Bai 2: Dà khả nhả-Pưng côn dệt quản lý dú nẳng đằư?

          Pòm dệt côn pày xự dà khả nhả, xum khỏi cọ ngai đì cuồng vịa biền mài lài tàng chứng ma tang vịa xự khài ngai cánh é xự to đằư cọ đảy tàng dà hoá học độc hại đảy hươn nước tặt pùn quản lý mẳn cặt. Pưng côn khài dà khả nhả pọm hụ đảy ặn nị lỏ tàng dà mi chất độc lài, hák va pưa lang áo côn xự cánh pưng cơ quàn mi chức quyên cọ hê quản lý mẳn cặt, xương nặn khài cọ báu hổm dằm xằng. Chảu hươn hang khài dà pảy chự cò púk bồng nẳng xã Noong Luông, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên cọ khày ma tang khù lợi đì khòng dà khả nhả, lẹo vịa dệt hại họt pặc hanh, hại họt bón nặm kìn đìn dú lỏ báu tô họt:

          Băng: “ Tàng nị lỏ tài cá hạ, măn nau ók mết. Mi côn bao cọ tài mết, pi nọng cọ dệt xuần đảy ngày, cò nhắư bao xắư cọ chuốp tài pưa hạ nau mết. Chơ xum khỏi chík bók hẳư pi nọng bao nẳng căn lỏ àu ăn nị bao xương nặn đìn cọ phồng nhuôi ók”.

          Hươn mi 5 héc ta púk khảu li, ỏi, dà khả nhẳn đảy chua hươn ưởi Lường Thị Long, dú bản Mờn 1, xã Chiêng Lường, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La xủ lâng chơ mỏi mua dệt dượn. Ưởi hẳư hụ: Tay hươn mi 4 côn dệt dượn, xương nặn vịa xủ dà khả nhả cọ dón đảy dan chơ dệt dượn, báu đảy chảng côn ma dệt. Chơ xự côn dần cọ hụ đảy khù lợi đì nưng thồi ặn lỏ côn khài hịa dà nhả nhả tài văn, dà khả nhả nan tài, é xự to đằư cọ đảy. Lẹo luông bao xương xư hẳư nhẳn pao pặc hanh, nhăm hai ủng, tư phả pảy xốp pảy pằng xương xư, mi hại họt pặc hanh, họt bón nặm kìn đìn dú hư thàm pi nọng cọ báu hụ. Tênh cá bản khòng ưởi, hươn đằư dệt hay dệt na cọ pọm xủ dà khả nhả, pền xương há phong. Mỏi tưa pày bao dà, hền lăm mo dú dạk, hák va hền hươn đằư cọ dệt, xương nặn cọ dệt thồi. Thàm ưởi ma tang vịa chấp năm 4 luong pùn cốc chính nhất chơ bao dà ặn lỏ: men dà, men dan, men chất, men điều dà, ưởi cọ hùa nhủm thồi: “ Báu hụ cá đằư, tênh cá bản pọm dệt xương nặn, cứ dệt toi cằn thồi”.

          Băng: “ Pi nọng nẳng bản pày bao dà pưa phạ đét họn xương nặn báu mi phằư nung xửa ni lông pảy chự, báu tư phả pảy xốp pảy lằng, phân lài phằư cọ xương nặn, pưa xủ xủ lài xương nặn cọ khưới cắp hời dà lẹo. Chăm va cọ hụ lằng nị chí mi hại họt pặc hanh khòng chảu, hák va khạy nị hền báu pền xằng xương nặn cọ hao xủ thồi”.

          Chợ phiền xã Sín Chéng, huyện Si Ma Cai, tỉnh Lao Cài cọ lá khan lài pưa mỏi tuận cọ tốc chợ tưa nưng thồi ặn lỏ men mự thứ 4 lỏ phiền chợ nhắư khòng tỉnh. Pọm cắp lài tàng chương hang đảy pải khài hư hạng 10 bón khài hang cắp pưng tàng dà pảy chự cò púk bồng cọ đảy pải khài nẳng nị.

          Nẳng mỏi bón khài hang, báu nặp họt pưng tàng kén chựa hư dà pảy chự cò púk bồng mi xừ Việt, xừ Trung Quốc cọ đảy pải khài toi cằn. Mi xương hụ đảy ngai pưa măn ài khìu. Hák va pưng côn khài dú chằm cọ báu mi phằư va xằng, nặp cá pưng côn đàng kìn mák nuối báu cọ lài ưởi nọng đàng hẳư lụk kìn nôm. Côn dần phổng xùng pày tốc chợ, cọ lài côn khảu ma xự dà pảy chự cò púk bồng. cắp ca khài pằn pâng pày 10 păn mằn mỏi hó dà khả nhả tàng bột cánh té 30 họt 50 păn mằn mỏi chài dà khả nhả nặm, pưng chua hươn sủ mết lỏ ma xự nẳng phiền chợ. Ai Giàng Seo Dơ, xã Nàn Sín, huyện Si Ma Cai hẳư hụ:

          Băng: “ Dà nị chảu xủ thử bấng đảy pì nưng lẹo, vạy bao khả bổng dệt hại cò khảu, cò khảu cọ mả pe văn. Mi lài na lỏ đảy xủ lài, va nọi hư dáo chai nưng 2 chài lỏ po. Chu tưa chảu lâng pày chợ xự pưa nẳng chợ khài ca thúk.

          Khạy nị, kinh tế cốc khòng tỉnh Lai Châu lỏ nông nghiệp, pưa xương nặn dà pảy chự cò púk bồng lỏ tàng chương hang đảy khài nẳng lài bón. Toi tồ số biền mài khòng cơ quàn mi chức quyên địa phường, tênh cá tỉnh khạy nị mi dáo 150 cơ sở cạ khài dà pảy chự cò púk bồng, đảy cấp chỉa chứng nhẳn cánh mi tục po khù ngai đì vạy cạ khài. Mỏi pì côn dần xủ té 60 họt 70 tấn dà pảy chự cò púk bồng, cuồng nặn pằn 3 mi 2 ngon lỏ xủ dà khả nhả. Hák va nẳng pưng xã phổng cuồng lắc cày, phổng đèn mương cọ nhăng hền ók lài chua hươn khài dà pảy chự cò púk bồng nẳng hươn báu hê mi chỉa phép, cuồng nặn nhăng mi lài hươn hang khài pưng tàng dà báu hụ chảnh bón dệt ók, dệt dạk cha hẳư nả vịa quản lý. Pả Trương Thị Nhàn, chi cục phó chi cục púk bồng cánh pảy chự cò púk bồng, Sở nông nghiệp mả pe bản na tỉnh Lai Châu hẳư hụ:

          Băng: “ Chi cục cọ tủm pua nả vịa thanh tra, kiểm tra vạy nho xùng luông hụ xiêng hẳư pưng chua hươn cạ khài, khài dà pảy chự cò púk bồng, cuồng vịa chấp năm men pưng luông pùn khòng pháp luật. Lưn xưa lỏ nẳngphổng đèn mương hư xum khỏi cọ chiên páo hẳư ppi nọng báu cạ khài dà pảy chự cò púk bồng báu hụ chảnh bón dệt ók. Vịa côn dần xủ dà pảy chự cò púk bồng xắư nả vịa ứn hư khù nị xum khỏi cọ báu kiểm soát đảy, cận tủm pua nả vịa cạt kiên chu cấp chính quyên cánh pưng bản”.

          Vịa xự khài dà pảy chự cò púk bồng nẳng chợ phiền Sín Chéng lỏ khù lâng hền nẳng Lao Cài. Toi biền mài, tênh cá tỉnh khạy nhăng 25 cánh 5 phiền chợ đàng hền khài pưng tàng dà pảy chự cò púk bồng báu đảy cấp phép, tênh mết lỏ dú nẳng phổng xùng khòng pưng huyện Bắc Hà, Mương Khường, Xi Ma Cai, Bát Sát.

          Lung Vi Vằn Phát, phó chi cục trưởng Chi cục púk bồng cánh pảy chự cò púk bồng tỉnh Lao Cài hẳư hụ: lang áo ma tang con khài côn xủ lỏ cốc pài dẹt ók khù nị. Tó nả, tênh cá tỉnh mi tênh mết 204 bón khài dà pảy chự cò púk bồng đảy cấp phép hư mi 160 bón dú nẳng pưng phổng tắm, lẹo nẳng phổng xùng quảng nhắư hư mi to 44 bón khài thồi. Pưa xương nặn côn dần phổng xùng lâng pày nẳng pưng bón chợ chằm hươn xự, báu đảy pày lắc lẹo ca thúk xưa. Hák va vạy khày ók pưng bón khài nẳng phổng xùng cọ báu chư hịa ngai, chăm va chi cục cọ nhọng nho pưng công ty, tựng côn khài ók bón khài dà pảy chự cò púk bồng nẳng pưng phổng nị hák va cọ báu nhẳn đảy luông chôm choi:

          Băng: “ Đối cắp phổng tắm hư pưng bón khài cọ đảy pắc pằn pọm pâng. Nẳng phổng xùng khạy nị hư đại lý đằng kí cọ báu lài. Pưa xương nặn vịa chuông hong dàu dà pảy chự cò púk bồng cọ pọ lài dạk cha. Đối cắp pi nọng chựa nọi côn nẳng phổng xùng, xum khỏi cọ tổ chức pưng lớp chiên cái luông hụ xiêng, mơi pi nọng ma chôm hặp, chăm va pi nọng ma hák va lằng nặn cọ báu chôm hặp đằng kí cạ khài tàng chương hang nị”.

Mú P/V-Huyền dịch