Luông pảy chự pá khòng côn Mông Na Hảu

          Phổng pá pảy chự Na Hảu cắp tênh mết ta đin quảng cài 16 păn héc ta, dú nẳng 4 xã: Na Hảu, Đại Sơn, Mỏ Vang cánh Phong Dụ Thượng huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái. Pá mạy nẳng nỉ mi lài tàng co mạy pák xương pưng pá mạy tàng đin pu bưởng Bắc Việt Nam pọm lài tàng tô pá, co mạy quý xương co hăm, co bày, co dôm, co bák…Phổng pảy chự nị lỏ bón kin dú khòng dáo 72 tang tô pá, 240 tàng tô nộc, chi áo họt 50 tàng ngu, tô kết lin, tô táu…cuông nặn mi lài tàng dú cuông Sách đỏ Việt Nam cánh tênh phén đin xương tô dương, tô mỳ, tô linh, tô căng, tô táu, tồ phom s ke, tô nộc…

          Dú cuông phổng pá pảy chự, cắp cài 4.500 héc ta pá pảy chự, xã Na Hảu cọ mi cài 460 chua hươn pi nọng Mông kin dú. Vạy pảy chự đi pưng pá ké đông luông, té đàư ma pi nọng lâng tặt ók pưng tặt pun ma tang pảy chự pá cánh đảy pi nọng bản khuống đù đì. Nưng cuông số nặn lỏ chấp năm hịt xên tu xửa. Khay nị cọ đảy dệt nháư khửn pên pàng hội chiêng pá Na Hảu cuông dan hùa mua xuân hạng pi cắp lài hịt khong tòng chặn xương: àu chương khòng cáo xỏng chảu nặm, chảu đin pá pu,  khấn tam chảu nặm, chảu đin, chảu pá pông chàư pảy chự, xo phạ chang đét chang phôn,co mạy khèo chăn, dệt dượn đảy mák, đảy mua…Lung Sùng A Xà, con dân nưng nẳng bản  Tát, xã Na Hảu hảu hụ: “ Toi hịt khong khòng côn Mông hư té chạu cọ mi hịt xên pá. Hạng pi ải mò mi quam tam khốm vạy pảy chự pá, pảy chự bó nặm. Va côn đàư nanh pẳm lao, phát lao pá chi chuốp chếp hại sảy nao.”

          Té hịt khong tòng chặn đảy pông chàư, pên vịa pảy chự làng hươn chung khòng bản khuống, pưa xương nặn, bản đàư nẳng Na Hảu cọ mi phổng pá cấm, pá tu xửa. Phổng pá mạy dú nẳng bón chăn nhất khòng bản, mi lài tang mạy quý…Cắp pưng tặt pun “ báu đảy păm lao pá” xương nặn pá lâng đảy chự hiêm đì cánh pên pá pảy chự. Ai Sùng A Chua, thanh niên nóm căm nẳng xã Na Hảu hảu hụ:“ Cài hịt xên pá,  pưng nọng đảy ải pú, êm da, ải êm chiên cái bók xon đảy pông chàư đù đi họt pá cánh báu đảy pẳm lao pá, mi pá đin báu cọt soi xia há, báu cạn chột…Té nặn vạy pá pên phổng nặm đin pá pu khặn chăn khòng xã  khay nị cọ xương lăng lun pày nả.”

          Ma tang ngành mi chức quyên lỏ Hạt Kiểm lâm Văn Yên, Ban Quản lý phổng pảy chự pá Na Hảu, cọ cạt kiên cắp chính quyên xã giao khoán quản lý, pảy chự cài 3.700 hé ta pá hảu po me dân mương cuông phổng phảu đù vạy pi nọng đảy ngơn phảu đù khòng hươn mương giào hảu chảu phảu đù, pảy chự pá. Xã cọ tánh ók pưng tổ, đội pảy chự cánh phong chất phay mảy pá. Pọm cắp nả vịa vịa nặn lỏ púc pua chiên páo, bók xon; tổ chức hảu pi nọng ký nhẳn pảy chự, phong chất phảy mảy pá; phạt màư pưng vịa dệt phít thứk…Lung Vũ Minh Phúc - Hạt trưởng Hạt kiểm lâm Văn Yên, tỉnh Yên Bái hảu hụ:“ Xum khỏi nhẳn danh phổng dân dú, côn dân chôm hặp quản lý pảy chự pá chính lỏ hù tà khòng chủm mú kiểm lâm hụ hên, kẻ khày lợp tăn pưng vịa dệt phít. Pưa xương nặn cuông pưng pi cài ma cánh dan pày nả xum khỏi xứp tam tiện tô cắp pi nọng phổng dân dú, hiếng phăng quam cóp hôm té cơ sở, cài nặn tẳng tánh pưng chương trình, kế hoạch men chọp, vạy dệt xương xư pảy chự đi ta đin pá mi khạy nị, cẳn tơn họt mức tắm nhất chu vịa dệt phít thứk.”

          Luông pông chaư pảy chự pá khòng côn dân dú cắp bón; pọm cắp luông chóng hanh khòng ngành mi chức quyên, pưng tà đin pá mi té cón, pá nháư cuông phổng pá pảy chự pá Na Hảu cư xương nặn khèo chăn toi pi bườn. Vạy pi nọng đảy pá táo ma pảy chự, puông kin luông dú tựng dan đảy nho xùng cánh àu Na Hảu pên bón pá pu khặn chăn hảu khék táng phương, táng mương mặc muôn ma du lịch dú dàm./.

                                                        Thừa Xuân – Hạnh dịch