎꪱꪚ ꪚꪱꪉ ꪀꪚꪾ ꪀꪷ ꪵꪋ. ꪢꪮꪥ ꪵꪬꪀ ꪕꪱꪜꪀꪴ ꪀꪷ ꪢꪀꪷ ꪁꪱ, ꪭꪮꪒ ꪜꪲ ꪖꪳ 3 ꪋꪲ ꪼꪒ ꪜꪒꪲ ꪤꪱꪫ 8 ꪕꪱ ꪢꪱꪀ , ꪄꪱꪥ ꪤꪱꪫ 40 ꪭꪮꪠ 50 ꪋꪫꪥꪸ ꪢꪽ. ꪹꪑꪉ ꪜꪲ ꪹꪑꪉ ꪀꪷ ꪻꪐ ꪹꪑꪉ ꫃ꪜꪘ ꪨꪱꪥ ꪢꪱꪀ. ꪋꪲ ꪮꪱꪫ ꪭꪮꪒ 4 ꪝꪽ ꪵꪬꪀ ꪕꪱ ꪔꪱ ꪒꪙꪲ ꪜꪀꪴ ꪵꪋ ꪄꪮꪉ ꪓꪸ ꪹꪠꪉ ꪨꪷ ꪄꪴ ꪭꪉꪷ ꪩꪺꪉ ꪵꪭꪉ ꪻꪐ ꪼꪫ ꪜꪀꪴ ꪄꪱꪣ ꪵꪄꪚ ꪔꪱꪉ ꪀꪷ ꪻꪢ ꪙꪲ.

          ꪼꪅ ꪙꪲ ꪘꪉꪷ ꪔꪉꪲ ꪨꪱꪥ ꪹꪊꪱ ꪝꪷ ꪼꪭ ꪵꪣ ꪙꪱ ꪀꪷ ꪜꪀꪴ ꪤꪱꪫ 250 ꪵꪬꪀ ꪔꪱ, ꪶꪎ ꪔꪱ ꪒꪙꪲ ꪜꪀꪴ ꪙꪲ ꪁꪷ ꪼꪒ ꪜꪒꪲ ꪢꪱꪀ , ꪬꪱꪀ ꪪꪱ ꫃ꪭ ꪝꪷ ꪄꪱꪥ. ꪕꪮꪥ ꫃ꪒ ꪮꪱꪙ ꪼꪄ ꪀꪪꪱꪉ ꪔꪱ ꪒꪙꪲ ꪜꪀꪴ ꪀꪷ ꪢꪀꪷ ꪀꪱ ꪄꪮꪉ ꪔꪉꪲ, ꪵꪔ ꪼꪄ ꪭꪮꪒ ꪜꪲ 22020 ꪓꪲ ꪹꪠꪉ ꪋꪲ ꪜꪀꪴ 3. 600 ꪵꪬꪀ ꪕꪱ, ꪀꪺꪉ ꪙꪽ ꪣꪲ 2.600 ꪵꪬꪀ ꪕꪱ ꪜꪀꪴ ꫃ꪜꪙ ꪚꪮꪙ ꪵꪀꪉ ꪝꪽ ꫜ ꪵꪬꪀ ꪕꪱ ꪜꪀꪴ ꪄꪱꪣ ꪵꪄꪚ ꪀꪚꪾ ꪀꪷ ꪵꪋ. ꪙꪮꪀ ꪫꪀꪸ ꪤꪮꪣ ꪮꪮꪀ ꪤꪱꪫ ꪼꪔ ꫜ ꫄ꪉꪙ ꪋꪮꪥ ꪝꪷ ꪼꪭ ꪵꪣ ꪙꪱꪶ ꪝꪉꪳ ꪥꪫꪱꪉ ꪉꪚꪸ ꪂꪚꪳ ꪔꪱꪣ ꪼꪄ ꪀꪫꪱꪉ ꪔꪱ ꪒꪙꪲ, ꪊꪉꪲ ꪁꪫꪙꪸ ꪓꪲ ꪹꪠꪉ ꪋꪲ ꪕꪱꪀ ꪄꪴ ꪉꪱꪥ ꪒꪲ ꪢꪱ ꪕꪱꪉ ꪩꪺꪉ ꪜꪙꪴ, ꪒꪙꪲ ꪒꪮꪙ ꪻꪬ ꪝꪉꪳ ꪵꪥꪫꪉ ꪉꪚꪸ ꪤꪮꪣ ꫄ꪉꪙ ꪻꪎ ꪜꪀꪴ ꫃ꪜꪙ ꪚꪮꪙ , ꪖꪴ ꪏꪳ ꪵꪀꪉ ꫃ꪊ ꪚꪙꪸ ꪵꪀꪙ ꪢꪀꪷ ꪁꪱ.

          ꪔꪱꪉ ꪀꪷ ꪢꪱꪀ ꪁꪱ ꪁꪷ ꪼꪒ ꪐꪽ ꪵꪥꪉ ꪨꪷ ꪋꪮꪚ ꪅꪷ ꪀꪚꪾ ꪙꪣꪾ ꪒꪙꪲ ꪝꪴ ꪘꪉꪷ ꪨꪱꪥ ꪹꪊꪱ. ꪝꪮꪢ ꪀꪚꪾ ꪙꪣꪾ ꪒꪙꪲ ꪜꪱ ꪝꪴ ꪀꪫꪱꪉ ꪩꪺꪉ ꪶꪋꪣ ꪋꪮꪥ ꪄꪮꪉ ꪝꪷ ꪼꪭ ꪵꪣ ꪙꪱ, ꪵꪥꪫꪉ ꪉꪚꪸ, ꪁꪾ ꪹꪏꪉ ꪩꪺꪉ ꪋꪮꪥ ꪹꪤ ꪄꪮꪉ ꪊꪉꪲ ꪁꪫꪙꪸ ꪓꪸ ꪹꪠꪉ ꪵꪀꪉ ꪝꪉꪳ ꫛ ꫃ꪥꪒ ꪅꪫꪱ ꪭꪮꪀ , ꪀꪷ ꪢꪀꪷ ꪁꪱ ꪋꪲ ꪋꪮꪥ ꪝꪷ ꪼꪭ ꪵꪣ ꪙꪱ ꪓꪸ ꪹꪠꪉ ꪭꪒꪳ ꪄꪙꪳ ꪩꪱꪙ ꪼꪩ ꪎꪸ ꪮꪒꪳ ꪤꪱꪀ ꪁꪒꪷ ꪀꪉꪴ ꪵꪀꪉ ꫃ꪥꪒ ꪭꪉꪷ.

                                                          ꪄꪀꪷ ꪁꪙꪸ - ꪵꪭꪉ ꪥꪀꪲ

Co Mắc ca – luông dệt khảm khói xìa cặt cung hảu

po hay me na Lai Châu

          Nẳng ta đin pu vang hựa khong chua hươn, pi 2014 lung Nguyễn Văn Cận dú bản Đông Phong, xã Thèn Sin, huyện Tam Đường àu co mắc ca ma púk thử bấng. Ặn lỏ tàng co máư nẳng địa phương, xương nặn té chơ púk, tay hươn lung cọ báu pông chàư kỷ lài, hao dà khún lệch nọi toi mua. Pưa co nị chọp khọ cắp nặm đin xương nặn mả pe văn, chăn cánh hên xom bók cánh chi đảy pít chu mák cốc khoẹ:

          Cọ xương chua hươn ai Cận, chua hươn ai Nguyễn Khánh Hoà, nẳng bản Chin Chu Chải xã San Thàng, thanh phố Lai Châu khay mi cài héc ta nưng ta đin púk co mắc ca đảy púk khảm khép nẳng ta đin púk che khong hươn chảu. Họt khạy tà đin púk mắc ca cọ đảy 7 pi cánh pên mák đảy pít mák 3 pi  lẹo. Toi tay hươn pả, cò nị nhương hâng pi nhương pên lai mák, khảu pi thứ 6 mỏi héc ta chi thu đảy dáo 4 tấn mák đíp, ca khài pi 2016 lỏ mỏi cân 50 păn mằn, tênh mết chi khài đảy dáo 200 triệu mằn cánh va báu po khài nẳng Lai Châu.

          Toi pưng chuyên gia nông nghiệp, co mák ca nẳng tỉnh Lai Châu cọ chọp khọ cắp nặm đin cánh mi xương púk pên bón báu cọ púk sáp báng cắp co che. Mỏi héc ta púk co mắc ca, họt pi thứ 3 chi đảy pít dáo 8 tạk mák, khai đảy dáo 40 họt 50 triệu mằn. Nhương pi nhương pên lai mák cánh co nháư khửn. Chi áo họt 4 păn héc ta che khay nị khong địa phương lỏ khu hang luông hanh nháư  vạy púk khảm khép tang co máư nị. Lung Nguyễn Lân Hùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội mắc ca Việt Nam hảu hụ:

          Khay nị nẳng tỉnh Lai Châu po hay me na cọ púk dáo 250 héc ta, số ta đin púk nị cọ đảy pít mák, hák va mák hê po khài. Toi đề án khày quảng ta đin púk mắc ca khong tỉnh, té khạy họt pi 2020 địa phương chi púk 3.600 héc ta, cuông nặn mi 2.600 héc ta púk pên bón cánh păn nưng héc ta púk khảm khép cắp co che. Nọk vịa dom ók dáo 100 tỷ ngơn choi po hay me na, pưng doanh nghiệp xứp tam khày quảng ta đin, chính quyên địa phương chi tạk khu ngai đì ma tang luông pun, đin đon hảu pưng doanh nghiệp dom ngơn sáư púk pên bón, thu sự cán chế biên kén mắc ca.

          Tang co máư mắc ca cọ đảy nhẳn danh lỏ chọp khọ cắp nặm đin pu nẳng Lai Châu. Pọm cắp nặm đin pá pu quảng, luông chôm choi khong po hay me na, doanh nghiệp, cọ xương luông choi dừa khong chính quyên địa phương cánh pưng côn dệt khoa học, co mắc ca chi choi po hay me na địa phương hựt khửn lan lay xia ứt dák cặt cung cánh dệt hăng./.

                                                          Khắc Kiên - Hạnh dịch