Bài thứ 7 mự 18/4/2020

Chiêng thanh minh khòng côn Dạo mi lài ý nghịa

          Vạy khặn khang chiêng thanh minh pưng chua hươn cuông họ xong côn Dạo nung xuổng chổn pọm ma tọp hôm nẳng hươn phủ dệt cốc nẳng cuông họ. Cón mự thanh minh đảy le mự đi, hà mự pót, mự chảnh khòng họ xong. Lằng nặn lựa đảy mự lỏ cáo mơi 2 ải mo báu huôm họ ma tam tinh páo cắp pảu pú mưa lang. Tựng chua hươn cọ khặn khang pưng tàng chương khong xương lảu, tô mù, khảu pảnh niếng niều..vạy sơ đẳm sơ pàng. Cuông pan tam khong côn Dạo xuổng chổn báu đút thiếu đảy 2 tàng ngơn chỉa, ặn lỏ chỉa đón tang hảu ngơn vạy xủ dống, thứ 2 lỏ tang ngơn chỉa màu lường tang căm. Côn Dạo xuổng chổn va hịa, pưng neo heo pảu pú mưa lang té chạu té lai hạng păn pi dú lài bón lai ty cọ đảy sơ, đảy bốn họt. Pưa lụk lan báu hụ dú bón đàư vạy sảng panh xương nặn ải mo chi tam cánh àu số ngơn chỉa hảu pưng nen heo nị lài xưa chu tưa vạy pảu pú chảng côn ma sảng panh hảu. Mỏi nen heo đảy tam riêng, nọk ngơn hảu chung tênh cá hư mỏi nen heo mi bía chỉa nưng tắt ók to 3 nịu mư hy 50 - 60 phân dệt pên hún tô mạ, mỏi nen heo mi khòng riêng cánh đảy tam cuông hươn, báu cun mô heo xương ngành Dạo ứn. Họt chơ chọk ngơn hảu hư pưng nen heo chi nhẳn đảy. Tam chiêng thanh minh lỏ tam hảu tênh mết pưng côn băng biến mưa đẳm mưa pàng xương nặn tô củng, tô pà nhương nọi nhương mi ý nghịa. Lung Trịnh Tiến Xuân, nẳng phổng Sơn Nga, xã Nga Hoàng, huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ hảu hụ tứm:

           “ Cuông chương khòng vạy tam mi lai tô củng, tô pà lỏ pưng tàng tô ma dắt sơ hảu pảu pú mưa lang. Pưa xương nặn vạy đảy lài hư pi nọng lựa to pà, tô củng mi nẳng huổi hong, đum nong xuối pẹk, chèn, tổm, pỉnh chík cọ đảy lẹo àu sáư pan sơ. Dệt hịt lỏ àu ma kin.”

          Côn Dạo Khâu nẳng huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu khặn khang chiêng thanh minh ngay té pưng mự hua bươn 3 âm lịch, chu chua hươn, hươn đaư cọ họn khâng sảng panh nen heo pảu pú mưa lang. Po tay côn Dạo khâng lo chỉa tam, sự chỉa lài màu ma tắt pên cản cơ àu pày cá mô heo, lụk lan phúk sáư co mạy lẹo pắc sáư mô heo. Phủ nhinh lỏ khâng nửng khảu, lảu, tăm khảu pảnh niếng niêu. Chơ pưng chua hươn nị hà đảy mự pang sảng panh nen heo, lâng lỏ hùa bươn 3 âm lịch pày mết mự 22 âm lịch, pi nọng àu cuốc, pẹn, mịt, kiếu pày sảng panh pưng nen heo khòng pảu pú hảu pẹk saư sáng bang. Pi nọng pắc pưng nga mạy  nọi cánh teo cơ khửn, báu đảy lựa pưng nga mạy chi mi xương nhăng pống baư khửn nẳng mô heo, lằng nặn chảu hươn pải pưng chương khong cánh khảu pảnh niếng niêu tang xương cỏn ngạch vạy sảng panh lau mô mả hảu pảu pú cuông dan chiêng thanh minh. Lằng chơ pày sảng panh nen heo ma hươn, pi nọng sư mưa hươn cánh báu khảu hươn ứn, mong cong pảu pú chi lâng cụm cuôm hảu lụk lan lâng hảo khặn, bùn may, hươn dảo úm inh. Toi hịt khong khòng côn Dạo Khâu hư lụk nhinh cọ đảy sơ ải êm chảu hák va sơ to chua chảu, va phủ trai hư sơ mết lài chua. Xương nặn họt nham chiêng thanh minh ta va dú bón đaư dệt vịa sằng họt nham bườn 3 âm lịch hạng pi cọ chóng ma hươn, pọm pày sảng panh nen heo pảu pú mưa lang. Ai Chẻo Liều Pao, nẳng xã Phăng Xô Lin, huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu hảu hụ:

          “Họt nham bườn 3 âm lịch lỏ dan chiêng thanh minh khòng côn Dạo Khâu. Cuông pưng mự nị lỏ mự muôn pộp hôm lài côn, nghin to xiêng pák nua hùa muôn, chu côn mi dan đảy hôm hạu chắm chứ họt pảu pú mưa lang. Chiêng thanh minh lỏ ngươn lang văn hoá chiên vạy hảu chua lụk đơi lan cánh đảy chự hiêm pày nả.”

          Toi quam tô té chạu khong côn Dạo Tiền hạng khăn đón nẳng huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng, té chạu té lài nhại pày dệt kin lắc xương nặn chơ ải mết đơi xìa báu lợp ma hươn vạy căm tộc ải, xương nặn phủ nhinh Dạo Tiền cá chua hạng khăn đón lỏ khăn căm tộc ải. Pưa xương nặn côn Dạo Tiền nẳng nỉ báu pày cá mô heo cun nen heo xương san ngành Dạo ứn cuông mự thanh minh. Toi tiến sĩ Bàn Tuấn Năng, cán bộ học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh; Chơ khặn khang hảu mua dệt dượn máư, côn Dạo Tiền khăn đón pày dọn ơn pảu pú mưa lang, xo pảu pú cụm cuôm hảu lụk lan dệt dượn đảy lang đi, khảu mạ mák pôi, chu côn hảo khặn.

“Chính quam tô pốc khăn đón căm tộc cánh báu ma dệt lang hảu ải đảy, xương nặn côn Dạo báu pày cá nen heo, sơ pảu pú nẳng hươn. Cuông pan sơ pọm mi khảu cắm đanh, khảu lếch, khảu pảnh piếng niêu lỏ pưng tàng chương vạy sơ đẳm sơ pàng. Chiêng thanh minh lỏ quam tô ma tang phạ đin, tẳng cốc lằng chiêng thanh minh lỏ phạ xiểng, phôn đét chọp châng hảu dệt dượn đảy mák đảy mua.

                                                                   Chẻo Thu - Hạnh dịch