Mua xuân pi máư ma thâng nẳng phổng nặm nong

 lạt thuổm Văn Chấn

          Táo mưa dam phổng nặm nong lạt thuổm, co chi báu ngươn me nặm nong đanh khủn nham đàư dệt lay xia chương khòng, hươn dảo khạy hên to me nặm ngau nguộc sàư lày pày sáư tông na, xuân khảu li, phắc hòm khong po me dân Bản Tủ, Bản Mười. 54 chua hươn dân bản Tủ mự nị cọ nhại khửn mưa cá phổng nhại mưa dú cá Noong My dú xùng xưa, bón đin piêng, quây pi lôm pặt dú dên. Pưng làng hươn xay nà mẳn, mi ca té 200 họt 350 triệu mằn đảy côn dân tẳng khửn cắp luông choi dừa khòng hươn mương, luông chôm choi pưng pi nọng mi hùa chàư hặc panh, pưng làng hươn máư sơn ta nhăng máư dỏn hựa càng pá pu kheo dỏn.

          Khái pưng chén nặm tổm té co dà nẳng pá nhăng ún mơi khék, pả Ha Thị Dừn, hảu hụ, lăng chu nặm nong hại báp bươn 7 pi 2018, pả cánh lụk trai chọm sáng tộc bang khỏ pưa mết xia tô lụk pạư cánh lan nọi, chọm tẳng lau hươn dú nẳng Noong My. Cắp luông choi dừa khòng Hươn mương cánh luông pông chàư khòng lài côn cuông bản mương, họt khạy 2 me lụk pả cọ tẳng đảy lang hươn nà phà mẳn, sự đảy chương xủ khòng dống cuông hươn. Pả Hà Thị Dừn hảu hụ, khạy nhăng nợ công chảng pi nọng ma xay dáo  15 triệu mằn máư hák va xương nặn puông kin luông dú cọ xôm po tẹt tiêng:

“ Tô sằng cọ nhơ Đảng, hươn mương, chính phủ cánh pưng công ty pông chàư, àu ngơn ma choi, chua hươn xum khỏi cọ dọn ơn Đảng hươn mương, dọn ơn pưng công ty lài lọ.”

          Cọ nhại mưa kin dú cá Noong My, dú lắc hươn pả Dừn kỷ làng hươn máư, ưởi Định Thị Quý cọ chọm xay lẹo làng hươn máư vạy tỏn chiêng. Ta va cuông hươn nhăng hê mi tục po chương xủ khong sáư, ngơn chảng pi nọng ma dệt hươn cọ hê păng lọn hák va ưởi phủ nhinh mải phùa pộ chu nong lạt cài ma nị cọ khánh chàư tẳng tánh lau puông kin luông dú. Tênh tẳng lau hươn dú, tênh sảng panh lau tông na luận co đín đán, nhính nhửa lày ma lăng chu phôn nong, căm quyết sảng xôm đin dệt dượn hảu pên hay xuân kheo cắm co khảu li, co khảu:

Mua xuân ma chiêng tảu mong cong lỏ mi khảu kin, cá hươn, lụk tảu ma xum hạu cọ hên muôn hênh lẹo. Cọ báu mong cong săng xưa.

          Khửn chu lày pày chu hươn, pả Lưu Thị Hồng, Phó Chủ tịch Uỷ ban dân mương xã Sơn Lương, huyện Văn Chấn chọm tô họt pưng chua hươn chọm nhại mưa dú cá bón máư kin dú. Đảy tà hên chu phôn nong, mi mự non báu đảy non, báu lợp kin khảu vạy choi dân kẻ cặm xiệt hại pộ phôn nong, pả Hồng báu ngắm puông kin luông dú pi nọng chi tẹt tiêng văn xương nị. Hính 5 bườn cài pày, hák va cắp luông pông chàư khòng Hươn mương, luông choi dừa khong pi nọng cá mương, 62 chua hươn chuốp hươn dảo lày pày toi nặm nong, hươn hắc đắn pọm tẳng đảy hươn máư cón chiêng.

 Đối cắp xã Sơn Lương lỏ mi lài côn hặc panh pông chàư choi dừa. Pưa va té cón ma họt khạy xã Sơn Lương cọ hê chuốp nong lạt thuổm xương nị sắc tưa. Xương nặn pưng pi nọng mi hùa chàư hặc té Miên Nam ma họt bương bắc cọ tọp hom ma nẳng xã Sơn lương vạy chôm choi pưng chua hươn chuốp xiệt hại. Xương nặn cọ lợp tăn tít tơn choi dừa po me pi nọng, Uỷ ban dân mương xã xum khỏi cọ mong cong lỏ pưng pi nọng mi hùa hặc panh pọm hôm hanh ma cá xã Sơn Lương vạy xứp tàm choi dừa pi nọng. 

          Họt khạy, huyện Văn Chấn cọ tặt tánh nhại chi áo họt 400 chua hươn dân chuốp xiệt hại pộ phôn nong cướt sinh ók mưa bườn 7 pi 2018 nẳng pưng xã Sơn Lương, An Lương, Suối Quyền, Nặm Mười pày dú bón máư. Cắp luông pùn “ Báy vạy côn phổng nặm nong lạt thuổm báu mi chiêng”, họt khạy phân lài pưng địa phương cọ dệt lẹo hươn máư cón chiêng. Chu hươn chuốp xìa hươn dảo cọ lợp tẳng cánh khửn hươn máư cón chiêng. Huyện cọ đang uôn pa pưng tổ chức pưng đoàn pày dàm tham kháo, nhôm xỏng chương chiêng hảu pưng chua hươn phổng nặm nong lặt thuổm. Khảu san cứu choi khòng Chính phủ cọ đảy chiên pày tặm mư lài chua hươn dân, xong ma ặn lỏ luông pông chàư, choi dừa khòng lài tổ chức, đơn vị, tựng côn. Lung Mai Mộng Tuân, Chủ tịch Uỷ ban dân mương huyện Văn Chấn hảu hụ:

“ Pi 2018 chọm cài ma mi san chua hươn chuốp xiệt hại pộ phôn nong cánh tít tơn phọng lao động thương binh xã hội lăm le lau chảnh thí pưng chua hươn chuốp xiệt hại nị chi nhẳn pao mi chiêng báu? Va báu nhẳn pao hư chi xủ ngân sách huyện vạy choi dừa. Xong ma, xum khỏi cọ tít tơn Bộ lao động thương binh xã hội lăm le nhôm xỏng 100 ngon chương, mỏi ngon mi ca triệu nưng mừn hảu pưng chau hươn hươn dảo chuốp hắc pé, chuốp lày nong cuông chu phôn nong pi cài vạy nhẳn pao hảu pi nọng kin chiêng muôn hòm.:”

          Pưng bón đin cón nị hên to đin đỏn, xák xiêu pộ nong lạt dệt cọt soi, khay co mạy cọ đàng pống ón kheo xiu. Khảm cài chu khù dạk cha khó mo, chếp chàư, côn dân phổng nặm nong lạt thuổm Văn Chấn đang chóng hanh tẳng tánh lau puông kin luông dú máư, ím po, đì mả.

                                                                   Tuấn Xuân - Hạnh dịch

CM thứ 6-8/2/2019

Ài hòm hường nó hang phủ Tay Sơn La

          Pưng tàng nó vạy dệt nó hang ặn lỏ nó hang, nó púak, nó sang. Lẹo pi nọng phủ Tay nẳng Sơn La lâng àu nó hốc dệt nó hang, lỏ tang nó kìn chẹp, ài hòm. Tàng nó nị tổm báu khồm, báu bàn lài, chơ dệt nó xổm mi màu lường, báu đón pék xương pưng tàng nó ứn, lưn xưa lỏ dệt nó hang. Vạy dệt đảy nó hang chẹp, pi nọng lâng mưa hà nó men dan vạy nó đảy chẹp nhất. Pả Quàng Thị Bàn, dú bản Lả Hôm, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La côn lâng dệt nó hang hẳư hụ:

          " Hạng pì cứ họt mua phồn té bườn 7 họt bườn 9 dương lịch lỏ khảu pá hà nó. Pưa va hà nó cuồng dan nị, nó luồng tăm, dệt nó hang chí kìn ón, kìn bàn xưa. Nó hà ma đảy dệt ngày, vạy hâng nó chí mánh kìn báu chẹp".

          Nó lằng chơ hà ma đảy pók pứak xìa, xuối pẹk, tắt xìa cốc ké, àu xắư mỏ tổm báu hẳư ài hưn. Chơ tổm xúc lỏ hỉa xắư hổ xlệt nặm chắng xoi ok. Nó hảu xoi ngai xưa, hak va nó heo lỏ đảy coi xoi chắng pền piếng, le chăn tà. Nó đảy ták nẳng đét, va phạ đét khành lỏ ták té 3 họt 4 mự lỏ đảy. Pi nọng lâng dài nó xắư lổng xắư pơn ták, tênh nhẳn pao pek xằư. Mỏi mự mi xương pựn piếng nó té tưa nưng họt 2 tưa vạy nó khắư văn. Chơ báu đảy đét pi nọng lâng àu ma giảng xá. Va ták đảy đét nó màu lường chăn, va giảng xá màu lường mắư xưa. Nó hang mi 2 tàng, nó hảu lỏ hắn pền piếng, nó heo lỏ xoi nọi ok chắng àu pày tak khồ. Nọk nặn ok pi nọng nhăng dệt nó héo hương mắư.

          Nó hang cón chơ chí àu cành đảy xuối xìa cánh che nặm vạy hem cưn. Lằng nặn chắng àu nó xắư mỏ tổm. Tổm khửn đảy 15 họt 20 phút lỏ thók nặm xìa. Lằng nặn lỏ tổm khửn mắư. Cứ tổm xương nặn 2,3 tưa chơ đằư hền nặm xằư lỏ đảy. Nó hang tổm, khủa qua xắư xằng cọ kìn chẹp. Nó héo chế biến đảy lài tàng căm kìn xưa xương khủa xắư nhứa cáy, sảy cáy, cành pà, lưn xưa lỏ khủa xắư tắc tèn, tồ chí cúng. Lẹo nó hang xoi nọi  lỏ khủa xắư sảy cáy, nhứa cáy, phủ tay Sơn La lâng tổm nó hang cắp đúk, mák thúa tường, lỏ tàng cành chẹp báu xương đằư đút thiếu đảy cuồng pưng mự muôn, mự chiềng, cuồng pàng cưới đòng. Ưởi Quàng Thị Bàn dú bản Lả Hôm, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La hẳư hụ tứm:

           “ Vạy mi đảy thuổi cành chẹp nưng hư cận đảy mi đúk, mák thúa tường mỏi thứ mỏi nọi. Đúk hư òm khửn, lẹo mák thúa tường lỏ che nặm dáo 30 phút lẹo chắng àu xắư mỏ riềng tổm khửn. Chơ đằư xúc chọp kìn lỏ hỉa xắư hổ tao pẹk xìa, lằng nặn chắng hỉa nó hang cánh mák thúa tường xắư mỏ òm đúk tổm vạy dáo 10 họt 15 phút lỏ kìn đảy”.

          Cón nị pi nọng phủ Tay Tày Bắc lâng dệt nó hang vạy kìn quây pì. Pưa lang áo khòng côn xủ dống, khạy nị pi nọng cọ hụ dệt nó hang khài ók chợ lạt. Cần nó hang nưng lâng khài đảy té 159 păn mằn họt 200 păn mằn. Ưởi Lù Thị Vân, dú bản Bó, Phường Chiêng Àn, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La, chảu hươn hang  chưng khài nó hang hẳư hụ:

           “ Chu mự cọ khài đảy lệch nọi, pưng mự chằm chiềng cọ khài đảy lài. Khék cá đìn tẳư lâng khửn ma xự pày kháo pi kháo nọng, pằn pâng pày mỏi mự cọ khài đảy 10 cần, mi mự khài đảy lài cọ khửn họt 2,3 yển”.

          Pưng tàng căm kìn đảy té nó hang cọ ài hòm hường, cọ dệt hẳư pựa kìn cuồng mự chiềng khòng po me pi nọng nhương ím po xưa./.

Lường Huyền dịch