Bài thứ 7 mự 22/6/2019

Căm kin té mák cọ óm khong côn Dạo đanh Yên Bái

          Cò mák cọ lâng hên nẳng phổng pu xùng, dáo bươn 2, bươn 3 âm lịch lỏ co mák cọ pên mák, họt bươn 11, 12 lỏ pên pít mák. Mák cọ chơ ké hên màu đăm, kiểng, khẳng môn. Mỏi co lâng té 4 họt 6 pụa. Mák cọ pên mák pôi, hák va báu chư hịa cò đàư cọ pên kin mák, mi co kin chẹp, mằn, ai hòm, mi cò báu pên kin. Ưởi Lý Thị Phin, dú thôn 3, xã Phúc Lợi, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái tô:

          “ Co mák cọ pên mák chẹp lỏ cò ké hâng pi cánh báu đảy tắt baư hư mák nháư, kén nọi cánh báu phát. Mák cọ pít ma cọt bấng va hên nuối nháư, kén nọi, màu đành bau lỏ mák cọ chẹp.”   

          Toi kinh nghiệm khòng côn Dạo đành nẳng Yên Bái, vạy lựa đảy mák chẹp chảu đảy hụ mák cọ ón va mák cọ sẻ. Mák cọ ón chơ nuối ké lâng hên pứak té nhính, óm kin hên pưới niêu, lẹo mi pi lương, ặn lỏ mák cọ chẹp. Ưởi Lý Thị Phin hảu hụ tứm:

          Mi 2 tàng mák cọ ón cánh mák cọ sẻ, mák cọ ón chơ óm pên văn xưa. Mák cọ ón kin ài hòm tưởn xưa, mák cọ sẻ khành óm nan pưới, kin báu chẹp.

          Mák cọ cón chơ chi óm suối pẹk xìa đin phông chắp. Mák cọ đảy óm toi 2 luông; àu mák cọ sáư mỏ, àu nặm sáư thổm mák lẹo coi ón phay, côn pày côn ma tạu họt chơ nặm phột chi pu lỏ pông lông hổm phà mỏ vạy dáo 30 phút hư mák pưới pên kin. Luông óm thứ 2 lỏ tổm nặm phột chi pù lẹo pông lông lẹo àu mák cọ sáư óm vạy tạu họt chơ ón, xúc pên kin.

          Mák cọ chơ óm xúc ài hòm, kin măn, tưởn. Mák cọ óm đảy pi nọng Dạo đành kin cắp khảu ón nửng, kin cắp nhứa, pà qua khinh hòm sáư. Toi pi nọng Dạo, mák cọ lỏ tàng mák mi nẳng pá pu, kin dú dên, đì hảu pặc hanh, non đảy.  Khay nị báu xuấn to pên căm kin khòng côn Dạo lẹo nhăng đảy lài côn nẳng phổng ứn mặc kin. Ưởi Nguyễn Thị Hương, phường Đồng Tâm, thanh phố Yên Bái hảu hụ:

“ Té nọi khỏi cọ hák đảy kin mák cọ, mák cọ kin chẹp, măn, tưởn, mua mák cọ khỏi sự ma kin, mák cọ óm khỏi cọ mặc kin lài.”

          Họt nham mua mák cọ, cuông pưng chua hươn côn Dạo đành nẳng Yên Bái lâng au mák cọ ma óm kin, ài hòm pi, tưởn khòng mák cọ xúc cọ piu tua phổng, phaư đảy kin chim tàng căm nị cọ chi báu lưm xìa đảy./.                            Thiều Nghiệp - Hạnh dịch

Ngon tô thứ 7 mự 22/6/2019

Khù khặn chăn chợ phiền Tráng Kìm

--------------

Nhạc nền phiên chợ vùng cao….

Cư men thứ 5 hạng tuận, té khỏn hung, nẳng pưng xểm tang pu chăn ỏm ẻo phổng xùng Quản Bạ, pi nọng cọ nung xỏng pưng tháo xuổng xửa chặn, khí phạ pọm cằn lông pày ỉn chợ phiền Trán Kìm. Côn hư pùa toi tồ cáy, tồ mù, mặt phắc vạy pày khài nẳng chợ phiền, côn ma tốc chợ vạy xự sắm hẳư chua hươn chảu pưng chương khòng mắư, tháo xuổng xửa mắư vạy pày ỉn chiềng. Pả Hảng Thị Ly, dú nẳng xã Cán Tỷ, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang hẳư hụ:

Băng: “KHỏi dú cá xã Cán Tỷ, khỏi hính ma họt nỉ thồi. CHăm va thảu ké lẹo, hák va khỏi cọ lâng chơ ma tốc chợ vạy xự sắm chương khòng”.

Chợ Trán Kìm dú lắc càng òng thị trấn Tam Sơn, huyện Quảng Bạ 10 cày số. Pưng tàng chương hang đảy pải nẳng chợ nị cọ mi lài tàng lài dong, cuồng nặn mi lài tàng chương khòng khòng pu nọng phổng xùng xương: phải pháy mày pe, khảu, khảu li, phắc hòm lài tàng, nặm tà tiến, hết bỉ,… Riềng phổng cắp lẹk, cạ khài sắt xính ngua quai, pết cáy cọ đảy pằn riềng pền ngon nưng, cắp lài tàng sắt sính xương pết cáy, tồ mù, tồ bẻ, ngua quai,… Chợ nhăng mi phổng riềng vạy pi nọng năng kìn khảu cắp pưng mỏ thắng cốc nhắư,  pọm cắp pưng chài lảu khảu li ài hòm, pọm cắp nặn lỏ nhăng mi phở Tráng Kìm, tàng căm kìn ók tiếng nhất nẳng tỉnh Hà Giang mi té cón nị hạng họi pì, đảy phùa mia nưng côn mương Trung Quốc dệt ók cánh đảy chự hiểm tặm họt khay nị. Phiền chợ nhăng pải khài pưng  tàng chương khòng cận hà cắp puồng kìn đơi dú hạng mự khòg pi nọng phổng xùng xương mịt, cuốc, pẹn, tung quân; pưng hỏng khài chương dỏng khòng tư cọ lài tàng lài dong. Pưng hỏng khài phải pháy màu pe cọ báu đút thiếu đảy pưng tháo xỉn xửa khòng pi nọng chựa côn mông, Dạo, Tày nẳng nỉ. Ưởi Vàng Thị Mỷ, dú nẳng xã Thanh Vân, huỵên Quản Bạ, tỉnh Hà Giang, côn tánh khài chương hang nẳng phiền chợ té hầng ma lẹo hẳư hụ:

Băng: “Khỏi ma nẳng nỉ khài pưng tháo xỉn chựa pi nọng chựa côn Mông khòng xum khỏi há dệt ók. Mỏi tưa khày phiền chợ khỏi pọm ma khài chương hang, khỏi nhăng khài cá nẳng chợ Quản Bạ cánh chợ Thanh Vân hương mắư”.

Ma tang cốc cò tẳng tánh cánh mả khày chợ phiề Tráng Kìm, lung Vàng Giáo, côn nưng hụ chang ma tang vằn hóa khòng chựa côn Mông nẳng Hà Giang hẳư hụ:

Băng: “Cài nghiền cứu khỏi đảy hụ, chợ phiền nị cọ mi té cón nị hạng họi pì. Lằng chơ khảu ma dạt àu bản mương Việt Nàm, phèn xấc Tày cọ tẳng tánh đôn dệt vịa hẳư Quan Ba nẳng Tam Sơn – Quản Bạ khay nị vạy chấp năm chính sách khốm nạp mương hau, căn thanh nẳng Cán Tỷ đảy tẳng tánh vạy báu hẳư côn dần nẳng phổng pu xùng Đồng Văn đảy pọ cắp lài chựa côn nưng nẳng phổng tắm. Chơ nặn Tráng Kìm lỏ bón dòm hẳư quân đội viễn chinh pắt côn pày dệt vịa. Lằng nặn quần đội viền chinh hồn mưa Quản Bạ, Tráng Kìm đảy pằn hẳư san côn tánh cạ khài côn mương Trung Quốc dú cánh dệt kìn. Té nặn Tráng Kìm cọ tựng dan mả khày tặm họt khay nị”.

Nền nhạc

Chợ phiền Tráng Kìm đảy khày ók té hung chạu thứ 5 hạng tuận cánh họt càng vên lỏ hắp chợ. Lák cắp pưng phiền chợ ứn nẳng nị, Chợ Tráng Kìm cọ mi khù khặn luông chăn riềng, mi luông cạt kiên vằn hoá khòng côn Việt cánh côn mi cốc cò ngo ngươn lỏ côn mương Trung Quốc nẳng phổng xùng Hà Giang.

Cuồng pưng mự tốc chợ, chợ phiền Tráng Kìm cọ phọn nương côn xự côn khài. Pưng khù khặn luông chăn riềng khòng phiền chợ nị cọ dệt hẳư chu côn đảy ma tốc chợ báu xương đằư lưm xìa đảy./.

Vàng Lan – Thành dịch