Bai thứ 7 ngày 18/2/2023

Hịt sơ chi phay khòng côn Tày

          Côn Tày đù chi phay lỏ bón tánh vạy dệt khảu nặm căm kin báu đảy đù ngai, lỏ bón dú khòng phi chi phay chảu tánh phảu đù xành phay hươn cánh mi chảu xành phay hươn nị chảu hươn dệt sằng cọ đảy xương lang áo, bùn đi hươn dảo úm inh. Pả Hoàng Thị Nhuận, côn nghiên cứu văn hoá nẳng tỉnh Cao Bằng hảu hụ: xành phay hươn côn Tày khék hịa Po Phay. Cuông cưn đắp pi, hươn đàư cọ mi cô lùa nháư nưng xum vạy báu hảu phay mọt, tàng hảu xương can háp, nưng can nưng lỏ pi cáu, nưng can nưng lỏ pì máư. Chi phay khòng côn Tày té đàư ma cọ đảy dệt xí tứng cuông hươn cánh chi phay lỏ me, hư phay lỏ po. Po me châng căn hư dệt dượn chắng mả, chắng pe.

          ( Băng ): Bươn chiêng pi máư ma thâng, xanh phay hươn dú bón đàư ma tảy hung, phinh ún hảu hươn dảo, sắp xìa khù hại, quải xia khù uối, tỏn àu hăng, àu mi ma hươn, pi máư dệt ăn máư hảu mả, cạ ằn máư hảu pên, dệt sằng hảu đi đảy, cạy sằng hảu đi pên, chu côn phaư cọ hảo khặn…”

          Đối cắp côn Tày, cọ xương lài chựa côn ứn, vịa dệt cốc khọe nẳng chi phay lỏ vạy dệt khảu nặm căm kin hảu cá hươn. Pưa té đaư ma pi nọng cọ lâng xủ lùa vạy lằng phay. Mua nao cưm, chi phay pên bón lằng phay phinh ún hảu cá hươn. Xá tênh ló bón vạy sáư chương, tênh lỏ khò vạy pảy chự khảu nặm căm kin vạy hâng hy…Phay đảy chự vạy mự tốc mự, pi tam bườn cánh cuông hươn chơ đàư cọ chự đảy xanh phay hươn.

          ( Băng): “ Phay đảy chự cuông hươn, hák va xum hau nhăng àu phải hại ma kiểu sáư nang mạy lẹo tảy àu phay vạy àu mưa hay, pay na vạy chọk còng hạk báu cọ àu nang lùa nưng chự đảy xanh phay báu mọt vạy àu phay chọk hay, chọk xuân.”

          Toi hịt khong tòng chặn khòng côn Tày, làng hươn đảy tẳng lẹo, vịa cốc khọe lỏ tỏn xanh phay hươn khảu. Ta va hươn tẳng xương đàư cánh tẳng chi phay bón đàư cọ báu pék căn hák va pọm huôn xương điều lỏ báu hảu tà vên xé tỏng họt chi phay, côn thảu ké lâng bók lụk xon lan năng nẳng chi phay báu đảy àu tin nhăm khiêng, cỏn sảu, báu đảy khía lùa nẳng chi phay, báu đảy nhăm nang lùa, kem chi phay lỏ bón quảng vạy chu côn cuông hươn pay ma long cài cánh mi xương năng xum hau ỏm chi phay phinh phay…Côn hụ chang ma tang văn hoá Lương Thiêm Phú dú thôn Chang Nà, xã Tình Húc huyện Bình Liêu tỉnh Quảng Ninh hảu hụ:

          ( Băng): “ Té chạu té lai ma pảu pú, ải êm xum khỏi cọ lâng tít tơn xum khỏi chơ năng nẳng chi phay báu đảy àu tin nhăm khiêng, cỏn sảu báu cọ nhại bẳng mạy pắc hương pưa toi ặn lỏ bón dú khòng xành phay hươn. Chơ àu lùa ma báu đảy pồng hanh báu cọ còng lằng sáư phay. Chơ tẳng mỏ, tẳng hay đảy pín hù pày toi luông hươn, pưa chơ dệt vịa hại chắng pín hù mỏ pày tang ứn”.

          Khay nị chăm va puông kin luông dú khòng côn Tày mi lài luông piến thái, hák va lài bản phổng xùng nhăng chự đảy chi phay cánh mi hịt sơ chi phay. Hịt khong nị cánh chu côn cuông hươn xum hạu nẳng chi phay vạy phinh ún nham nao cọ pên ngươn lang văn hoá riêng, niếu chưa khék du lịch mỏi tưa mưa dam phổng nị./.

                                                                             VOVĐB – Hạnh dịch