Xe mạy - bai xe khòng côn Mông

Tàng cốc chính cuông bai xe mạy sênh tiền khòng pi nọng Mông chính lỏ xểm mạy. Xểm mạy xe sênh tiền đảy àu khiếu mạy  khoàng báu cọ mạy póng hy té thứa nưng họt thứak xòng, mi 3 bón đảy bóng hu vạy họi pưng măn ngơn xù sáư, bón ứn nẳng ngon mạy thứ 2, báu bóng hu vạy côn xe khắm chơ xe. Cuông mỏi bón bóng hu lỏ păn ók 3, 4 thèo ngơn xù, mỏi thăn hỏi 2, 3 măn ngơn xù sáư căn. Nẳng 2 nang mạy đảy phúk tứm pui mạy lường khèo, tím vạy dệt hảu khiếu mạy tứm chăn, hung hựa chơ khắm xe sênh tiền. Khiếu mạy sênh tiền chơ le hên pék báu mi sằng lák khan, hák va é dệt đảy  khiếu mạy vạy xe hư côn dệt đảy nan chàư chang mư. Ai Giàng A Hải, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Ken Mông Bắc Hà ( Lao Cài), côn nưng hụ chang ma tang văn hoá, hịt khong tòng chặn khong côn Mông hảu hụ:

           “ Bai xe sênh tiền lỏ bai xe khòng côn Mông, mi té chạu té lài ma pọm cắp ken Mông. Xe mạy sênh tiền lỏ nưng cuông phú 18 tàng xương lăm cọn, ken, mạy sênh tiền, mạk láp, mạk cháo...Pưng luông xe xương pín môn, xe tọt tìn...pék xương mủa miếng mí té chạu khòng côn Mông, mạy đảy đù xương khòng vạy tặp xấc cướp mương.”

          Té chạu, xe sênh tiền mi bai chung hôm mi cá phú 18 tàng xương nặn chơ xe đảy mi tục 18 côn, côn khắm mạy, côn khắm cọn, côn khắm cháo, khắm láp...cạt kiên xe dỏn dáng, côn xe pày cón, côn tặp pày toi lằng tênh xe, tênh nhại bát tìn. Bai xe lâng xủ cuông pưng pàng hội nháư khòng pi nọng.

          Ma khay nị, xe sênh tiền đảy tẳng có lau cánh báu hên tục po xương té chạu cuông pưng hịt khong khòng côn Mông. Chơ mi côn thảu ké băng biến mưa sú đẳm sú pàng, pi nọng mi to khắm nả, khắm mạy sênh tiền, ken...pày ỏm hươn, va phủ nhinh lỏ nhang pày 7 vong lẹo táo cưn ma 7 vong, va phủ trai hư nhang ỏm 9 vong cánh cưn táo ma 9 vong. Bai xe sênh tiền nhăng đảy xỏm panh piến thái hảu chọp khọ xưa vạy ỉn muôn cuông pưng pàng hội, cuông pưng chu khánh thi văn nghệ ...hák va nhăng chự đảy ngon cốc chính khòng bai xe té chạu té lài. Bai xe sênh tiền mi lai bai lák căn, lỏ pưa côn xe hák xỏm panh, piến máư hák va chu bai xe pọm tẳng cốc té 11 bát xe lẹo dệt pên bai xe cốc chính khòng côn Mông. Nọk nặn ók, vạy xe sênh tiền tứm phọn nương, pi nọng nhăng xe kiểu pày toi xiêng cọng, xiêng cống ...Nọng Vàng Thị Dống, dú Lao Cài, 10 pì cài ma cọ ép cánh pày xe sênh tiền nẳng lài bón, dan chăm nhất lỏ đảy chôm hặp “ Mự hội văn hoá chựa côn Mông tênh phén mương tưa thứ 3” đảy khày pàng nẳng Lai Châu, nọng muôn hòm tô:

           “Ải ào nọng bók xe hảu nọng, mưa khọe bók nọng 11 bát nhại cốc khoẹ, nọk nặn ók nọng hák sáo hụ tứm nẳng mạng, ép tứm pưng khù máư lẹo xỏm panh pên bai xe chăn dỏn dang phọn nương vạy bók hảu chu côn cuông đội pọm ép cánh pày ỉn muôn khắp xe lài bón. Mưa khoẹ lỏ xe nẳng pưng bón tốc chợ, mự muôn khòng bản mương, lằng nị tẳng tánh pên Câu lạc bộ Ken Bắc Hà, nọng cọ àu đội xe mưa khảu Câu lạc bộ vạy pọm căn ỉn muôn.”

          Pọm cắp bai xe ken Mông cọ pên quén khơi cắp lài côn lẹo, xe sênh tiền cọ men bai xe mi té mưa lang pàng chạu khòng côn Mông đang đảy pi nọng chự hiêm cánh pếnh khày. Nẳng Lao Cài, lài Câu lạc bộ đảy tẳng tánh vạy choi pi nọng bón ỉn muôn, sáo hụ cánh chự hiêm pưng ngươn lang văn hoá khặn chăn khòng chựa côn chảu. Pộn dỏn xương Câu lạc bộ Ken Mông Bắc Hà đảy ai Giàng A Hải tánh ók, ai Hải tô:

          “Câu lạc bộ mi chư lỏ Câu lạc bộ Ken Mông hák va ma cá Câu lạc bộ hư mi lài ngươn lang văn hoá đảy xum khỏi chự hiêm cánh pếnh khày xương xe sênh tiền, khắp, xe ken. Nẳng pưng trương ép nẳng Bắc Hà, Si ma Cai xum khỏi nhăng khâng chơ dan pưng nọng học sinh dặng cang chơ ép vạy bók hảu pưng nọngpùn lan té 3 - 5 pi ép xe sênh tiền, tạu họt chơ ép mết lớp 5 pưng nọng cọ hụ xe khong, chơ ép cấp 2, cấp 3 pưng nọng cọ mi xương pày xe lài bón đảy.”

          Pày họt pưng bản pi nọng côn Mông cuông dan chiêng, mự hội, xiêng pí, xiêng ken Mông cánh xiêng xe sênh tiền phọn nương  dỏn dáng pọm cắp pưng tháo xỉn xửa hung hựa khòng pi nọng dệt pên khù muôn luông hòm, tủm pua nghịa cạt luông san nẳng pưng bản khuống phổng xùng.

                                                                   Vàng Lan - Hạnh dịch