ꪏꪱꪙ ꪀꪲ ꪗꪺꪒ ꪎꪱꪉ ꪕꪣꪾ ꪹꪩꪱ ꪫꪀꪸ ꫃ꪥꪒ ꪹꪥꪙ ꪨꪉꪷ ꪋꪴ ꪶꪠꪙ ꪙꪮꪉ ꪘꪉꪷ ꪝꪉꪳ ꪔꪉꪲ ꪹꪚꪉ ꪚꪀꪷ

1. ꪕꪮꪚ ꪬꪮꪣ ꪋꪴ ꪔꪱꪉ ꪼꪫ ꫄ꪚꪣ ꪙꪣꪾ ꪭꪮꪙ ꪎꪽ ꪵꪀꪉ ꪄꪱꪉ ꪙꪣꪾ ꪫꪽ ꪀꪫꪲ ꪹꪮꪱ ꪀꪷ ꪹꪄꪱ ꪵꪀꪉ ꪠꪀꪷ ꪬꪮꪣ ꪶꪠꪉ ꪙꪣꪾ ꪑꪉꪳ ꪖꪺꪣ, ꫄ꪅꪉ ꪙꪣꪾ ꪫꪽ ꪻꪬ ꪝꪉꪳ ꪔꪱ ꪒꪙꪲ ꪊꪺꪚ ꪙꪣꪾ ꪑꪉꪳ ꪖꪺꪣ ꪄꪱꪉ ꪙꪣꪾ ꪻꪬ ꪵꪬꪉ ꪫꪽ.

2. ꪼꪜ ꪀꪣꪸ ꪊꪱ, ꪐꪽ ꪵꪥꪉ ꪏꪒꪸ ꪬꪱꪥ ꪘꪉꪾ ꪔꪱ ꪒꪙꪲ ꪙꪱ ꪵꪀꪉ ꪠꪀꪷ ꪬꪮꪣ ꪊꪺꪚ ꪏꪒꪸ ꪭꪱꪥ , ꪩꪙꪳ ꪹꪏ ꪨꪷ ꪘꪉꪷ ꪝꪉꪳ ꪔꪱ ꪒꪙꪲ ꪙꪱ ꪚꪱꪙ ꪀꪱ ꪹꪄꪱ ꪶꪠꪀ; ꪀꪚꪾ ꪔꪱ ꪒꪙꪲ ꪙꪱ ꪣꪲ ꪹꪏꪉ ꪋꪲ ꪀꪫꪲ ꪼꪒ ꪀꪷ ꪹꪄꪱ, ꫃ꪜꪙ ꫄ꪚꪉ ꪒꪴ ꪢꪀꪳ ꪙꪣꪾ ꪼꪫ ꪐꪽ ꪝꪱꪫ ꪻꪬ ꪀꪷ ꪹꪄꪱ ꪹꪚꪱ ꪶꪩꪣ , ꪮꪺꪙ ꪝꪱ ꫄ꪩꪚ ꪕꪽ ꪫꪀꪸ ꪒꪣꪾ ꪏꪣꪾ ꪘꪉꪾ ꪝꪉꪳ ꪭꪮꪙ ꪙꪱ ꪤꪴ ꪎꪉꪴ ꪻꪬ ꪀꪷ ꪹꪄꪱ ꪢꪱ ꪵꪝ ꪫꪽ, ꪹꪚ ꪱꪊꪺꪚ ꪏꪒꪸ ꪬꪱꪥ ꪶꪝ ꪶꪠꪙ ꪙꪮꪉ; ꪔꪣꪴ ꪝꪺ ꪩꪣꪾ ꪒꪴ, ꪎꪴ ꪝꪉꪳ ꪔꪱꪉ ꪄꪙꪳ ꪤꪱ ꪻꪬ ꪶꪜꪉ ꪭꪱꪀ ꪫꪽ, ꪄꪙꪴ ꪤꪱ ꪻꪚ ꪵꪣꪙ ꪋꪮꪚ ꪋꪮꪥ ꪁꪷ ꪹꪀꪱ ꪢꪱ ꪵꪝ ꪫꪽ.

3. ꪜꪀꪴ ꪒꪣꪾ ꪹꪩꪱ ꪝꪉꪳ ꪭꪮꪙ ꪘꪱ ꪏꪒꪸ ꪬꪱꪥ ꪘꪀꪷ ꪹꪚ ꪱꪹꪏꪉ ꪻꪒ ꪒꪎꪱꪉ ꪶꪎꪣ ꪹꪩꪱ ꪼꪒ ꪶꪝ ꪋꪴ ꪶꪠꪙ ꪘꪮꪉ ꪀꪚꪾ ꪀ ꪱꪼꪫ ꪡꪮꪉ ꪹꪚ ꪱꪁꪷ ꪀ ꪱꪚꪱꪙ ꪘꪉꪾ ꪠꪉꪸ ꪹꪚ ꪱꪁꪷ ꪚꪱꪙ ꪔꪣꪳ ꪀꪚꪾ ꪝꪉꪳ ꪔꪱꪉ ꪹꪄꪱ ꫃ꪜꪙ ꪫꪽ ( ꫃ꪜꪙ ꪒꪴ ꪒꪲ ꪭꪮꪒ ꪔꪱ ꪒꪙꪲ ꪙꪱ ꪚꪱꪙ ꪀꪱ ꪹꪄꪱ ꪶꪠꪀ ꪨꪉꪷ 10 ꪁꪣꪾ ꪹꪚꪙ 10.)

4. ꪶꪒꪥ ꪀꪚꪾ ꪝꪉꪳ ꪔꪱ ꪒꪙꪸ ꪠꪀꪷ ꪬꪮꪣ ꪊꪺꪚ ꪏꪒꪸ ꪬꪱꪥ ꫃ꪢꪒ ꪝꪉꪳ ꪓꪸ ꪹꪠꪉ ꪕꪱꪣ ꪥꪉꪷ ꪶꪩꪉ ꪀꪱ ꫄ꪋ ꪡꪱ ꪑꪉꪷ ꫃ꪭ ꪄꪱꪒ ꪣꪒꪲ ꪶꪠꪙ; ꪎꪮꪉ ꪣꪱ ꪅꪽ ꪅꪱꪉ ꪹꪋ ꪠꪀꪷ ꪼꪫ ꪜꪀꪴ ꫄ꪋ ꪠꪱ ꪄꪱꪒ ꪣꪒꪲ ꪶꪠꪙ, ꪩꪙꪳ ꪹꪏ ꪨꪷ ꪝꪉꪳ ꪹꪋ ꪠꪀꪷ ꫃ꪜꪙ ꪫꪽ, ꪐꪽ ꪝꪱꪫ ꪹꪚꪱ ꪼꪫ ꪤꪱꪀ ꪠꪀꪷ.

ꪀꪚꪾ ꪙꪱ ꪊꪺꪚ ꪙꪣꪾ ꪙꪮꪉ ꪩꪱꪒ ꪀꪷ ꪠꪀꪷ ꪑꪈꪷ ꪙꪮꪥ ꪣꪲ ꪏꪉ ꪋꪲ ꪻꪐ ꪼꪒ ꫄ꪁꪙ ꪛꪱꪫ ꪎꪱꪙ ꪔꪱꪉ ꪤꪱ ꪋꪳ ꪡꪮꪉ  ꪁꪱꪒ ꪁꪙꪸ ꪀꪚꪾ ꪛꪱꪫ ꪤꪱ KH, Pen nac P..

ꪶꪎ ꪤꪱ ꪛꪱꪫ ꪔꪱꪣ ꪔꪮꪥ ꪩꪺꪉ ꪊꪲ ꪚꪮꪀ ꪄꪮꪉ ꪹꪊꪱ ꫃ꪤꪒ ꪮꪮꪀ ꪤꪱ, ꪩꪣꪾ ꪒꪴ ꪔꪣꪳ ꪵꪕꪙ , ꪤꪱ ꪕꪣꪳ ꪄꪙꪴ ꫄ꪋ ꪡꪱ ꪹꪚ ꪱꪶꪠꪙ ꪋꪮꪥ ꪀꪷ ꪜꪀꪴ ꪶꪚꪉ ꪶꪜꪉ ꪫꪽ.

5. ꪶꪒꪥ ꪀꪚꪾ ꪀꪷ ꪶꪀꪉ ꪉꪚꪸ, ꪀꪷ ꪀꪙꪲ ꪢꪱꪀ ꫄ꪬꪉ ꪜꪲ. 

A, ꪀꪷ ꪀꪺꪥ

- ꪀꪚꪾ ꪝꪉꪳ ꪀꪷ ꪀꪺꪥ ꪻꪚ ꪎꪮꪥ ꪎꪸ, ꪀꪷ ꫄ꪙꪉ ꪹꪚ ꪱꪁꪷ ꪀꪷ ꪶꪁꪙ;

+ ꪄꪺꪥ ꪭꪮꪉ ꪻꪬ ꪙꪣꪾ ꪼꪨ ꪵꪬꪉ ꪶꪩꪉ ꪫꪽ, ꪻꪬ ꪀꪷ ꪼꪣ ꪶꪜꪉ ꪫꪽ; ꪔꪉꪷ ꪀꪷ ꪬꪉꪸ ꪋꪱꪥ , ꪔꪒꪷ ꪏꪱꪙ ꪻꪚ ꪀꪷ ꪀꪺꪥ ꪊꪺꪚ ꪵꪚꪉ ꪄꪱꪒ ꪕꪮꪙ ꪕꪣꪾ ꪚꪮꪙ ꪎꪺꪙ ꪼꪬ ꪀꪺꪥ , ꫄ꪋ ꪒꪙꪲ ꫄ꪁꪙ ꪤꪱ ꪔꪣꪳ ꪄꪙꪴ ꪀꪚꪾ ꪶꪎ ꪄꪙꪴ ꪵꪣꪙ ꪋꪮꪚ ꪼꪫ ꪻꪬ ꪀꪷ ꪶꪜꪉ ꪫꪽ, ꪵꪔꪀ ꪭꪱꪀ ꪻꪢ.

+ ꪤꪱ ꪔꪣꪳ ꪄꪙꪴ ꪛꪱꪫ ꪻꪚ ꪼꪫ ꪀꪷ ꪀꪺꪥ ꪋꪽ ꪶꪜꪉ ꪫꪽ.

- ꪀꪚꪾ ꪎꪺꪙ ꪀꪷ ꪀꪺꪥ ꪣꪲ ꪀꪷ ꪬꪀꪷ ꪶꪕꪚ;

+ ꪕꪮꪙ ꪕꪣꪾ ꪝꪉꪳ ꪀꪷ ꪀꪺꪥ ꪬꪀꪷ ꪄꪫꪱꪉ ꪹꪩꪀ ꪤꪱꪫ ꪘꪷ ꫜ ꪎꪮꪉ ꪘꪷ ꪘꪉꪾ ꪀꪺꪉ ꪎꪣꪴ ꪀꪺꪥ ꪼꪫ ꪹꪤ ꪱꪤꪱ ꪼꪫ ꫃ꪥꪒ ꪀꪷ ꪵꪣ ꪜꪙꪸ ꪀꪷ ꪺꪩꪣ ꪶꪕꪚ.

+ ꪤꪱ ꪔꪣꪳ ꪝꪉꪳ ꫄ꪊꪒ ꪀꪱꪥ ꪻꪚ.

+ ꫄ꪋ ꪒꪙꪲ ꪻꪄ ꪶꪄ ꪣꪲ ꪹꪏꪉ ꪤꪱ ꪔꪣꪳ ꪄꪙꪴ ꪻꪬ ꪵꪣꪙ ꪋꪮꪚ ꪼꪫ ꪕꪱꪀ ꪄꪴ ꪉꪱꪥ ꪒꪲ ꪻꪬ ꪘꪷ ꪀꪺꪥ ꪮꪙ ꪻꪐ ꪫꪽ.

+ ꫄ꪋ ꪒꪙꪲ ꪻꪄ ꪶꪄ ꪣꪸ ꪹꪏ ꪤꪱ ꪕꪣꪳ ꪄꪙꪴ ꪵꪣꪙ ꪋꪮꪚ ꪼꪫ ꪕꪱꪀ ꪄꪴ ꪈꪱꪥ ꪒꪲ ꪻꪬ ꪘꪷ ꪀꪺꪥ ꪮꪙ ꪻꪐ ꪫꪽ.

b, ꪀꪷ ꪑꪱꪙ ꪵꪀꪉ ꪀꪷ ꪢꪱꪀ ꪀꪉꪸ ꪢꪱꪀ ꪵꪉ ꪢꪱꪀ ꪜꪀꪴ

ꪄꪱꪉ ꪙꪣꪾ ꪚꪉꪷ ꪎꪺꪙ ꪻꪬ ꪵꪬꪉ ꪶꪩꪉ ꪫꪽ, ꪩꪙꪳ ꪹꪏ ꪨꪷ ꪝꪉꪳ ꪎꪺꪙ ꪤꪴ ꪚꪮꪙ ꪔꪣꪾ ꪋꪙꪸ ꪵꪔ ꪒꪙꪲ ꪙꪱ ꪣꪱ ꫃ꪤꪒ ꪎꪺꪙ, ꪻꪬ ꪭꪱꪀ ꪀꪽ ꪢꪱꪀ ꪤꪴ ꪎꪱꪉ. ꪔꪒꪷ ꪎꪸ ꪝꪉꪳ ꪈꪱ ꪀꪷ ꪢꪱꪀ ꪬꪀꪷ, ꪀꪮꪥ ꪈꪱ ꫄ꪙꪉ ꪶꪠꪙ ꪶꪩꪣ. ꪄꪒꪴ ꪋꪀꪴ ꪒꪙꪲ ꪀꪮꪉ ꪶꪭꪣ ꪀꪷ ꪢꪱꪀ ꫄ꪩꪀ ꪵꪔ 5 ꪭꪮꪒ 10 ꫄ꪡꪙ ꪻꪫ ꪻꪬ ꪙꪣꪾ ꪏ ꫃ꪨꪒ , ꪻꪬ ꪒꪙꪲ ꪎꪱꪉ ꪚꪱꪉ. ꪚꪱꪫ ꪔꪣꪳ ꪄꪙꪴ ꪤꪱ ꪻꪚ ꪼꪛ ꪻꪬ ꪀꪷ ꪀꪙꪲ ꪢꪱꪀ ꪶꪜꪉ ꪫꪽ.

                                                ꪵꪖꪉ ꪖꪫꪲꪥ - ꪵꪭꪉ ꪥꪀꪲ

SAN KỸ THUẬT SẢNG TĂM LAU VỊA DỆT DƯỢN LĂNG CHU PHÔN NONG NẲNG PƯNG TỈNH BƯỞNG BẮC

1. Tọp hom chu tàng vạy bơm nặm họn sẳn cánh kháng nặm văn cứu àu co khảu cánh phắc hom phổng nặm nhưng thuổm; khâng bơm nặm văn hảu pưng ta đin chuốp nặm nhưng thuổm, kháng nặm nan hảnh.

2. Pày kiểm tra, nhẳn danh xiệt hại nẳng pưng ta đin na cánh phắc hom chuốp xiệt hại, lưn xưa lỏ nẳng ta đin na bán cả khảu phốc; cắp tà đin na mi xương chi cứu đảy co khảu, pên bấng đù mức nặm vạy nhẳn pao hảu co khảu báu chuốp lộm, uôn pa lợp tăn vịa đăm săm nẳng pưng hon na dú xùng mả pe văn, báu chuốp xiệt hại pộ phôn nong; tủm pua  lăm đù, xủ pưng tàng khún dà hảu pống hạ, khún dà bàư men chọp choi co khảu mả pe văn.

3. Púk đăm lau pưng hon na xiệt hại nắc báu xương đàư sảng xôm lau đảy pộ chu phôn nong cắp cả vạy phong báu cọ cả bán nẳng phiêng báu cọ cả bán tứm cắp pưng tàng khảu pên văn ( pên đu đi họt tà đin bán cả khảu phốc lăng 10/7).

4. Đối cắp tà đin phắc hom chuốp xiệt hại mết, pưng địa phương tạm dặng lông cả chơ phạ nhăng hê khát mịt phon; xong ma khặn khang chựa phắc vạy púk chơ phạ mết phôn nong, lưn xưa lỏ pưng chựa phắc pên văn, nhẳn pao báu vạy hảu giák phắc.

Cắp na chuốp nặm nong lạt cánh co phắc nhăng nọi mi xương chi nháư đảy cân bao san tang dà chự phong, cặt kiên cắp tàng dà KH, Pen nac P, siêu lân...số dà bao tam toi luông chík bók khong chảu dệt ók dà, lăm đù tứm ten, dà tứm khún chơ phạ báu phôn choi co púk bông pống văn.

5. Đối cắp co công nghiệp, co kin mák hâng pi.

A, Co cuổi:

- Cắp pưng xuân co cuổi bàư xoi xìa, co nậng báu hắc côn:

+ Khuối hong hảu nặm hảnh lông văn, hảu hạk mạy pông văn; Tẳng co hiếng chại, tắt san bàư co cuổi chuốp bánh khát, tọn tăm bón xuân hay cuổi, chơ đin cận dà tứm khún cắp số khún men chọp vạy hảu co pống văn, ték hạk máư.

+ Dà tứm khún bao bàư ( Khún Yogen, khún dà bàư Đầu trâu....) vạy hảu co cuổi chăn pống văn.

- Cắp pưng xuân co cuổi mi co hắc tộp;

+ Tọn tăm pưng co cuổi hắc khuối khoang, lựa dáo nó nưng, xong nó nẳng cuông xum cuổi vạy dàu dà dệt co me piến co lộm tộp.

+ Dà tứm pưng chất cài bàư ( khún dà baừ Yogen; dà khún baư Đầu trâu...) vạy hảu co cuổi chưn văn.

+ Chơ đin kháư khô mi xương dà khún hảu men chọp vạy tạk khu ngai đì hảu nó cuổi ón nháư.

b, Co nhạn cánh co mak kiểng, mák nghe, mak pục.

Kháng nặm nẳng xuân hảu hảnh lông văn, lưn xưa lỏ pưng xuân dú bón tắm chiên té đin na ma dệt xuân, hảu hạk co mák dú sáng. Tắt xia pưng nga co mak hắc, cói, nga nậnh pộ phôn lôm. Khút chục nả đin cỏng hôm mạy lậc té 5 họt 10 phân vạy hảu nặm slết, hảu đin sáng bàng. Bao tứm khún dà bàư  xương khún Yogen, khún dà bãư Đầu trâu... vạy hảu co kin mák pống văn.

                                      Thanh Thuỷ  - Hạnh dịch