ꪡꪮꪉ ꪶꪖ ( ꪨꪱꪥ ꪹꪊꪱ ): ꪣꪲ ꪹꪏꪉ ꪋꪲ ꪹꪀꪒ ꪎꪉꪲ ꪮꪮꪀ ꪥꪀꪲ ꫃ꪛꪉ ꫃ꪊꪚ ꪜꪣꪴ

ꪖꪱꪫ ꪕꪮꪉ ꪮꪮꪀ ꪣꪴ ꪮꪮꪀ ꪵꪒꪉ

        ꪶꪠꪉ ꪣꪲ ꫛ ꫄ꪤꪙ ꫃ꪜꪙ ꫃ꪛꪉ ꫃ꪊꪚ ꪜꪣꪴ ꪮꪮꪀ ꪣꪴ ꪮꪮꪀ ꪵꪒꪉ ꪨꪷ ꪝꪉꪳ ꪚꪱꪙ ꪬꪱ ꪐꪲ ꪎꪱ ꪵꪒꪙ ꪹꪣꪉ ꪢꪱ ꪩꪸ ꪊꪱꪥ, ꪭꪫꪙꪸ ꪡꪮꪉ ꪶꪖ. ꪫꪀꪸ ꫛ ꫄ꪤꪙ ꫃ꪜꪙ ꫃ꪛꪉ ꪵꪀꪉ ꪹꪀꪒ ꪎꪉꪲ ꪮꪮꪀ ꫃ꪜꪙ ꪥꪀꪲ ꪊꪉꪲ ꪨꪷ ꪹꪝ ꪭꪒꪲ ꪄꪮꪉ ꪔꪮꪉ ꪋꪽ ꪑꪉ ꪣꪲ ꪨꪱꪥ ꪄꪴ ꪹꪀ ꪱꪵꪀ ꫃ꪭ ꪋꪮꪚ ꪶꪎꪣ , ꪫꪀꪸ ꪀꪙꪲ ꪤꪴ ꪹꪚꪱ ꪵꪝ ꪻꪎ. ꪹꪺ ꪵꪅꪫꪀ ꪶꪎ ꫜ ꫃ꪜꪙ ꫃ꪛꪉ ꪬꪉꪲ ꪀꪲ ꫛ, ꪬꪱꪀ ꪫꪱ ꪹꪝ ꫛ ꫄ꪤꪙ ꪹꪚꪱ ꪭꪴ ꪋꪳ, ꪹꪏꪉ ꪙꪽ ꪁꪷ ꪹꪀꪒ ꪎꪉꪲ ꪮꪮꪀ ꫃ꪜꪙ ꪥꪀꪲ ꪘꪉꪷ 4 ꪚꪱꪙ , ꪀꪚꪾ ꪤꪱꪫ 60 ꫛ ꪼꪒ ꪄꪱꪣ ꪵꪀꪉ ꪢꪱ ꪹꪤꪱ ꪤꪱ ꪘꪉꪷ ꫄ꪀ ꫄ꪎ ꪮꪲ ꫃ꪔ, ꪀꪺꪉ ꪙꪽ ꪣꪲ ꪏꪱꪙ ꫛ ꪊꪺꪚ ꪏꪒꪸ ꪣꪷ. ꪘꪉꪷ ꪊꪉꪴ ꫄ꪔꪣ ꪮꪲ ꫃ꪔ ꪭꪫꪙꪸ ꪡꪮꪉ ꪶꪖ.

          ꪕꪮꪥ ꫄ꪀ ꪀꪫꪱꪙ ꪣꪲ ꪊꪀꪳ ꪁꪫꪸꪙ ꪓꪸ ꪹꪠꪉ ꪯꪽ ꪨꪷ ꪹꪝ ꪝꪲ ꪙꪮꪉ ꪬ ꪱꪐꪲ ꪘꪉꪷ ꪘꪲ ꪀꪙꪲ ꪤꪴ ꫃ꪜꪙ ꪚꪮꪙ , ꪬꪱꪀ ꪫꪱ ꪜꪺꪉ ꪀꪙꪲ ꪩꪺꪉ ꪤꪴ ꪹꪚ ꪱꪐꪽ ꪝꪱꪫ ꪵꪝ ꪻꪎ. ꪑꪉꪷ ꪼꪜ ꪙꪮꪀ ꪼꪜ ꪙꪱ ꪩꪱ ꪶꪩꪣ , ꪶꪎ ꪹꪭꪙ ꪣꪲ ꪖꪉꪸ ꪎꪸ ꪕꪷ 7%. ꪎꪮꪉ ꪣꪱ ꪝꪸ ꪙꪮꪉ ꪑꪉꪷ ꪎꪴ ꪙꪣꪾ ꪘꪉꪷ ꪬꪺꪥ ꪭꪮꪉ , ꪚꪷ ꪙꪣꪾ ꪮꪺꪙ ꪣꪱ ꪻꪎ ꫃ꪚ ꪎꪴ ꪭꪷ ꪀꪽ, ꪹꪚ ꪱꪀꪱꪥ ꪖꪮꪉ ꪩꪮꪀ ꪎꪉꪷ, ꪵꪀꪉ ꫄ꪡꪙ ꪨꪱꪥ ꫛ ꫄ꪤꪙ ꫄ꪩꪉ ꪀꪙꪲ ꪙꪣꪾ ꪕꪱ ꪹꪚꪱ ꪶꪔꪣ ꪶꪡꪒ , ꫃ꪤꪒ ꪻꪬ ꫃ꪛꪉ  ꪵꪜꪒ ꪝꪱꪙ ꪫꪽꪌ

          ꪼꪈ ꪨꪉꪷ ꫄ꪋ ꫃ꪬꪙ ꪮꪮꪀ ꫛ ꫃ꪜꪙ ꫃ꪛꪉ , ꪵꪈꪉ ꪯꪲ ꫃ꪔ ꪨꪱꪥ ꪹꪊꪱ ꪁꪷ ꪣꪲ ꪶꪀꪉ ꪪꪽ ꪮꪺꪙ ꪝꪱ ꪝꪉꪳ ꫃ꪀ ꪀꪫꪱꪙ ꪋꪫꪙꪸ ꪶꪣꪙ ꪄꪙꪸ ꪶꪠꪉ ꪣꪲ ꪥꪀꪲ, ꪎꪮꪉ ꪣꪱ ꪹꪮꪱ ꪹꪢꪱ ꪼꪜ ꪵꪎꪒ ꪉꪣꪸ ꪵꪀꪉ ꫃ꪬꪙ ꪣꪲ ꪵꪣꪉ ꫃ꪛꪉ ꫃ꪊꪚ ꪜꪣꪴ ꪖꪫꪱ ꪕꪮꪉ ꪮꪮꪀ ꪣꪴ ꪮꪮꪀ ꪵꪒꪉ. ꪼꪫ ꪤꪮꪙ ꪎꪸ ꪥꪀꪲ ꫃ꪛꪉ ꪵꪜꪒ ꪝꪱꪙ ꪵꪀꪉ ꫃ꪜꪙ ꫄ꪬꪉ, ꪤꪮꪙ ꪎꪸ ꪶꪎ ꫛ ꫃ꪜꪙ ꪻꪢ ꪁꪷ ꪹꪏꪉ ꪝꪉꪳ ꫛ ꪊꪺꪚ ꪏꪒꪸ ꪣꪷ, ꪵꪈꪉ ꪯꪲ ꫃ꪔ ꪔꪉꪲ ꪨꪱꪥ ꪹꪊꪱ ꪁꪷ ꪻꪬ ꪀꪱꪙ ꪶꪛ ꪊꪫꪙꪸ ꪶꪣꪙ ꪼꪜ ꫄ꪀ ꫄ꪎ ꪀꪱꪒ ꪁꪙꪸ ꪀꪚꪾ ꪊꪉ ꪁꪫꪙꪸ ꪓꪸ ꪹꪠꪉ ꫄ꪊꪚ ꪙꪣꪷ ꪨꪱꪥ ꪩꪺꪉ ꪭꪮꪙ ꪎꪽ ꪹꪏꪉ ꪋꪙꪸ ꪜꪱꪫ ꪊꪲ ꪚꪮꪀ ꫛ ꫄ꪤꪙ ꪀꪙꪲ ꪵꪝ ꪤꪴ ꪻꪎ ꪀꪙꪲ ꪙꪣꪾ ꪶꪔꪣ ꪶꪡꪒ ꪼꪫ ꫃ꪤꪙ ; ꪄꪒꪴ ꪄꪣꪴ ꪖꪉꪸ ꪎꪸ, ꪹꪮꪱ ꪤꪱ Cloramin B ꪻꪎ ꪼꪫ ꪖꪮꪉ ꪙꪣꪾ...

          ꪜꪱ ꫄ꪊꪙ ꪖꪲ ꪩꪙꪸ, ꪤꪱꪣ ꪶꪒꪀ ꪊꪉꪴ ꫄ꪔꪣ ꪯꪲ ꫃ꪔ ꪋꪳ ꪡꪮꪉ ꪔꪉꪲ ꪨꪱꪥ ꪹꪊꪱ ꪻꪬ ꪭꪴ: ꪭꪮꪒ ꪼꪅ ꪶꪠꪉ ꪣꪲ ꪥꪀꪲ ꪁꪷ ꪼꪒ ꪀꪽ ꫄ꪕꪙ. ꪵꪈꪉ ꪁꪾ ꪣꪲ ꪶꪀꪉ ꪪꪽ ꪔꪒꪲ ꫄ꪔꪙ ꪊꪉꪲ ꪁꪫꪙꪸ ꪭꪫꪙꪸ ꪡꪮꪉ ꪶꪖ ꪋꪮꪥ ꪹꪥ ꫛ ꫄ꪤꪙ ꪔꪉ ꪷꪖꪉꪸ ꪎ ꪸꪵꪝ ꪻꪎ, ꪣꪲ ꪼꪬ ꪵꪔꪉ ꪼꪫ ꪩꪉꪳ ꪙꪣꪾ ꪎꪴ ꪘꪉꪷ ꪹꪭꪙ , ꪎꪱ ꪡꪮꪉ ꪼꪫ ꫄ꪤꪙ ꪎꪺꪥ ꪣꪳ ꫄ꪩꪉ ꫄ꪋ , ꪁꪷ ꪹꪏꪉ ꪎꪴ ꪬꪫꪱ ꫄ꪊꪒ ꪼꪫ ꪛꪱꪫ ꪘꪉꪷ ꪚꪮꪙ ꪀꪙꪲ ꪤꪴ ꪵꪀꪉ ꪼꪎ ꪙꪣꪾ ꪎꪴ, ꪹꪚꪱ ꪻꪬ ꪥꪀꪲ ꫃ꪛꪉ ꪵꪜꪒ ꪝꪱꪙ. ꪙꪮꪀ ꪙꪽ ꪮꪮꪀ ꪵꪈꪉ ꪁꪷ ꪋꪮꪥ ꪤꪱ ꪄꪱꪉ ꪏꪉꪲ ꪼꪫ ꪡꪮꪉ ꪻꪬ ꫛ ꪣꪲ ꪹꪏꪉ ꪋꪲ ꪵꪜꪒ ꪝꪱꪙ ꪘꪉꪷ ꪎꪱ ꪼꪫ ꪤꪮꪙ ꪎꪸ ꫛ ꫃ꪜꪙ ꫃ꪛꪉ ꪻꪢ.

          ꫃ꪛꪉ ꫃ꪊꪚ ꪜꪣꪴ ꪖꪱꪫ ꪕꪮꪉ ꪮꪮꪀ ꪣꪴ ꪮꪮꪀ ꪵꪒꪉ ꪨꪷ ꪝꪉꪳ ꪚꪱꪙ ꪝꪲ ꪙꪮꪉ ꪬꪱ ꪐꪲ, ꪎꪱ ꪵꪒꪙ ꪹꪣꪉ ꪼꪔ ꪚꪀꪷ, ꪹꪏꪉ ꪙꪽ ꪥꪲꪀ ꫃ꪛꪉ ꫃ꪊꪚ ꪜꪣꪴ ꪖꪱꪫ ꪕꪮꪉ ꪮꪮꪀ ꪣꪴ ꪮꪮꪀ ꪵꪒꪉ ꪁꪷ ꪹꪏꪉ ꪝꪉꪳ ꪔꪱꪉ ꫃ꪛꪉ ꪵꪜꪒ ꪝꪱꪙ ꪮꪙꪳ ꪣꪲ ꪹꪏꪉ ꪋꪲ ꪹꪀꪒ ꪎꪉꪲ ꪮꪮꪀ ꪵꪀꪉ ꪋꪲ ꪀꪽ ꫄ꪕꪙ ꪥꪱꪀ. ꪹꪝ ꪹꪏꪉ ꪙꪽ, ꪼꪫ ꪤꪮꪙ ꪎꪸ ꪥꪀꪲ ꫃ꪛꪉ ꫛ ꫄ꪤꪙ ꫄ꪁꪙ ꪭꪴ ꪜꪙꪸ ꪖꪱꪥ ꪩꪺꪉ ꪈꪣꪾ ꪫꪀꪸ ꫃ꪥꪒ , ꪩꪙꪳ ꪹꪏ ꪨꪷ ꪼꪒ ꪀꪙꪲ ꪵꪝ ꪤꪴ ꪻꪎ , ꪀꪙꪲ ꪙꪣꪾ ꪶꪔꪣ ꪶꪡꪒ ꪼꪫ ꫃ꪤꪙ ꪹꪚꪱ ꪀꪙꪲ ꪹꪋꪉ ꪀꪙꪲ ꪒꪚꪲ.

                                                                   ꪄꪀꪷ ꪁꪙꪸ - ꪵꪭꪉ ꪥꪀꪲ

Phong Thổ ( Lai Châu): mi xương chi cướt sinh ók dịch

bệnh chếp pum ók mụ, ók đành

          Phổng mi côn dân pên bệnh chếp pùm ók mụ, ók đành lỏ pưng bản pi nọng Hà Nhì, xã đen mương Ma Ly Chải, huyện Phong Thổ. Vịa côn dân pên bệnh cánh cướt sinh ók pên dịch chính lỏ pưa hịt khong tong chặn nhăng mi lai khu cáu ké hê chọp xôm, vịa kin dú báu pẹk sàư. Mưa khọe số côn pên bệnh hên kỷ côn, hák va pưa côn dân báu hụ chự, xương nặn cọ cướt sinh ók pên dịch nẳng 4 bản, cắp dáo 60 côn đảy khám, dàu dà nẳng cơ sở y tế, cuông nặn mi san côn chuốp xiệt mo. Nẳng Trung tâm Y tế huyện Phong Thổ, ai Lò Dừ Giá, côn chuốp pên bệnh nẳng bản Tả Chải, xã Ma Ly Chải tô:

          Toi cơ quan mi chức quyên địa phương, ặn lỏ pưa pi nọng Hà Nhì nẳng nỉ kin dú pên bón, hák va luông kin dú báu pẹk sàư. Via pày nọk pày na nhăng pày lạk lôm, số hươn mi thiêng xìa nhăng to 7%. Xong ma, nặm xủ khong pi nọng đảy àu té huổi, bó nặm uôn ma sáư bể vạy xủ ho căn, báu cài thong lọc sằng cánh phân lai côn dân lâng kin nặm ta báu tổm phột, dệt hảu bệnh pét pan văn: Bác sỹ Phùng Thị Lai, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Phong Thổ hảu hụ:

          Ngay lăng chơ hên ók côn pên bệnh, ngành Y tế Lai Châu cọ mi công văn uôn pa pưng cơ quan chuyên môn khiển phổng mi dịch, xong ma àu mẫu pày xét nghiệm cánh hảu hên mi manh bệnh chếp pum tháo tọng ók mụ, ók đành. Vạy dón xia dịch bệnh pét pan cánh pên hâng, dón xia số côn pên máư cọ xương pưng côn chuốp xiệt mo, ngành Y tế tỉnh Lai Châu cọ hảu cán bộ chuyên môn pày cơ sở, cạt kiên cắp chính quyên địa phương chấp năm lai luông họn sẳn xương chiên páo, chík bók côn dân kin pẹk dú sàư, kin nặm tổm phột vạy dền; khút khùm dệt thiêng xìa, àu dà Cloramin B sáư vạy thong nặm...

          Pả Trần Thị Liên, Giám đốc Trung tâm Y tế chự phong tỉnh Lai Châu hảu hụ; họt khạy phổng mi dịch bệnh cọ đảy cẳn tơn. Ngành cọ mi công văn tít tơn chính quyên huỵện Phong Thổ choi dừa côn dân tẳng thiêng xia pẹk sàư, mi hay tánh vạy lựng nặm xủ nẳng hươn, xạ phọng vạy côn dân suối mư lâng chơ, cọ xương xủ hoá chất vạy bao nẳng bón kin dú cánh sáư nặm xủ, báu hảu dịch bệnh pét pan. Nọk nặn ók ngành cọ choi dà kháng sinh vạy phong hảu côn mi xương pét pan nẳng xã vạy dón xia pưng côn pên bệnh máư. Pả Trần Thị Liên va:

          Bệnh chếp pum tháo tọng ók mụ, ók đành pét pan, cuông chơ khay nị đang nhại khảu mua phôn nẳng phổng xùng đen mương Tây bắc, xương nặn dịch bệnh chếp pum tháo tọng ók mụ, ók đành cọ xương pưng tàng bệnh pét pan ứn lỏ mi xương chi cướt sinh ók cánh chi cẳn tơn dạk. Pưa xương nặn, vạy dón xia dịch bệnh côn dân cận hụ piến thái luông ngắm vịa dệt, lưn xưa lỏ đảy kin pẹk dú sàư, kin nặm tổm phột vạy dên, báu kin chương kin đíp.

                                                          Khắc Kiên - Hạnh dịch